14.1 Bouw, Vorm, Functie deel 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom

Telefoon in telefoontas

Tas van tafel

Laptop + Binas pakken

Ga in deze Lesson-Up

Voortplanting

Bloem

Stengel

Wortel

Water en mineralen opnemen

Glucose maken

Blad

Stoffen vervoeren en stevigheid geven

Fotosynthese is het volgende proces.
Water + koolstofdioxide + zonlicht --> glucose + zuurstof

Hoe komt de plant aan koolstofdioxide en water?

Planten

Celwand is doorlaatbaar voor water én opgeloste stoffen

Bij celmembraan kan water naar binnen of naar buiten

Opgeloste stof trekt water aan

turgor

plasmolyse

grens

plasmolyse

worteldruk

Wortelharen nemen zouten op

door osmose volgt water

Opnemen van zouten kost ATP

voor vorming ATP (aerobe dissimilatie) is zuurstof nodig

We weten nu hoe water wordt opgenomen, wat gebeurt er vervolgens met het water in een plant?

Vaatbundels

'pijpleidingen' 

van de plant

Houtvaten

Bastvaten

Bastvaten

•  vervoeren water en organische stoffen (sacharose) 
  

 van blad naar de rest van de plant

• liggen aan de buitenkant van een vaatbundel

Houtvaten (binnenkant)

•  vervoeren water en mineralen 
  

 van wortel naar blad 

•  dikke celwanden
  
• grote openingen 

water omhoog gepompt door: worteldruk, capillaire werking, verdamping

transport in houtvaten

transport van water en mineralen vanaf wortels omhoog

stuwende kracht door 3 componenten:

• verdamping via bladeren zorgt voor zuigkracht
• capillaire werking, doordat het nauwe vaten zijn en het water als een 'draad' omhoog gaat (zie afbeelding hiernaast)
• worteldruk: mineralen actief opgenomen, hierdoor hogere osmotische waarde, die water uit bodem trekt

Maximum hoogte boom

De worteldruk, verdamping en capillaire werking kennen een maximum. Dit houdt in dat er ook een fysiek maximum zit aan de hoogte van een boom. Dit is ca. 130 meter. Hoger kan een boom niet worden. Er is dan (1) te weinig verdamping, (2), te weinig capillaire werking en (3) de worteldruk kan niet nog hoger worden

samenvatting

• De stengel verbindt de wortels met de bladeren
  
• Water (en opgeloste stoffen) moeten van de wortel naar de bladeren
• Voedingsstoffen die gemaakt zij bij de fotosynthese moeten van de bladeren naar de wortels (en andere delen bv. vruchten en zaden)
  
  
• Door de hele plant lopen transportbuisjes
• We noemen dit vaten
• Deze vaten zitten in groepjes bij elkaar ....
• ..... vaatbundels.
  
  
• Het transport gaat dus in twee richtingen
• Van beneden naar boven ....
• ..... water en mineralen via houtvaten
• Van boven naar beneden  ....
• .... glucose en water via bastvaten

parenchym

cellen met relatief dunne celwand

en specifieke functie

blad: spons en pallisade-parenchym bevatten veel bladgroenkorrels (chloroplasten).

functie?

huidmondjes in bladeren (en groene stengels)

uitwisseling: CO2 en O2

verdamping H2O

Wat is juist?

A

B

C

1. A:Houtvaten B:Bastvaten C:parenchym
2. A:Bastvaten B:Parenchym C:Houtvaten
3. A:Houtvaten B: Parenchym C:Bastvaten
4. A:Bastvaten B:Houtvaten C:Parenchym

Om te openen moeten sluitcellen van huidmondjes zich vullen met water, dus dan

1. nemen ze kalium ionen op, dit kost geen energie
2. nemen ze kalium ionen op, dit kost wel energie
3. geven ze kalium ionen af, dit kost geen energie
4. geven ze kalium ionen af, dit kost wel energie

aardappel-parenchym bevat veel zetmeelkorrels, de functie van dit weefsel is?

Welke factor is 's nachts meestal de beperkende factor voor de fotosynthese?

1. water
2. zuurstof
3. koolstof
4. licht

bladluizen prikken met hun zuigsnuit in een planten op zoek naar suikers. Welke soort transportvaten zullen ze voornamelijk aanboren?

Blad

Stengel

Wortel

Verdamping

Opname 

water

Transport 

water

Huiswerk

Toetsvragen alle van 14.1