Samenvatting H3 Stoffen en Materialen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

metalen

de meeste metalen zijn hard en glanzend.

er zijn ook zachte metalen die snel dof worden.

waarom zijn metalen handig?

metalen worden gebruikt omdat ze stevig zijn. je kan ze goed bewerken en zijn goed geleiders.

als iets een goede geleider is betekend het dat de warmte en elektriciteit er goed doorheen kan.  

aangetast

een metaal kan aangetast worden door zuur, water en zuurstof.

als het metaal hier in aanraking komt dan kan er een dun dof laagje ontstaan. denk aan roest bijvoorbeeld.

dit noemen we oxideren.

edelmetalen

zilver en goud zijn bijzonderen metalen. 

zij kunnen niet oxideren. ze kunnen dus tegen water, zuur en zuurstof. 

namen

in de natuur en scheikunde gebruiken we afkortingen voor stoffen.

de eerste letter is een hoofdletter en de tweede is een kleine letter. 

niet-metaal

je weet dat stoffen die een metaal zijn goede geleiders zijn, vaak glimmen en sterk zijn.

alles wat hiet niet ondervalt noemen we niet-metalen.

koolstof (C)

zuivere koolstof is zwart. 

de punt van een potlood is bijvoorbeeld gemaakt van koolstof. 

koolstof neemt gemakkelijk andere stoffen op zo kan je koolstof gebruiken om water te reinigen. 

de vuildeeltje van het water hechten zich aan het koolstof. een ander woord daarvoor is absorberen.

staal

van ijzer wordt staal gemaakt. 

door bij de ijzer een beetje koolstof te doen ontstaat er staal.

diamant

diamant is de hardste stof die bestaat.

diamant is puur koolstof dat onder druk geperst is. 

alleen geslepen diamanten glansen.

fosfor (P)

in de natuur kan fosfor alleen voorkomen met andere stoffen. Als het hiet uit gehaald wordt hou je een witte stof over dit is fosfor.

witte fosfor is erg giftig en erg brandbaar.

van witte fosfor kan rode fosfor gemaakt worden dit is minder brandbaar.

fosfor wordt gebruikt voor vuurwerk, kunstmest, tandpasta maar ook lucifers.

zwavel (S)

zwavel vind je in vulkanisch gebied. 

pure zwavel is een geel poeder en is zeer gevaarlijk.

vuurwerk, lucifers maar ook zwavelzuur worden hiervan gemaakt

lucht

gassen zitten in de lucht.

de lucht die wij om ons heen hebben bestaat voor een groot deel uit stikstof. daarna uit zuurstof en een klein beetje uti andere gassen.

zuurstof (O)

zuurstof is nodig voor dieren om te leven. 

zonder zuurstof is er geen verbranding. 

met zuivere zuurstof kan je metalen lassen.

als metalen in aanraking komt met zuurstof gaat dit oxideren. 

deze verbinding noemen we oxide.

waterstof (H)

waterstof is een hele lichte gas. het weegt dus bijna niks. het is heel erg brandbaar.

waterstof kan als brandstof gebruikt worden. dit is goed voor het milleu want er komen geen schadelijke stoffen vrij.

helium (He)

helium is zwader dan waterstof maar lichter dan lucht. 

het is niet brandbaar. 

chloor (Cl)

chloor kan je ruiken en zien. het is een gas die geel-groen van kleur is. 

het is erg giftig.

chloor lost goed op in water dan heb je bleekwater. chloor dood bacterien en wordt daarom gebruikt in zwembaden.

fluor (F)

het gas fluor is lichtgroen-geel van kleur. 

fluor zit in tandpasta.

fluor samen met waterstof tast glas aan. je kan dan tekeningen maken dit noem je etsen.

stikstof (N)

in de lucht zit veel stikstof. teveel zelfs. 

stikstof zit in ammoniak en in kunstmest.

stikstof is vloeibaar bij tempraturen onder de -196 graden.

fasen van stoffen

stoffen kunnen in 3 verschillende vormen voorkomen.

vast

vloeibaar 

gas

zure oplossing

bij sommige stoffen weet je al van smaak dat het zuur is echter in de natuur en scheikunde mag je nooit een stof proeven.

je kan ook met lakmoes bepalen of een stof zuur is. lakmoes is een papiertje die blauw of geel van kleur is. 

om zuur te bepalen gebruik je blauw lakmoes. dit kleurt rood bij zuur. 

verschillende zuren

azijn bestaat uit azijnzuur dit kan je gewoon gebruiken in de keuken.

maar zwavel-zuur kan je vinden in accu's. dit zuur is erg sterk.

veel stoffen lossen in zwavel-zuur op. zelfs goud lost hierin op. 

beetje zuur of erg zuur?

met lakmoes kan je alleen zien of iets zuur is maar niet hoe zuur. 

met een universeel indicator-papier kan je zit wel zien. 

hoe zuur een stof is geef je aan met pH.

de p is een kleine letter en de H is een grote letter. 

water heeft een pH van 7 dit is neutraal. alles onder de 7 is zuur. 

basische oplossingen

het tegenovergestelde van zuur is basisch. 

met rode lakmoes kan je kijken of het een basische stof is. 

wordt rode lakmoes blauw is het basisch

sterke base

een sterke base is gootsteen-ontstopper. de scheikundige naam hiervan is natronloog.

een basische stof geef je ook aan met pH. alles boven de pH 7 is basisch

12. Metalen glimmen meestal

1. Juist
2. Onjuist

11. Niet-metalen geleiden warmte en elektriciteit beter dan metalen

1. Juist
2. Onjuist

Hoe noem je metalen die nooit roesten EN nooit oxideren?

1. Nobel-metalen
2. Edelmetalen
3. Roestvrije metalen
4. Die hebben geen naam

Metalen zijn..

1. goede geleiders
2. goede isolatoren

Er zijn verschillende stoffen die metalen kunnen aantasten.
Door welke stof wordt een metaal niet aangetast?

1. water
2. zuurstof
3. olie
4. regenwater

verzinken

roesten

oxide

edelmetaal

bedekken van staal met een dun laagje zink

aantasten van ijzer en staal door water en zuurstof

Aanslag op andere metalen dan ijzer en staal. Bijvoorbeeld op koper.

Metaal dat niet oxideert.

Van welke stof ontstaan diamanten?

1. zwavel
2. koolstof
3. fosfor
4. lood

Welke stof zit in actieve kool?

1. zwavel
2. fosfor
3. koolstof

Welk gas werd gebruikt als gifgas?

1. Fluor
2. Fosfor
3. Chloor
4. Zuurstof

Lucht bestaat uit verschillende gassen.

1. juist
2. onjuist

Uit welke gassen bestaat lucht?

1. Stikstof en zuurstof
2. Stikstof, zuurstof en andere gassen
3. Waterstof, stikstof en andere stoffen
4. Helium en chloor

Vast, vloeibaar en gas zijn fasen van een stof

1. Waar
2. Niet waar