Zinsdelen (t/m bwb)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom bij Nederlands!

Periode 3

grammatica, formuleren, leesvaardigheid, woordenschat 

• prestatie 1: tussentoets grammatica en formuleren, week 9 (1e les), telt 1x mee. 
• prestatie 2: toetsweektoets grammatica, formuleren, leesvaardigheid en woordenschat, week 12/13, telt 3x mee

Welke zinsdelen
ken je nog?

Benoem alle zinsdelen (pv, ow, wg/ng, lv, mv en bwb):

De juf heeft haar vanmorgen het slechte nieuws verteld.

1. zoek de persoonsvorm (pv)	verander de tijd Maak een vraagzin (doe dit liever niet)
2. zoek het onderwerp (ow)	wie of wat + pv
3. zoek het werkw. / naamw. gezegde	wg = alle werkwoorden in de zin ng = kijk naar alle ww, is er een koppelwerkwoord? -> dan is er een ng. Schrijf de werkwoorden op + het naamwoordelijk deel
4. zoek het lijd. voorw. (lv)	wie of wat + gezegde + ow Let op: een zin met een ng, bevat NOOIT een lv
5. zoek het meew. vw. (mv)	aan wie + gezegde + ow + lv

Het stappenplan

6. zoek de bijwoordelijke bepaling (bwb)

waar? wanneer? waarom? waardoor? waarheen? hoe?

Als je de zin goed ontleed hebt, zijn alle zinsdelen die er overblijven bwb. Er kunnen dus meerdere bwb's in een zin zitten. 

Noteer de PV: Tijdens de pauze had Abdel nieuwe Yeezy's gekocht.

1. Tijdens de pauze
2. Had
3. Abdel
4. Gekocht

Noteer het onderwerp: De nieuwe coronavariant lijkt nog veel besmettelijker te zijn.

1. De nieuwe coronavariant
2. nieuwe coronavariant
3. coronavariant
4. besmettelijk

werkwoordelijk en naamwoordelijk  gezegde

Werkwoordelijk gezegde

Als het onderwerp iets doet , dan wordt dat uitgedrukt in werkwoorden (breien, slapen, zingen). Je hebt dan te maken met een werkwoordelijk gezegde: je benoemt alle werkwoorden in de zin.

Naamwoordelijk gezegde

Als het onderwerp iets is , zit het een beetje anders. Datgene wat het onderwerp is, noemen we ook wel de eigenschap van het onderwerp (lief, rood, stout). Die eigenschap wordt  uitgedrukt in (zelfstandige of bijvoeglijke) naamwoorden, met behulp van een koppelwerkwoord. We hebben daarom in deze zinnen een naamwoordelijk gezegde.

werkwoordelijk en naamwoordelijk  gezegde

Koppelwerkwoorden

Er is een werkwoord nodig om de eigenschap aan het onderwerp te koppelen. We noemen dat het koppelwerkwoord. Je hebt al geleerd welke koppelwerkwoorden er bestaan. Deze zinnen hebben dus een koppelwerkwoord als belangrijkste werkwoord.

 

De koppelwerkwoorden: zijn, worden, blijven, blijken, schijnen heten, voorkomen, lijken, dunken.

voorbeeld werkwoordelijk en naamwoordelijk  gezegde

Ali blijft een hele lieve jongen. -> naamwoordelijk gezegde, want het onderwerp (Ali) is iets, namelijk een hele lieve jongen. 

Ali blijft voorlopig in Amsterdam wonen. -> werkwoordelijk gezegde, het onderwerp (Ali) doet iets, namelijk in Amsterdam blijven wonen. 

2. De schilder verft de muur roze. 

1. Eliza’s telefoon is kapot gegaan. 

3. Komende zomer ga ik bergbeklimmen. 

4. Felix heeft vandaag al tien mandarijnen opgegeten. 

5. Sandra bleek vorige week sterker dan Wilco. 

wg

wg

ng

ng

ng

wg

Noteer naamwoordelijk of werkwoordelijk gezegde: Veel landen beschouwen deze auto's als motoren.

Noteer naamwoordelijk of werkwoordelijk gezegde: Jolanda's hondje is dood.

Noteer naamwoordelijk of werkwoordelijk gezegde: De stiekeme meisjes hebben het hazenpad gekozen.

Noteer lijdend voorwerp: Vita heeft een deken gebreid voor haar moeder.

Noteer meewerkend voorwerp: Voor Jolanda koopt Astrid een nieuw hondje.

Noteer de bijwoordelijke bepaling (bwb):
Gisteren at ik tijdens het tv-kijken een heel lekker vegetarisch worstenbroodje.

stap 1
stap 2
stap 3
stap 4
stap 5
stap 6
stap 7

zoek het ow

zoek de pv

zoek de bwb

zoek het mv

zet streepjes

zoek het lv

zoek het wg/ng

https:

Noteer de bijvoeglijke bepaling: Mijn broertje at een heel kleine, lekkere boterham.

Noteer de ondergeschikte bijwoordelijke bepaling: Die heel kleine, lekkere boterham verdween helemaal in zijn mond.