1.3 Communicatie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

1.3 communicatie

Beantwoordt de volgende vragen in je schrift:

1. Hoe noemen we een lijst van gedragselementen met een toegewezen afkorting en beschrijving?

2. Hoe noemen we een prikkel die een voorspelbare respons geeft?

3. Bij welk leerproces leren dieren iets in een korte gevoelige periode? 

Doelen 1.3

• Je licht het belang toe van signalen bij communicatie.
  
• Je legt uit wat ritueel gedrag is.
  
• Je herkent verschillende typen conflictgedrag.
  
• Je licht het belang toe van een taakverdeling voor de overlevingskansen van groepsdieren.

Communicatie

• Dieren communiceren door elkaar signalen te sturen.
• Signalen zijn prikkels die dieren naar elkaar sturen. 
• Signalen kunnen verstuurd worden via: Geuren, kleuren, geluiden, gebaren, Feromonen

Lees kopje Vaste patronen blz. 19-20

Tekstbegripsvragen:

Wat wordt bedoeld met rituelen?

Wat is de functie van rituelen in baltsgedrag?

Conflictgedrag

Ambivalent gedrag

Overspronggedrag

Omgericht gedrag

Let op!

Met conflictgedrag wordt niet bedoeld gedrag dat optreedt tijdens een ruzie! Het gaat om een intern conflict waarbij de motivatie voor twee verschillende gedragssystemen even groot is!

Conflict gedrag

Komt voor als twee gedragssystemen in conflict komen.

Dit gebeurt wanneer tegenstrijdige prikkels tegelijk tegenstrijdige gedragssystemen oproepen.

Drie vormen:

• Ambivalent gedrag
• Omgericht gedrag
• Overspronggedrag

Overspronggedrag

Conflict tussen 2 gedragssystemen ->  het dier vertoont gedrag uit 3e gedragssysteem.

Voorbeeld: 2 vogels in elkaars territorium (2 gedragssystemen: aanval/vlucht, waarvan 1 vogel ineens zijn veren gaat poetsen (3e systeem: verzorgingsgedrag)

Overspronggedrag bij katten

0

Omgericht gedrag

Agressie gericht op iets anders dan de soortgenoot.

Grastrekken is een voorbeeld van 

omgericht gedrag.

Boos je tas in de hoek gooien ook.

Ambivalent gedrag

Er is een conflict tussen twee gedragssystemen -> Het dier blijft heen en weer gaan tussen beide gedragssystemen. 

Bijvoorbeeld: Eend ziet dat je broodje in het water gooit. De eend ziet jouw als een potentieel roofdier, maar het broodje ziet er heel smakelijk uit. 

0

1. Je moeder is boos omdat je slechte examenresultaten behaalde. Ze maakt geen ruzie met je maar gaat de was doen.
2. Je gaat je rijexamen afleggen, waarvoor je heel zenuwachtig bent. Je stapt in de auto en zou eigenlijk het liefst weer uitstappen. Toch blijf je zitten. Maar het duurt een tijdje voor je je gordel vast maakt en klaar bent voor vertrek
   
3. Met je pas verkregen rijbewijs rijd je de auto van je pa in de prak. Wanneer je hem het nieuws vertelt slaat hij met zijn vuist op tafel.

A. Ambivalent gedrag

B. Overspronggedrag

C. Omgericht gedrag 

Huiswerk

Weektaak:

Les 1: H1.1 Maken Opdracht 3, 4, 6, 7, 8, 11, 12, 13 en 14

Les 2: H1.2 Maken Opdracht 17, 18, 19, 20, 21, 24, 25, 26

Les 3: H1.3 Maken opdracht 28, 29, 30, 31, 33, 35, 36, 38, 40 

Exitticket

1. Wat is het verschil tussen een signaal en een prikkel?
2. Noem een voorbeeld van ritueel gedrag bij mensen.
3. Wat is de belangrijkste functie van baltsgedrag? 
4. Waarom is het baltsgedrag verschillend tussen soorten?

Wat is geen functie van ritueel gedrag in paringsgedrag?

• A. Verhoogt motivatie paring
• B. Verlagen motivatie agressief gedrag
• C. Voorkomen paring met niet soortgenoten
• D. Verhogen motivatie tot vluchten bij roofdieren

D