Les 25 mei: woorden Pugna, oefenen imperfectum & uitleg perfectum

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

2V1, 25 mei

Vandaag

• Woorden overhoren
• Huiswerk nakijken 
• Oefenen verleden tijd
  & uitleg perfectum
• Aan het werk

Woorden overhoren: Pugna

Nakijken mandatum 19

woorden Pugna:
victor

1. vechter
2. overwinnaar
3. reden
4. honderd

terrēre

1. bang maken
2. bang zijn
3. schrikken
4. vermijden

terrēre is een e-stam

1. waar
2. niet waar

quidem ... sed

1. niet alleen ... maar ook
2. enerzijds ... anderzijds
3. wel(iswaar) ... maar
4. toen ... vervolgens

1. nondum
2. consistere
3. tunc

1. sine
2. ire
3. antea

ut valetis, discipuli..?

werkwoorden

twee sleepvragen!

Uitgangen praesens

ev

mv

1e = ik

1e = wij

2e = jij

2e =
jullie

3e = hij/zij

3e = zij

geb. w.

geb. w.

inf.

tis

mus

nt

o

t

s

te

re

x of (e)

Uitgangen imperfectum

ev

mv

1e

1e

2e

2e

3e

3e

tis

mus

nt

m

t

s

Overzicht uitgangen

		prae	impf	perf
1e ev	ik	-o	-m
2e ev	jij	-s	-s
3e ev	hij/zij/het	-t	-t
1e mv	wij	-mus	-mus
2e mv	jullie	-tis	-tis
3e mv	zij	-nt	-nt

vitas

1. jij vermijdt
2. jij vermeed
3. vermijd!
4. geen van deze antwoorden

appropinquabatis

1. wij naderen
2. wij naderden
3. jullie naderen
4. jullie naderden

terrebam

1. ik maak bang
2. ik maakte bang
3. jij maakt bang
4. jij maakte bang

Hoe maak je de werkwoordsvormen?

imperfectum

praesens

perfectum

stam + uitgang

perf.stam + perf. uitgang

stam + ba + uitgang

Welke vorm hoort bij welke tijd?

praesens

imperfectum

perfectum

audit

audiebat

audivit

petis

petebas

petivisti

tenebamus

salutaverunt

vulneravit

zij keerden

hij/zij maakte bang

zij weigeren

zij hebben gegroet

negant

terrebat

salutaverunt

vertebant

salutaverunt = zij hebben gegroet.
wat betekent dan: salutaverant?

1. zij groetten
2. zij hebben gegroet
3. zij groeten
4. zij hadden gegroet

Overzicht tijden

1. praesens           stam + uitgang                        salutat                hij groet
2. imperfectum   stam + ba + uitgang              salutabat           hij groette   
3. perfectum         perf.stam + perf.uitgang    salutavit             hij groette / 
                                                                                                                         hij heeft gegroet
   
4. plusquam-        perf.stam + era + uitgang   salutaverat        hij had gegroet
   perfectum

Latijn

werkwoord - verleden tijden - herhaling

Opzet

• herhalen kenmerken tijden
• oefenen vormen
• herhalen uitgangen van de verleden tijden
• oefenen vormen

Welke vertaling hoort bij welke tijd?

praesens

imperfectum

perfectum

ik doe

hij deed

1. wij kwamen

2. wij zijn gekomen

1. jij deed

2. jij hebt gedaan

jullie komen

zij kwamen

zij mocht

jullie konden

Vertaling van de tijden

	praesens	imperfectum	perfectum
tijd	tegenwoordig	verleden	1. verleden 2. voltooid teg.
voorbeeld vertaling	ik zie	ik zag	1. ik zag 2. ik heb gezien

Welke vorming hoort bij welke tijd?

praesens

imperfectum

perfectum

stam + uitgang

stam + ba + uitgang

pf-stam + pf-uitgang

Vorming van de tijden

	praesens	imperfectum	perfectum
vorming	stam + uitgang	stam + ba + uitgang	pf-stam + pf-uitgang
voorbeeld	vide-t (hij ziet)	vide-ba-t (hij zag)	vid-it (1. hij zag 2. hij heeft gezien)

N.B. pf-stam is (1) stam + v of (2) andere stam

Uitgangen

herhalen personen

herhalen praesens

Overzicht uitgangen

		prae	impf	perf
1e ev	ik	-o
2e ev	jij	-s
3e ev	hij/zij/het	-t
1e mv	wij	-mus
2e mv	jullie	-tis
3e mv	zij	-nt

Uitgangen - perf.

ev

mv

1e

1e

2e

2e

3e

3e

istis

imus

erunt

i

it

isti

Overzicht uitgangen

		prae	impf	perf
1e ev	ik	-o	-m	-i
2e ev	jij	-s	-s	-isti
3e ev	hij/zij/het	-t	-t	-it
1e mv	wij	-mus	-mus	-imus
2e mv	jullie	-tis	-tis	-istis
3e mv	zij	-nt	-nt	-erunt

superavimus

1. wij overwinnen
2. wij overwonnen
3. wij hebben overwonnen
4. geen van deze antwoorden

gaudetis

1. jij bent blij
2. jij was blij
3. jij bent blij geweest
4. geen van deze antwoorden

Wat betekent 'gaudetis' dan wel?

Welke tijd is 'spectavimus'?

1. praesens
2. imperfectum
3. perfectum
4. geen van deze antwoorden

respondi

1. wij antwoorden
2. wij antwoordden
3. wij hebben geantwoord
4. geen van deze antwoorden

Wat betekent 'respondi' dan wel?

Welke vorm hoort bij welke tijd?

praesens

imperfectum

perfectum

venis

vocavi

vidisti

timuistis

iacebam

iubet

tollebant

portavimus

ponit