Bouwstenen

• Gezondheidskunde, Anatomie
• Beroepsopleiding
• MBO
• Studiejaar 1

Bouwstenen

Lesdoelen

• Je beschrijft hoe een cel is opgebouwd.
• Je benoemt de functies van de cel
• Je herkent de verschillenden manieren van transport van de cel
• Je kunt toelichten welke rol diffusie en osmose spelen bij het transport 
• Je kunt uitleggen wat het begrip stofwisseling inhoudt.
  
• Je kunt toelichten wat de opbouwstofwisseling (assimilatie) en afbraakstofwisseling (dissimilatie) inhoudt
•  Je kunt beschrijven wat de drie levensfasen van een cel zijn en hoe de fases van de celdeling verlopen

De cel

Opdracht

Maak een begrippenlijst met de verschillende organellen van de cel. Schrijf de naam op en de functie.

Je krijgt 10 minuten de tijd.

Bouw van de cel

Celkern: Regelcentrale.  Bestaat uit kernplasma, kernmembraan, chromosomen

Ribosomen: maken eiwitten

Endoplasmatisch reticulum: eiwitten verplaatsen

Golgicomplex: transport  van stoffen

Mitochondriën: energiecentrale

Lysosomen: afbraak en opruiming

Centrosoom: celdeling

Celmembraan: filter

Waaruit bestaan chromosomen?

1. DNA
2. Weefsel
3. Cellen
4. Celkern

De cel is van binnen opgevuld met

1. lucht
2. DNA
3. cytoplasma

Welk eiwit wordt gemaakt wordt bepaald door...

1. De cel
2. De mens
3. Gaat vanzelf
4. DNA

De muur van de cel heet:

1. celkern
2. mitochondriën
3. celmembraan
4. DNA

De mens is opgebouwd uit vele miljarden cellen.

1. Waar
2. Niet waar

De celkern is het grootste onderdeel van een cel.

1. Waar
2. Niet waar

Lesdoelen

• Je beschrijft hoe een cel is opgebouwd.
  
• Je benoemt de functies van de cel
  
• Je herkent de verschillenden manieren van transport van de cel
  
• Je kunt toelichten welke rol diffusie en osmose spelen bij het transport
  
• Je kunt uitleggen wat het begrip stofwisseling inhoudt.
  
• Je kunt toelichten wat de opbouwstofwisseling (assimilatie) en afbraakstofwisseling (dissimilatie) inhoudt
  
•  Je kunt beschrijven wat de drie levensfasen van een cel zijn en hoe de fases van de celdeling verlopen

Transport 

• Het in en uit bewegen van stoffen binnen de cel noemen wij transport 
• er zijn twee soorten transport  

1. passief transport 
2. actief transport 

Transport in en uit de cel

Passief (gaat vanzelf)

Osmose en diffusie

Actief (kost energie)

Fagocytose

Pinocytose

Exocytose

Passief transport kost energie

1. Waar
2. Niet waar

Osmose en diffusie zijn twee vormen van actief transport in en uit de cel

1. Juist
2. Onjuist

De concentratie CO2 is in de cel hoger dan in het bloed. Wat gebeurt er?

1. diffusie van de cel naar het bloed
2. diffusie van het bloed naar de cel
3. actief transport van de cel naar het bloed
4. actief transport van het bloed naar de cel

Difussie

Beweging van deeltjes van een plaats waar ze in een hoge concentratie voorkomen naar een plaats waar ze in lagere lage concentratie voorkomen

Osmose

Beweging van water en gassen door een halfdoorlatend membraan, in de richting van de hoogste concentratie opgeloste stoffen

Samenvatting osmose en diffusie

Verschillen tussen osmose en diffusie

• Diffusie: verplaatsing van moleculen van een hoge concentratie naar een lage concentratie.
• Osmose: verplaatsing van water door een semi doorlatend membraan van een lage naar een hoge concentratie.

Overeenkomst tussen osmose en diffusie

• Processen die zorgen dat de concentratie (opgeloste stoffen) gelijk wordt

Actief transport

Heel vaak moet de cel grotere deeltjes en stoffen via de celmembraan naar binnen of naar buiten brengen. De cel doet dat door middel van actief transport. 

Dat gaat dus niet vanzelf; de cel moet er energie in steken. 

Twee typen actief transport; de enzymatische pomp en het blaasjestransport.

Lesdoelen

• Je beschrijft hoe een cel is opgebouwd.
  
• Je benoemt de functies van de cel
  
• Je herkent de verschillenden manieren van transport van de cel
  
• Je kunt toelichten welke rol diffusie en osmose spelen bij het transport
  
• Je kunt uitleggen wat het begrip stofwisseling inhoudt.
  
• Je kunt toelichten wat de opbouwstofwisseling (assimilatie) en afbraakstofwisseling (dissimilatie) inhoudt (aerobe en anaerobe).
•  Je kunt beschrijven wat de drie levensfasen van een cel zijn en hoe de fases van de celdeling verlopen

Werk de volgende vragen uit in twee/drietallen

1. Leg uit wat een opbouw reactie is. Hoe wordt dit ook genoemd? Geef een voorbeeld hiervan in ons lichaam.
2. Leg uit wat een afbraak reactie is. Hoe wordt dit ook genoemd? Geef een voorbeeld hiervan in ons lichaam.
3. Welk vormen van stofwisseling in de cel zijn er? Leg dit uit
4. Welk vormen van verbranding zijn er?  Leg dit uit 

Wat is een goede uitleg betreft celstofwisseling?

1. Alle cellen in het lichaam die aan verbranding doen.
2. Alle chemische processen die in een cel plaatsvinden
3. Cellen die verplaatsen van positie
4. Cellen die versleten zijn worden vervangen door nieuwe cellen.

Celstofwisseling bestaat uit

1. Assimilatie en dissimilatie
2. Afbraak
3. Opbouw
4. Alle antwoorden zijn juist

Gist kan suiker omzetten in energie. Dit kan gist zelfs zonder zuurstof. Hoe noemen we dit proces (1) en wat voor soort celstofwisseling is dit (2)?

1. 1= verbranding 2= katabool
2. 1= fermentatie 2= katabool
3. 1= verbranding 2= anabool
4. 1= fermentatie 2= anabool

Lesdoelen

• Je beschrijft hoe een cel is opgebouwd.
  
• Je benoemt de functies van de cel
  
• Je herkent de verschillenden manieren van transport van de cel
  
• Je kunt toelichten welke rol diffusie en osmose spelen bij het transport
  
• Je kunt uitleggen wat het begrip stofwisseling inhoudt.
  
• Je kunt toelichten wat de opbouwstofwisseling (assimilatie) en afbraakstofwisseling (dissimilatie) inhoudt
  
•  Je kunt beschrijven wat de drie levensfasen van een cel zijn en hoe de fases van de celdeling verlopen

Levensloop van de cel

3 fasen van een cel:

1. Delingsfase -> delen in 2 identieke cellen

2. Groeifase -> wordt zo groot als originele cel. Celplasma neemt toe. Nieuwe celorganellen + celmembranen

3. Functionele fase -> ontwikkeling tot specifieke functie (bv. bloedcel/huidcel). Voeren taak uit tot ze sterven

Met uitzondering van: stamcellen

Functionele fase = het kunnen blijven vermeerderen

Wat is mitose ?

1. Celdeling voor nieuwe lichaamscellen
2. Mitose komt alleen voor bij dieren
3. Mitose is een verbrandingsproces
4. Celdeling voor geslachtscellen

Doel van de meiose:

1. maken voortplantingscellen
2. maken lichaamscellen

Werk de leerdoelen uit

Bereid je voor op de toets

Tip: maak een begrippenlijst voor jezelf