Literatuurgeschiedenis - Middeleeuwen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Literatuurgeschiedenis deel 1: 

De middeleeuwen 

Kenmerken middeleeuwen 

500-1500

Theocentrisch: God staat centraal (theos = Grieks = God) 

Koning / keizer 

Riddercultuur 

Agrarisch 

Verstedelijking vanaf de 10de eeuw 

Feodaal systeem 

Leenheer / leenmannen 

koning 

ridders 

boeren 

Trouw aan de leenheer zeer belangrijk 

Riddercultuur 

- Eer, moed en trouw aan de koning zijn belangrijke deugden 

- Vechten belangrijk om gebied te beschermen 

Hoofsheid: 

Omgangsvormen aan het hof 

Hoofse liefde: 
De man ten dienste van de vrouw 

Standenmaatschappij 

1. Geestelijke macht: de kerk 

2. Wereldlijke macht: de koning / adel 

3.  Boeren 

Vanaf de 10e eeuw een nieuwe stand: 

4. De burgerij 

Nederland in de middeleeuwen 

- verzameling gewesten 

- geen gemeenschappelijke taal 

- middelpunt van handel en welvaart in de zuidelijke Nederlanden (Antwerpen, Gent, Brugge) 

Hebban olla vogala nestas hagunnan, hinase hic ende du, wat unbidan wi nu?

Hebban olla vogala nestas hagunnan, hinase hic ende du, wat unbidan wi nu?

Alle vogels zijn begonnen met nestjes te bouwen behalve jij en ik, waar wachten we op? 

ca 1100, Oud-Nederlands 

Probatio Pennae

Literatuur in de middeleeuwen 

- Orale verteltraditie: minstrelen en troubadours 

- Handgeschreven boeken (kopiisten) 

- Boekdrukkunst met losse letters: uitgevonden vanaf 1439 (Johannes Gutenberg) 

- Verhalen waren anoniem, geen schrijvers 

- Literatuur had een sterke moraal, wilde het publiek wat leren 
(hoe ben je een goede ridder, hoe groot is de liefde van God, etc) 

Literatuur in de middeleeuwen:

wereldlijke literatuur

 

Ridderromans 

- Karelromans: epische concentratie 

- Arthurromans: hoofse liefde

Oosterse romans: inspiratie uit de kruistochten 

Literatuur in de middeleeuwen:

Wereldlijke literatuur 

Dierenverhalen

o.a. Reinaert de Vos (kritiek op de adel en geestelijken) 

Toneel: 

Abele spelen 

Kluchten 
Rederijkers (vanaf 15e eeuw): dichters die in een gezelschap (rederijkerskamer) schreven, onder andere voor competities (landjuwelen) 

Literatuur in de middeleeuwen:

Geestelijke literatuur 

Exempelen 

Marialegenden

Rest van de les: 

1. Welk middeleeuws werk staat op jouw lijst? 

2. Welke middeleeuwse kenmerken herken je? O.a. genre 

3. Maak een samenvatting van het verhaal.