Les 7 - Beeldspraak

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

ZRGVEPL419AK

Letterlijk en figuurlijk taalgebruik

Letterlijk taalgebruik

De schrijver of spreker vertelt precies wat er is gebeurd, er zit geen andere betekenis achter.

Figuurlijk taalgebruik

De schrijver of spreker bedoelt niet letterlijk wat hij zegt, maar er probeert iets duidelijk mee te maken. 

Hij probeert er een 'beeld' mee op te roepen. 

Figuurlijk taalgebruik wordt dan ook wel beeldspraak genoemd. 

Ook spreekwoorden en gezegden zijn figuurlijk taalgebruik.

Figuurlijk taalgebruik

Een boom van een kerel. 

Een hart van goud. 

Wat een zwijnenstal hier.

Letterlijk vs. figuurlijk

• Letterlijk taalgebruik -> Wat er staat, is wat je bedoelt.

-Toen Jan gegeten had, legde hij zijn handen op zijn buik.

• Figuurlijk taalgebruik -> Er staat iets anders dan wat je bedoelt.

-Mijn ouders zijn twee handen op één buik.

Uit de rest van de tekst kun je opmaken of een zin letterlijk of figuurlijk bedoeld is.

Je moet het nou eens goed in je oren knopen, dat je op tijd moet komen.

1. letterlijk
2. figuurlijk

Ik heb er een hard hoofd in of ik dit jaar ga slagen voor mijn eindexamen.

1. letterlijk
2. figuurlijk

Helaas kwam er geen kip naar de gratis tennisles.

1. letterlijk
2. figuurlijk

Toen ik 's avonds thuiskwam, vond ik de hond in de pot.

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Wat is beeldspraak?

1. Je moet een zin/tekst niet letterlijk nemen
2. Figuurlijk taalgebruik
3. Je vergelijkt iets met een bepaald beeld
4. Ander woord voor gebarentaal

Wat is een metafoor?

Metafoor

 Een metafoor is een vorm van beeldspraak: je gebruikt een woord of beeld voor iets anders, waarmee het een overeenkomst vertoont. 

Zo is het schip der woestijn een metafoor voor een kameel: 

de kameel wordt vergeleken met met een schip. 

Filmpje

Welke metaforen hoor je? 

Pak pen en papier 

Schrijf ze op!

0

Filmpje

Vertel!!

Welke metaforen heb je gehoord?

Filmpje

Wat gebeurt er als je teveel 

metaforen gebruikt?

Waarom belangrijk?

*In het dagelijks leven kom je veel figuurlijk taalgebruik tegen.

*In het examen schrijven, spreken en gesprekken moet je een uitdrukking gebruiken.

Beeldspraak 3F

Kies bij de betekenis:
het juiste spreekwoord of

de juiste uitdrukking.

Mark wilde zijn rijbewijs gaan halen, maar hij zag veel beren op de weg.

1. Mark kwam tijdens zijn rijles beren op de weg tegen.
2. Mark zag veel moeilijkheden bij het halen van zijn rijbewijs.

De boze student had nog een appeltje met zijn docent te schillen.

1. De student moest voor zijn docent een appel gaan schillen.
2. De student moest nog een vervelende zaak afhandelen.

De boze student ging de klas uit om een appel voor zijn docent te schillen.

1. De student moest voor zijn docent een appel gaan schillen.
2. De student moest nog een vervelende zaak afhandelen.

Ongenuanceerd

1. Je nek uitsteken.
2. Ergens in verzeild raken.
3. Het topje van de ijsberg.
4. Kort door de bocht.

Een nutteloze handeling verrichten

1. Het topje van de ijsberg.
2. De wind van voren krijgen.
3. Water naar de zee dragen.
4. Schoenmaker, blijf bij je leest.

Vervelend behandeld worden, nadat je zelf anderen vervelend hebt behandeld.

1. Het onderspit delven.
2. Lachen als een boer met kiespijn.
3. Een koekje van eigen deeg krijgen.
4. Je mag een gegeven paard niet in de bek kijken.

Verliezen

1. Hoog van de toren blazen.
2. Het onderspit delven.
3. Hoogmoed komt voor de val.
4. Met de handen in het haar zitten.

Diegenen met het minst verstand ervan hebben vaak het hoogste woord.

1. Holle vaten klinken het hardst.
2. Er schuilt een addertje onder het gras.
3. De wind van voren krijgen.
4. Iets aan je laars lappen.

Iets doen wat buiten zijn bevoegheid gaat.

1. Dat is lood om oud ijzer.
2. Buiten zijn boekje gaan.
3. De stoute schoenen aantrekken.
4. De lachende derde zijn.

Je ergens niets van aantrekken.

1. Iets aan je laars lappen.
2. De wind van voren krijgen.
3. Je in de kaart laten kijken.
4. Je kaarten op tafel leggen.

Je bedoelingen tonen.

1. Je mag een gegeven paard niet in de bek kijken.
2. Je in de kaart laten kijken.
3. Je kaarten op tafel leggen.
4. Je moet het ijzer smeden als het heet is.

Iemand die in zijn doen en laten op één van zijn ouders lijkt.

1. Een goede buur is beter dan een verre vriend.
2. Men moet geen slapende honden wakker maken.
3. Hoogmoed komt voor de val.
4. De appel valt niet ver van de boom.

Aan iets moeilijks durven beginnen.

1. De stoute schoenen aantrekken.
2. Een koekje van eigen deeg krijgen.
3. Iets uit je mouw schudden.
4. Schoenmaker, blijf bij je leest.

Let op!

- Maandag 18 december : PITCH!!

- Zorg dat alles van de voorgaande maanden ook gemaakt is.

(alleen Nadine en Younique hebben alles af).

- Opdrachten gaan gewoon door.

- Niet gemaakt? Geen toets!

Nog niet klaar met online opdrachten:

3F Beeldspraak 2 - Creatief met taal

Lezen: alle theorieblokken

Maken:

Opdracht 5 Beeldspraak in songtekst - vraag 6,7,8

Opdracht 7 Verkeerd gebruikt - vraag 13

Opdracht 8 Verhaspeling - vraag 14,15,16,17

Opdracht 9 Straattaal - vraag 18,19,20,21

3F Beeldspraak 1 - Woordenschat

Lezen: alle theorieblokken

Maken:

Opdracht 5 Wat betekent dit? - vraag 4,5

Opdracht 6 Gatentekst - vraag 6

Opdracht 9 Synoniemen - vraag 11,12