introductie Romantiek (PTJ)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Romantiek

Sehnsucht is

1. Het verlangen naar het verleden.
2. Het verlangen naar de onbereikbare geliefde.
3. Het verlangen naar het onbereikbare.
4. Het verlangen naar exotische oorden.

Weltschmerz is

1. Suïcidaal zijn.
2. Verbolgen zijn over de liefde.
3. Hunkering naar een ideale samenleving.
4. Verdriet over een onvolmaakte wereld.

Die leiden des jungen Werther (1774) - Een briefroman van Goethe

Dat sommige jongeren zelfmoord pleegden na het lezen van ‘Die Leiden des jungen Werthers’ wordt wel het ‘Werther-effect’ genoemd. De jonge Werther in de roman is een jongen die lijdt aan een onmogelijke liefde, aan grote verlangens en droefgeestigheid. De romantische melancholie wordt ook wel ‘Weltschmerz’ genoemd, het verlangen naar het onbereikbare ‘Sehnsucht’. Werther is een groot voorbeeld voor veel Europese jongeren – en dat geldt ook voor zijn zelfmoord.

Politieke situatie

In 1810 komt er een einde aan de Bataafse Republiek. Maar rustig zal het voorlopig niet worden. Eerst wordt Nederland door Napoleon tot een Franse kolonie gemaakt (tot 1815Dan worden Nederland en België verenigd in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, tot België zich in 1830 afscheidt. In de loop van de 19e eeuw worden verschillende politieke vernieuwingen doorgevoerd, als gevolg van de moderne ideeën die in de Verlichting zijn gevormd. Een van die vernieuwingen is de vrijheid van onderwijs.

De grondwet komt voort uit

1. de Verlichting
2. de Romantiek
3. de Napoleontische tijd
4. de schrik na de afscheiding met België

Sprookjes

Vanaf 1812 geven de gebroeders  Grimm hun ‘Kinder- und Hausmärchen’ uit. Dit zijn verhalen die al eeuwenlang worden door-verteld, maar nooit op papier zijn gezet. Vanwaar deze interesse voor oude volks-verhalen? In de romantiek zie je dat mensen willen vluchten uit het hier en nu, bijv. naar verre, exotische plaatsen, de toekomst of het verleden. Hier kwam interesse voor de eigen en andere culturen uit voort, wat zich vertaalde in nieuwe studierichtingen als volkenkunde, taalwetenschap en folklore.

Sprookjes horen bij de Romantiek omdat men toen

1. geïnteresseerd was in oude volksverhalen.
2. geïnteresseerd was in het verleden.
3. wilde vluchten naar het platteland.
4. wilde vluchten uit het hier en nu.

Een ander woord voor vluchten is

1. sciencefiction
2. industrialisering
3. escapisme
4. detectives

Escapisme

‘Escapisme’ houdt het verlangen in om te ontsnappen aan het hier en nu. Romantici voelden dit verlangen sterk, mede door de voortschrijdende industrialisering in de 19e eeuw. Romantici vluchten naar allerlei oorden: verre landen, de wilde natuur, het verleden, de toekomst - zo lang het maar vreemd en onbekend is. Romangenres die hieruit voortkomen zijn de historische roman, de griezelroman, de detective en sciencefiction. Een bekend voorbeeld van sciencefiction is ‘Frankenstein’ van Mary Shelley uit 1818.

Natuur

Het schilderij 'Schipbreuk op een rotsachtige kust' van Wijnand Nuijen is een hoogtepunt uit de Nederlandse romantische schilderkunst. De natuur is erg belangrijk en wordt vaak uitvergroot: zeer heftige stormen, zeer donkere en dreigende luchten, zeer grote bomen.

Waarom is deze afbeelding 'romantisch'?

Wat is het verschil tussen de romantiek uit de 19e eeuw en onze hedendaagse opvatting van het woord 'romantiek' ?

Literatuurlijn opdracht 4

Bekijk het filmpje ‘Durf te voelen’ vanaf het begin tot 7:30.

a) Noem vier redenen waarom Byron het idool was van een groep jonge Nederlandse studenten in Leiden. Met die vier redenen typeer je de romantische levenshouding die de studenten bewonderden

b) Waarom greep men in de negentiende eeuw terug naar het eigen verleden, met name de middeleeuwen?

Aan de slag!

--> Rond je beschouwing af, p. 75, stap 5 en 6

--> Maak Literatuurlijn opdracht 1,2,3

--> Morgen: laat je dit controleren, geef je je centrale vraag voor je eindbeschouwing door. 

--> Donderdag 8 en vrijdag 9 maart: werken aan je beschouwing, feedback vragen, verbeteren. Laptop mee! Vrijdag af!