Leesvaardigheid op BBC

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Leesvaardigheid bevorderen 

op het Berg en Bosch College

Bijeenkomst 

didactisch overleg

op 17 maart 2025

Internationale definitie van leesvaardigheid

 “Leesvaardigheid is het begrijpen van, gebruiken van, evalueren van, reflecteren op en omgaan met teksten om je doelen te bereiken, je kennis en potentieel te verruimen en deel te nemen aan de maatschappij.” (OECD of OESO, 2019).

Van der Borden et al, 2020

Werk aan het opbouwen van kennis en zorg voor transfer 

Lezen landt beter bij aanwezige kennis 

thematische lessen

Transfer: begrijpend lezen in diverse vakken

Mogelijk: Thema Klimaatweek, Seksualiteit & relaties

Zorg voor functionaliteit   

Aansluiten bij leefwereld waardoor

 lezen als zinvol, waardevol en/of nuttig ervaren

Voorbeeld: een stuk lezen over voeding en dan een betoog schrijven

Bouw aan woordenschat

Woordenschatinstructie:

Impliciet door voorlezen en lezen, 

Expliciet door uitleg woordbetekenissen/actief verwerken onbekende woorden

Voorbeeld: woordenlijsten, vakgericht taalonderwijs

Verschillende geïntegreerde teksten, fictie en non-fictie

Teksten met signaalwoorden en structuuraanduiders

Kennis van tekstopbouw, tekststructuur, tekst relaties

Leer leerlingen strategisceh lezers te worden

Actief lezen: modelling, leesgedrag sturen en monitoren

Doelgericht lezen, voorkennis verbinden, problemen als woordbetekenis oplossen

Stimuleer interactie tussen leerlingen

Samenwerking bij opdrachten, rollen bij lezen (samenvatter, vragensteller, verduidelijker, voorspeller)

Voorbeeld: bij 'grote' teksten, thematisch lezen

Integreer lezen en schrijven

Analyseer een onvolledige betogende tekst 

en laat die tekst afmaken etc.

Zorg voor een motiverende leesomgeving

Boeken in de boekenkast: aantrekkelijk, hedendaags en gevarieerd.

Vaste leeslessen en/of leesmomenten, volhouden! 

Docent leest ook, vertelt over (favoriete) boek. 

Bevorder digitale geletterdheid

Online informatie zoeken en verwerken.

Voorbeeld: literaire begrippen opzoeken

in literaire bronnen en in eigen woorden beschrijven

Taalbeleid

Elke school is verplicht een taalbeleid te hebben. Dat wil zeggen dat is opgeschreven hoe er aandacht wordt besteed aan taal in de les (Bais, Faber & Megens, 2013).

Hajer (2022): ... school als lerende organisatie, waarbij veranderingen moeten aansluiten bij de kennis van docenten. 

Bulterman (2023) noemt dit .. ‘tacit knowledge’,

ofwel de kennis van hoofd, hart en handen, het vakmanschap van de docent (Bulterman, 2023).  

Transfer: 

Taalgericht vakonderwijs

Van Dat naar Cat 

Drie pijlers:  Taalsteun, interactie en context

(Hajer & Meestringa, 2022)

Taalgericht vakonderwijs

5 vuistregels (Bolle & Van Meelis, 2023)

Bronnen

Bulterman, J. (2023). Het lerarentekort Pleidooi voor vakmanschap. Amsterdam:

Amsterdam Univrsity Press.

Bolle, T., & Van Meelis, I. (2023).  Taalbewust beroepsonderwijs. Bussum: Coutinho.

Hajer, M., & Meestringa, T. (2022). Handboek taalgericht vakonderwijs. Bussum: Coutinho.

Van der Borden, J., Jansen, R., & Lafleur, M. (2020). Syllabus Leesvaardigheid. Utrecht: Hogeschool Utrecht, Instituut Archimedes, Bachelor Opleiding Nederlands.

Zijn er vragen?