1h:les 20 en 21

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom!

welkom

Deze week

Les 20: Persoonsvorm (pv) en onderwerp (ow)   blz. 82 t/m 85

Les 21:  Soorten werkwoorden (zww en hww)  en 

                 werkwoordelijk gezegde (wwg)  blz. 86 t/m 89

Grammatica

• Zijn alle regels van een taal. 
• Zorgt ervoor dat we elkaar begrijpen. 

Redekundig ontleden

Ieder stukje zin heeft een functie. We kunnen de zin dus opdelen in groepjes woorden met een bepaalde functie. 

Vandaag hebben we het over de functies: onderwerp (ow) + persoonsvorm (pv)

Les 20 en 21

1. Wat weet je al?

2. Uitleg 

3. Samen oefenen

4. zelfstandig werken

5 corrigeren en evalueren

Doel:  Je leert hoe je de persoonsvorm en het onderwerp en het werkwoordelijk gezegde herkent in een zin

Persoonsvorm

• Als je de zin in een andere tijd zet, verandert de persoonsvorm.(hij loopt naar de winkel > hij liep naar de winkel)
• Als je de zin van enkelvoud naar meervoud verandert of andersom, verandert de persoonsvorm.(hij loopt ? wij lopen)
• Als je van de zin een "vraag zin" maakt.(loopt hij naar de winkel?)

Persoonsvorm

1. Is het belangrijkste werkwoord in de zin

Je vindt 'm door:

- de tijd te veranderen (hij loopt naar de winkel > hij liep naar de winkel)

- enkelvoud/meervoud te veranderen (hij loopt ? wij lopen)

- De zin vragend maken(loopt hij naar de winkel?)

Het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm 

Onderwerp

1. Is een persoon/ dier/ ding en hoort bij de persoonsvorm

Je vindt hem met de vraag: wie / wat + persoonsvorm? 

Soms is een onderwerp één woord, soms heel veel woorden. 

Sommige zinnen hebben geen onderwerp, dat zijn vaak zinnen uit een reclame. 

Wat is de persoonsvorm?
In totaal bevat dit pakket twee kilo kaas

Wat is het onderwerp?
Op maandag zijn alle musea gesloten

Soorten werkwoorden

• Een werkwoord is een woord dat een "werking" aangeeft.
• Het geeft aan wat iemand doet of wat er gebeurt.
• Er zijn 3 type werkwoorden:

       1. zelfstandig werkwoord (zww) les 21

       2. hulpwerkwoord (hww) les 21 

       3. koppelwerkwoord (kww) (volgend jaar)

Zelfstandig werkwoord

• Zelfstandige werkwoorden kunnen 'zelfstandig' in een zin     staan
• Een zelfstandig werkwoord kan niet worden weggelaten
• Staan er meer werkwoorden in de zin, is er maar één het zelfstandig werkwoord.

De jongen is gevallen

Hulpwerkwoord

• Hulpwerkwoorden 'helpen' de zin in een bepaalde 'tijd'   zetten. (ottt, ovtt of vtt, vvt)
• Hulpwerkwoorden 'helpen' de zin in een bepaalde 'vorm' te   zetten. (bedrijvende of lijdende vorm)
• Hulpwerkwoorden komen niet 'zelfstandig' voor.

De jongen heeft een hond gered

Werkwoordelijk gezegde

Zo herken je het werkwoordelijk gezegde:

• Zoek de pv en alle andere werkwoorden in de zin
• Als de pv het enige werkwoord is, dan is dit ook het wwg
• Let op scheidbare werkwoorden: beide delen horen bij wwg
• Let op wederkerende ww: bij deze ww hoort een vorm van 'zich'
• De woorden 'te' en 'aan het' horen ook bij werkwoordelijk gezegde
• Een vaste uitdrukking met een werkwoord 'een werkwoordelijke uitdrukking' is in zijn geheel werkwoordelijk gezegde

Haal de werkwoorden uit de zin en benoem ze.
Cookies op websites hebben de afgelopen jaren het gebruiksgemak verbeterd.

Noteer de persoonsvorm, het werkwoordelijk gezegde en het onderwerp.

Gisteren heeft zijn opa een vakantie geboekt.

Noteer de persoonsvorm, het werkwoordelijk gezegde en het onderwerp.

"Mevrouw Bogaard probeert de persoonsvorm uit te leggen."

Noteer de persoonsvorm, het werkwoordelijk gezegde en het onderwerp.

"In een safaripark lopen de dieren vrij rond. "

Zinsdelen

Die woordgroepjes met een functie noem je zinsdelen. 

Ik | loop | met mijn zusje |  in de supermarkt. 

Vraag: wat is de persoonsvorm? 

Vraag: wat is het onderwerp? 

Zinsdelen

Dit moet je onthouden over zinsdelen 

1. Iedere zin heeft minimaal 1 onderwerp

2. Iedere zin heeft minimaal 1 persoonsvorm

3. Het onderwerp en de persoonsvorm zijn 2 zinsdelen, maar horen bij elkaar.  (congrueren)

4. Alles wat voor de persoonsvorm staat, is één zinsdeel. 

Zinsdelen: oefenen

Bekijk het voorbeeld:

Op maandag | zijn | alle musea | gesloten. 

Nu jij

Deel onderstaande zinnen op in zinsdelen. Je zet dus streepjes tussen de zinsdelen. 

1. De data werden razendsnel geanalyseerd. 

2. Je valt met je neus in de boter.

Zinsdelen
Hoeveel zinsdelen heeft de zin?
'Wanneer heb ik vakantie ?

1. 4 zinsdelen
2. 5 zinsdelen
3. 3 zinsdelen
4. 6 zinsdelen

Is de zin juist verdeeld in zinsdelen?
De jonge held | kreeg | een onderscheiding.

1. juist
2. onjuist

Programma

1. herhalen: persoonsvorm en onderwerp

2. Uitleg : les 21

3. Samen oefenen

4: Opdrachten maken

Doel:  Je leert welke soorten werkwoorden er zijn en hoe je het werkwoordelijk gezegde kunt herkennen.

Les 21 soorten werkwoorden

les 21 soorten werkwoorden--> blz. 86 t/m 89

maken: opdracht 1 en  3 en 6 en 7

https://www.youtube.com/watch?v=uO6sBGxwRAs

Persoonsvorm

• Als je de zin in een andere tijd zet, verandert de persoonsvorm.
• Als je de zin van enkelvoud naar meervoud verandert of andersom, verandert de persoonsvorm.
• Als je van de zin een "vraag zin" maakt

Wat is de persoonsvorm in deze zin:
"Marianne weet wat de persoonsvorm is."

1. Marianne
2. weet
3. persoonsvorm
4. Is

Noteer de persoonsvorm, het werkwoordelijk gezegde en het onderwerp.

Gisteren heeft zijn opa een vakantie geboekt.

Noteer de persoonsvorm, het werkwoordelijk gezegde en het onderwerp.

"Mevrouw Bogaard probeert de persoonsvorm uit te leggen."

Noteer de persoonsvorm, het werkwoordelijk gezegde en het onderwerp.

"In een safaripark lopen de dieren vrij rond. "

ZINSDELEN

onderwerp van een zin

- het onderwerp van een zin is: wie of wat iets doet

ZINSDELEN

onderwerp van een zin

BIJVOORBEELD:

Marieke schuift de deuren open.

Vraag: Wie schuift?

Antwoord: Marieke

Welke vraag moet je stellen om
het onderwerp te vinden?

Klas 1h1 heeft een talentenjacht georganiseerd.

1. Wie heeft georganiseerd?
2. Wat heeft georganiseerd?

Wat is het onderwerp?

Klas EM1A heeft een talentenjacht georganiseerd.
Wie heeft georganiseerd?

Welke vraag moet je stellen om
het onderwerp te vinden?

Achter elkaar treden tien leerlingen op.

1. Wie treden op?
2. Wat treden op?

Wat is het onderwerp?

Achter elkaar treden tien leerlingen op.
Wie treden op?

werkwoordelijk
gezegde

Soorten werkwoorden

• Een werkwoord is een woord dat een "werking" aangeeft.
• Het geeft aan wat iemand doet of wat er gebeurt.
• Er zijn 3 type werkwoorden:

       1. zelfstandig werkwoord (zww) les 21

       2. hulpwerkwoord (hww) les 21 

       3. koppelwerkwoord (kww) (volgend jaar)

Zelfstandig werkwoord

• Zelfstandige werkwoorden kunnen 'zelfstandig' in een zin     staan
• Een zelfstandig werkwoord kan niet worden weggelaten
• Staan er meer werkwoorden in de zin, is er maar één het zelfstandig werkwoord.

Hulpwerkwoord

• Hulpwerkwoorden 'helpen' de zin in een bepaalde 'tijd'   zetten. (ottt, ovtt of vtt, vvt)
• Hulpwerkwoorden 'helpen' de zin in een bepaalde 'vorm' te   zetten. (bedrijvende of lijdende vorm)
• Hulpwerkwoorden komen niet 'zelfstandig' voor.

Haal de werkwoorden uit de zin en benoem ze.
Cookies op websites hebben de afgelopen jaren het gebruiksgemak verbeterd.

Herschrijf de onderstaande zin en zorg dat er geen hww meer instaat.
Cookies op websites hebben de afgelopen jaren het gebruiksgemak verbeterd.

Werkwoordelijk gezegde

Zo herken je het werkwoordelijk gezegde:

• Zoek de pv en alle andere werkwoorden in de zin
• Als de pv het enige werkwoord is, dan is dit ook het wwg
• Let op scheidbare werkwoorden: beide delen horen bij wwg
• Let op wederkerende ww: bij deze ww hoort een vorm van 'zich'
• De woorden 'te' en 'aan het' horen ook bij werkwoordelijk gezegde
• Een vaste uitdrukking met een werkwoord 'een werkwoordelijke uitdrukking' is in zijn geheel werkwoordelijk gezegde

Weektaak les 20 en 21

les 20:maak opdracht:  1, 2 en 6, 7  

Lees de theorie en maak de opdrachten

Ga naar les 21 --> blz. 86 t/m 89 

Lees de theorie en maak opdracht 1 t/m 3 en 6 en 7

Je mag zachtjes overleggen (FLUISTEREN!)

Weektaak les 21

Maak opdracht:   1 t/m 3 en 6 t/m 8  

Klaar? Ga lekker lezen.

Nog niet klaar, dan is het huiswerk voor de volgende les.

Je mag zachtjes overleggen (FLUISTEREN!)

Les 27

1. Wat weet je al?

2. Uitleg 

3. Samen oefenen

Doel:  Je leert de persoonsvorm in de tegenwoordige en verleden tijd correct spellen.

Tegenwoordige tijd (ott)

• congrueren (de persoonsvorm moet passen bij het onderwerp)
• Ik --> hele werkwoord -en
• Jij achter de persoonsvorm --> hele werkwoord -en
• Jij/hij/zij/het --> hele werkwoord -en + t
• Wij/ jullie/ zij --> hele werkwoord

TIP: Gebruik het werkwoord lopen in de zin om de juiste vorm van het werkwoord te horen.

Verleden tijd (ovt)

• congrueren (de persoonsvorm moet passen bij het onderwerp)
• Is het werkwoord zwak of sterk? 

Zwak: Gebruik als hulpmiddel  't sexy fokschaapje , als het werkwoord -en eindigt op één van de medeklinkers uit  't sexy fokschaapje, schrijf je een t. Als het eindigt op een andere letter, schrijf je een d.    Het hele werkwoord -en + te(n) of + de(n)

vb: Het regende de hele dag. 

        Hij werkte aan één stuk door. 

        Ze wachten geduldig af. 

       Jullie begeleidden haar goed.

Verleden tijd (ovt)

• congrueren (de persoonsvorm moet passen bij het onderwerp)
• Is het werkwoord zwak of sterk? 

Sterk: Schrijf het werkwoord zoals je het hoort. 

vb: Hij liep wel tien kilometer per dag hard.

       Ze gingen op weg.

Wat heb je voor nieuws geleerd deze les? Noem minimaal 1 ding.

Weektaak les 27

Maak opdracht:   1 t/m 4 en 6 t/m 8  blz. Blz 110 t/m 113

Klaar? Ga lekker lezen.

Nog niet klaar, dan is het huiswerk voor de volgende les na de vakantie.

zinsdeel 1

zinsdeel 2

zinsdeel 3

Mijn

vriend

eet

een

broodje

kroket

Maak zinsdelen en sleep ze naar de juiste plek. 

Zinsdeel 1

Zinsdeel 2

Zinsdeel 3

Zinsdeel 4

Zinsdeel 5

Niet

iedereen

kan

een

prijs

winnen

vandaag

Maak zinsdelen en sleep ze naar de juiste plek. 

Zinsdeel 1

Zinsdeel 2

Zinsdeel 3

Zinsdeel 4

Zinsdeel 5

Ik

maak

straks

mijn

opdrachten

wel