2024-11-11 Voorbereiden op de PvB's

• BSP apothekersassistenten
• MBO
• Studiejaar 1-3

2023-11-13 Terugkijken op blok 3

Voorbereiden op de PvB's    KT1

Examens, stap voor stap.

 - waar heb je behoefte aan in de voorbereiding naar de PvB's? De lessen worden afgestemd op jullie vraag en behoefte.

 

Rondvraag

Vragen ?

Heeft er iemand een casus vanuit de praktijk? 

Van welke casus heb jij veel geleerd? 

Achtergrond informatie gnm + patiënt+ evt. zz

Welk ziektebeeld is er sprake, is dit af te leiden uit de medicatie? Welke leefstijladviezen zijn van belang. 

Dit is leerzaam om verbanden te leggen, daarnaast mooie voorbereiding KZD Spec. doelgroepen. 

Programma van deze les  

• Terugblikken
• Voorbereiden
• Toepassen
• ........
•  Evalueren

 

Lesdoelen van vandaag:

- Ik weet wat ik kan verwachten tijdens de PvB's

- Ik weet waar ik nog aandacht aan dien te besteden ter voorbereiding van de PvB's

- Ik kan de theorie toepassen in een casus

Geen specifieke leerdoelen meer. Alles nu ter voorbereiding, afgestemd op jou vragen/behoefte. 

Met namen ruimte om de theorie praktisch toe te passen. 

Doel lijkt nog misschien onbereikbaar.

Welke stof behoort tot de groep opioïden?

1. alfentanil
2. buprenorfine
3. pethidine
4. zowel a, b als c behoren tot opioïden

OPIOIDEN: 

Alfentanil

Buprenorfine

Codeïne

Diamorfine

Fentanyl

Hydromorfon

Methadon

Morfine

Nalbufine

Oxycodon

Pethidine

Piritramide

Remifentanil

Sufentanil

Tapentadol

Tramadol

De stof meloxicam behoort tot de geneesgroep ......

1. analgetica
2. mucosaprotectiva
3. NSAID's
4. opioïden

mucosaprotectiva; sucralfaat 

C

Welke stoffen behoren tot de groep selectieve NSAID's

1. acetylsalicylzuur en carbasalaatcalcium
2. celecoxib, etoricoxib, parecoxib
3. etoricoxib, nabumeton, nepafenac
4. broomfenac, diclofenac, meloxicam

A: salicylaten

B

Sommige van de klassieke NSAID's blijken echter ook selectiviteit voor COX-2 te vertonen waarmee het onderscheid vervaagt. Voorbeelden hiervan zijn broomfenac, diclofenac, meloxicam en nabumeton. Deze worden ook wel preferentiële NSAID's genoemd.

Wat is de werking van prostaglandines? 

Onder invloed van prostaglandines worden de volgende lichaamsprocessen o.a. geactiveerd:

COX1:

- maagbescherming

- samentrekken baarmoederspierweefsel ↑

- trombocytenaggregratie ↑ 

- uitscheiding H2O en Na+ ↑

 COX2:

- pijngevoeligheid van de pijnsensoren ↑

- ontstekingsproces ↑

- lichaamstemperatuur  ↑

NSAID's = prostaglandine synthetase remmers

 = prostaglandine synthetaseremmers

NSAID's 

De bijwerkingen komen dus voor uit de remming van de prostaglandines.

SSRI's = selectieve serotonine heropnameremmers > psychofarmaca > antidepressiva (citalopram, dapoxetine, escitalopram, fluoxetine, fluvoxamine, paroxetine en sertraline.) De selectiviteit is afhankelijk van de dosering, bij hogere dosering kan de selectiviteit verloren gaan. De niet-selectieve serotonine-heropnameremmers vallen in de groep Overige antidepressiva.

Bloedverdunners → cumarinederivaat, DOAC, clopidogrel

Een invaliderende ziekte is een aandoening die klachten met zich meebrengt waardoor je niet meer alles in het leven kunt doen wat je vroeger kon.

Kennisbank vernieuwd

Even wennen, dus snel mee aan de slag. 

Zoek in de MFB de Maagbescherming of 

en zoek naar spironolacton

Volgt strak nog een opdracht om te oefenen met de MFB's

MFB> maagbescherming bij NSAID's 

Wanneer je spironolacton kom je op de volgende melding uit:

Ulcus pepticum: spironolacton (3170-2)

Dit is GEEN contra-indicatie.

Uit de literatuur is onvoldoende gebleken dat spironolacton een (recidief) ulcus pepticum kan veroorzaken. Spironolacton is daarnaast niet ulcerogeen.

De stof dimetindeen behoort tot de geneesgroep ......

1. antihistaminica
2. corticosteroïden
3. parasympathicolytica
4. sympathicomimetica

A

Het zijn druppeltjes: 1 ml druppelvloeistof (Fenistil dimetindeenwaterstofmaleaat® 1 mg/ml) zitten ong. 20 druppels.

Indicatie: allergische aandoeningen, zoals allergische rinitis en urticaria;

constitutioneel eczeem met hevige nachtelijke jeuk

Welke stoffen behoren tot de groep parasympathicolytica ?

1. acrivastatine, fexofenadine, tripelenamine
2. beclometason, budesonide, , ciclesonide, fluticason
3. glycopyrronium, ipratropium, tiotropium
4. indacaterol, olodaterol, terbutaline

A: antihistaminica, tripelennamine= Azaron

B: cortisosterioïden inhalatie

C

D: sympathicomimetica:

Kortwerkende β2-sympathicomimetica zijn fenoterol, salbutamol, ritodrine en terbutaline. = SABA = short-acting beta-2-agonist

Langwerkende β2-sympathicomimetica zijn formoterol, indacaterol, olodaterol, salmeterol en vilanterol. =LABA = long-acting beta-2-agonist

Symptomen

Huid:  jeuk , vlekjes →  eczeem

Ogen: tranende ogen, gezwollen oogleden, rood oogwit.

Neus: kriebel, niezen, loopneus

Mond: tinteling huig

Oren: kriebel trommelvlies

Onderste luchtwegen: benauwdheid, hoesten

Maag/darm: buikklachten, overgeven, diarree.

Let goed op de symptomen om het verschil uit te vragen tussen verkoudheid en allergie.

Daarom bij medicatieverificatiegesprek leefstijl belangrijk.. Motiveer waarom je vragen over leefstijl gaat stellen.

Sympaticus

Neurotransmitter Norepinefrine (=Noradrenaline)

Adrenerge receptoren ↠

alpha zit vooral op 

beta1

beta2

Directe of indirecte werking parasympaticus

Met parasympaticomimetica die de werking van de neurotransmitter nabootsen → directe werking

Met parasympaticomimetica die zich niet binden aan de cholinerge receptor, maar zij remmen de afbraak van de neurotransmitter acetylcholine  → indirecte werking

Er blijft dus meer en langer neurotransmitter rond de receptor aanwezig.

Deze tabel belangrijk om bijwerkingen te herkennen. 

Stappenplan NHG 2020

SABA = short acting Beta-agonist 

LABA= Long acting Beta-agonist 

agonist = mimetica

selectieve βeta-2-agonisten (sympathicomimetica) → SABA en LABA

muscarine-antagonist (parasympathicolytica) → SAMA en LAMA

Stappenplan NHG 2021

https://www.henw.org/artikelen/evaluatie-overzichtstabellen-inhalatoren

Poederinhalator versus dosisaerosol

2024-03-27 Wat kan er mis gaan bij inhaleren?

Wat kan er mis gaan bij inhaleren?

Aandachtspunten bij inhaleren

- Poeder voorkant tong        mondstuk niet goed omsluiten met tanden en lippen of niet voldoende krachtig inhaleren

- Fluittoon (voorzetkamer)        te krachtig/hard inhaleren

- Adem geen 10 sec. kunnen vasthouden       te gehaast inhaleren, niet voldoende uit geademd vooraf naast de inhalator. 

- Niet altijd de mogelijkheid om mond te spoelen        uitleggen/motiveren waarom spoelen belangrijk is. Klein flesje water mee.

- Trillende handen         bijwerking, mogelijk overdosering (sympathicomimetica).

Bijwerkingencentrum Lareb ontving meldingen van gaatjes, slijtage en verkleuring van de tanden en van ontstekingen in de mond bij gebruik van inhalatiemedicatie.

Inhalatiemedicatie kunnen de speekselaanmaak verminderen en de omgeving in de mond zuurder maken. Dit kan schade aan tanden en kiezen veroorzaken. Ontstekingsremmende inhalatiemedicatie kunnen ook de balans tussen schimmels en bacteriën in de mond verstoren. Hierdoor kunnen sneller (schimmel)infecties ontstaan.

Mogelijk neemt het risico op deze bijwerkingen af door inhalatoren op de juiste manier te gebruiken. Dan komt het geneesmiddel op de juiste plek terecht en blijft er minder achter in de mond. Ook kan na inhalatie de mond spoelen met water helpen poederdeeltjes weg te laten stromen en de zuurbalans in de mond te herstellen.

Het ziektebeeld reuma artritis wordt behandeld met....?

1. (hydroxy)chloroquine
2. ciclosporine
3. diclofenac
4. etanercept

A: chloroquine = 1e generatie (langzame) DMARD's, 

B: ciclosporine = immunosuppresiva

C: NSAID'

D: TNF-a-remmers

Alle antwoorden zijn juist. 

De dosering: volwassenen: 220-275 mg 2-3 x per dag, zo nodig aanvangsdosis 440-550 mg, max. 825 mg per dag;
kinderen vanaf 12 jaar: 220-275 mg elke 12 uur, max. 550 mg per dag
is de dosering van welke NSAID ?

1. acetylsalicylzuur
2. diclofenac
3. ketoprofen
4. naproxen

Weet dat je niet elke NSAID aan kinderen mag geven.

Naproxen

acetylsalicylzuur: volwassenen en jongeren vanaf 16 jaar: 500-1000 mg per keer, zo nodig elke 4 uur, max. 4000 mg per dag; jongeren 12-15 jaar: 320-500 mg per keer, max. 2000 mg per dag

diclofenac: volwassenen en jongeren vanaf 14 jaar: begindosis 25 mg, daarna zo nodig 12,5-25 mg elke 4-6 uur tot in totaal max. 75 mg per dag.

ketoprofen: volwassenen en jongeren vanaf 16 jaar: begindosis 25-50 mg, daarna zo nodig 25 mg elke 8 uur tot in totaal max. 100 mg per dag

Soms door veroudering ontstaan ontstekingen door scheurtjes en onjuiste belasting. 

Geen wonderpil tegen veroudering, alleen pijnstillend. 

Ontsteking aanpakken. 

Kenmerkend door verkalking van gewrichtskraakbeen en aangrenzend bot. 

Ouderdom, tegen de 70. 

Door afwijking in de cellen, keten van reacties. Gewricht minder soepel. 

Symptomen: bewegingspijn, startstijfheid en verminderde belasting. 

Oorzaak: botziekte, infectie, misvorming, overmatig gebruik, mogelijk vetzucht. 

Spieren versterken, evt. ontzien met juiste oefeningen. 

Pijnstilling of operaties. 

Artritis

1% van de bevolking, met name vrouwen.

Ontstekingsreactie > meer bloed naar het gebied.

Abnormale afweerreactie op het eigen weefsel, beschadigd het gewricht door ontstekingsreactie. Tast eerst slijmvlies aan, daarna kan bindweefsel ontstoken raken, uiteindelijk kraakbeen, peesschede, bot en gewrichtbanden.

Snelheid varieert per persoon. 

DMARD's

Langzaam werkende antireumatica

• Eerste generatie        bijv. hydroxychloroquine, sulfasalazine  
• Immunosuppressiva        bijv.  methotrexaat

• TNF-alfa-remmers        bijv. Adalimumab, Eternacept,        

                                                       Infliximab                                                    

 

reumatoloog!

Behandeling Jicht

• Jichtaanval

- NSAID's

- Colchicine (ook NSAID's)

• Gecompliceerde jicht

- Allopurinol

Diclofenac + indometacine gebruikt als pijnstiller.

Als de pijn na 3 dgn niet weg is komt colchicine erbij (smalle therapeutische breedte).

Allopurinol

- Remt de aanmaak van stofwisselingsproducten tot urinezuur

- Bij 3-4 aanvallen van jicht per jaar

- CI Diuretica

- Pas gebruik 4 weken na jichtaanval

Opdr med bew deel 1

1. Thyrax + Ferogradumet

2. Alendroninezuur + Antagel

3. Acenocoumarol + Amoxicilline

4. Atenolol + Diabetes type II

5. Captopril + Kinderwens

1. Thyrax+ Ferrogradumet

Levothyroxine 

groep

indicatie

bijzonderheden

Ferrogradumet

groep

indicatie

bijzonderheden

Apothekertekst

Bij gelijktijdig innemen vermindert de absorptie van het bisfosfonaat.

ANTACIDUM (aluminiumbevattend)

• vertel de patiënt dat het bisfosfonaat ten minste 2 uur VOOR het antacidum moet worden ingenomen
  
• OF vervang het antacidum door een H2-antagonist of een protonpompremmer

Apothekertekst

De absorptie van het thyreomimeticum vermindert bij gelijktijdig innemen met ijzer.

vervang het ijzerpreparaat met gereguleerde afgifte door ijzer in gewoon preparaat

vertel de patiënt dat het thyreomimeticum ten minste 2 uur VOOR ijzer in gewoon preparaat moet worden ingenomen

Bij ijzerpreparaten met gereguleerde afgifte is gescheiden innemen vermoedelijk onvoldoende effectief. Bovendien zijn preparaten met gereguleerde afgifte niet rationeel.

2. Alendroninezuur + Antagel

Alendroninezuur

groep

indicatie

bijzonderheden

Antagel

groep

indicatie

bijzonderheden

Apothekertekst

Bij gelijktijdig innemen vermindert de absorptie van het bisfosfonaat.

ANTACIDUM (aluminiumbevattend)

• vertel de patiënt dat het bisfosfonaat ten minste 2 uur VOOR het antacidum moet worden ingenomen
  
• OF vervang het antacidum door een H2-antagonist of een protonpompremmer

3. Acenocoumarol + Amoxicilline

Acenocoumarol 

groep

indicatie

bijzonderheden

Amoxiciline 

groep

indicatie

bijzonderheden

aceno; sec preventie TIA/CVA

 prev trombose na orthopedische operatie

 trombose-embolie behandeling

 trombose embolie preventie bij atriumfibrilleren

amoxi; bactericide ( maakt celwand lek )

breedspectrum

toevoeging clavulaanzuur -> remt B-lactamase die door bep bacterien gemaakt worden en die daardoor beter bestand zijn tegen amoxi

Apothekertekst

Het effect van de vitamine K-antagonist (VKA) wordt versterkt. Hierdoor neemt de stollingstijd toe.

Het versterkte effect van de VKA kan het gevolg zijn van het effect van de infectie/koorts zelf, en soms ook van een interactie van bepaalde antibiotica met VKA's.

geef de start- en de stopdatum van het antibioticum door aan de trombosedienst, uiterlijk op de eerstvolgende werkdag

geef interactiefolder I-17 mee

Apothekertekst

Het effect van de vitamine K-antagonist (VKA) wordt versterkt. Hierdoor neemt de stollingstijd toe.

Het versterkte effect van de VKA kan het gevolg zijn van het effect van de infectie/koorts zelf, en soms ook van een interactie van bepaalde antibiotica met VKA's.

geef de start- en de stopdatum van het antibioticum door aan de trombosedienst, uiterlijk op de eerstvolgende werkdag

geef interactiefolder I-17 mee

Achtergrondinformatie

Mechanisme:

Farmacodynamisch: door eliminatie van bacteriële darmflora kan de productie van vitamine K worden verminderd. Daarnaast is er een verhoogde afbraak van stollingsfactoren gedurende een koortsperiode.

Farmacokinetisch: remming van het metabolisme van de VKA door sommige antibiotica.

Klinische gevolgen:

Het relatieve risico op bloeding bij gelijktijdig gebruik van antibiotica is gemiddeld gezien 2-5 keer zo hoog, maar in sommige gevallen 10-15 keer zo hoog.

Hoewel antibiotica vaak niet zelf de oorzaak zijn van het versterkte effect van de VKA, kan het gebruik van antibiotica een aanduiding zijn dat de INR ontregeld wordt of is. Daarom moet de patiënt worden geïnstrueerd het antibioticumgebruik te melden bij de trombosedienst.

Apothekertekst

Besluit van de projectgroep Contra-indicaties op 10-01-2011: dit is GEEN contra-indicatie.

β-blokkers kunnen een hypoglykemie maskeren, maar aangezien een hypoglykemie een gevolg is van het bloedglucoseverlagend middel, is dit geen contra-indicatie maar een interactie.

EN NU? 

Apothekertekst

De instelling kan verslechteren. Betablokkers kunnen de ernst van hypoglykemische perioden versterken en het herstel uit een hypoglykemische fase vertragen. Tijdens hypoglykemie kan kortdurend ernstige hypertensie ontstaan.

Anderzijds kan de hypoglykemische werking van sulfonylureumderivaten en van repaglinide afnemen.

SELECTIEVE BETABLOKKER

vertel de patiënt dat hypoglykemie zich waarschijnlijk vertraagd en minder duidelijk manifesteert, en niet in de vorm van tachycardie of hartkloppingen. Zweten als symptoom kan juist worden versterkt

Achtergrondinformatie

Mechanisme:

Tijdens hypoglykemie komt epinefrine vrij. Epinefrine stimuleert direct α-receptoren (gevolg onder andere vasoconstrictie en mobilisatie glucose uit de lever) en β-receptoren (gevolg onder andere verhoogde hartfrequentie, contractiliteit en geleiding, vasodilatatie en mobilisatie glucose uit de lever).

Door blokkering van de cardiale β1-receptoren onderdrukken betablokkers de tachycardie en hartkloppingen tijdens hypoglykemie.

Door blokkering van de β-receptoren wordt vasoconstrictie (via α-receptoren) niet langer tegengewerkt, resulterend in hypertensie.

De tremor (vooral een β2-effect) wordt met name door niet-selectieve betablokkers onderdrukt.

Betablokkers remmen de door sulfonylureumderivaten-geïnduceerde insulinesecretie uit het pancreas, met als mogelijk gevolg een verminderde hypoglykemische werking. Repaglinide heeft hetzelfde werkingsmechanisme als sulfonylureumderivaten.

Klinische gevolgen:

Symptomen van hypoglykemie zijn onder andere hartkloppingen, tachycardie, trillen, duizeligheid, wazig zien, bleekheid, hongergevoel, zweten, moeite met concentreren en wisselend humeur.

Enerzijds kunnen betablokkers de ernst van hypoglykemische perioden versterken en het herstel uit een hypoglykemische fase vertragen. Er kan kortdurend ernstige hypertensie ontstaan. De patiënt voelt een hypoglykemie minder goed aankomen doordat de waarschuwingssignalen worden gemodificeerd en voor een deel geblokkeerd. Andere waarschuwingssignalen (zoals hongergevoel, wazig zien en misselijkheid) blijven bestaan, zweten kan zelfs in versterkte mate bestaan.

Anderzijds kan de hypoglykemische werking van sulfonylureumderivaten en van repaglinide afnemen.

5. Captopril + Kinderwens

Captopril 

groep

indicatie

bijzonderheden

Kinderwens

Hoe te herkennen? 

Welke aandachtspunten 

Kinderwens

Aangegeven door de patient

Aanschaffen foliumzuur

recept verloskundige Wat? ferro, antagel, emesafene

Apothekertekst

Gebruik van ACE-remmers in het tweede en derde trimester van de zwangerschap kan aangeboren afwijkingen veroorzaken, zoals afwijkingen aan longen, schedel, ledematen en aangezicht. Er is geen eenduidigheid over de risico's bij gebruik in het eerste trimester.

gebruik vermijden

Achtergrondinformatie

Hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap

Een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap dient goed behandeld te worden. Het kan leiden tot ernstige complicaties, zoals vroeggeboorte en loslating van de placenta. De NVOG richtlijn ''Antihypertensiva bij hypertensieve aandoeningen'' adviseert om ACE-remmers niet te gebruiken in de hele zwangerschap en de behandeling preconceptioneel aan te passen. Nifedipine, labetalol en methyldopa hebben de voorkeur bij de behandeling van hypertensie in de zwangerschap.

Eerste trimester

Er is geen eenduidigheid over het mogelijke risico op afwijkingen bij gebruik van ACE-remmers in het eerste trimester. Gebruik daarom bij voorkeur geen ACE-remmers tijdens het eerste trimester en switch liefst al voor de zwangerschap naar een ander antihypertensivum.

\Tweede en derde trimester

ACE-remmers kunnen een nadelig effect hebben op de nierfunctie van het ongeboren en pasgeboren kind door remming van het RAAS (renine-angiotensine-aldosteronsysteem). Hierdoor ontstaat een lage bloeddruk bij het ongeboren kind en kan de nierfunctie verslechteren. Dit geldt vooral voor het tweede en derde trimester van de zwangerschap. De urineproductie is lager door de verminderde nierfunctie, waardoor de hoeveelheid vruchtwater ook kleiner zal zijn. Daardoor kunnen longhypoplasie (achterblijvende longontwikkeling), nierschade en afwijkingen aan de schedel, aangezicht en ledematen ontstaan. Ook kan groeivertraging optreden. De kans op overlijden tijdens de zwangerschap of na de geboorte is verhoogd.
 

Deze les heb ik zinvol gevonden of....
toch niet?

😒🙁😐🙂😃