Nederland 1848-1914

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Nederland (1848-1914)

Willem 1

• vanaf 1814 aan de macht
• Had de complete macht
• Volk had weinig te zeggen

Klassieke grondrechten 

Sociale grondrechten

Opstand

• revoluties
• Blackmail
• Liberalen
• Censuskiesrecht 1848 

Censuskiesrecht

Tegenwoordig mag iedereen van 18 jaar en ouder stemmen. 

Na de grondwetswijziging van 1848 was het nog niet zo dat iedereen mocht stemmen. Er was sprake van censuskiesrecht. Alleen rijke mensen mochten stemmen. 

Wat is censuskiesrecht?

Kiesrecht dat afhankelijk was van het betaalde bedrag aan belastingen. 

Staten Generaal

Onschendbaar

• Koning is onschendbaar, ministers verantwoordelijk
• --> = ministeriële verantwoordelijkheid

• Macht koning dus beperkt

Koning Willem II heeft de grondwet (1848) ondertekend.

Zijn opvolger Willem III (ook wel Koning Gorilla genoemd) baalt hiervan en wil weer de absolute macht (alleen heersen). Het lukt hem uiteindelijk niet om zijn macht te vergroten.

Ook heeft hij een geldtekort. Daarom wil hij Luxemburg aan Frankrijk verkopen, maar dat wil Duitsland (de Pruisen) niet. Anders zou Frankrijk te groot worden. Deze 'Luxemburgse Kwestie' wordt als volgt opgelost; Luxemburg wordt en niet van Nederland, en niet van Duitsland, en niet van Frankrijk, maar wordt in 1867 een eigen onafhankelijk land(je).

Koning Willem III (Koning Gorilla) heeft in zijn vakantiehuisje in Zwitserland een bijzondere hobby, maar welke hobby? (2:10)

Het caoutchouc-artikel

In 1887 werd het censuskiesrecht vervangen door het caoutchouc-artikel. 

Hierdoor mochten mannen stemmen met "kenmerken van geschiktheid"

van 11% naar 65% kiesgerechtigden

Fase 3: Fabriek

De industriële revolutie

De kleine werkplaats is een fabriek geworden. 

Verstedelijking

Verstedelijking = het ontstaan en de groei van steden

Oorzaken:

• Bevolkingsgroei
• Industrialisatie

         (Mechanisatie platteland)

         (Ontstaan fabrieken)

Andere gevolgen

1.  Landschap > Fabrieken, spoorwegen en kanalen.
2. Nieuwe steden bij mijnen en fabrieken.
3. Er kwam een nieuwe beroepsgroep: arbeiders.
4. milieuvervuiling

Kinderwetje van Van Houten

• In 1874 wordt het Kinderwetje van Van Houten goedgekeurd. 
• Alleen in fabrieken kwam er een verbod op kinderarbeid onder de 12 jaar.

SDAP

De socialisten wilden invloed in de politiek. In 1894 richten ze hun eigen politieke partij op: SDAP.

Sociaal Democratische Arbeiders Partij. 

Modern imperialisme

De emancipatiebewegingen

De opkomst van emancipatiebewegingen: feminisme en confessionalisme

Politieke stromingen

1. Liberalen
2. Confessionelen:
   Protestanten & Katholieken
3. Socialisten

De confessionelen

Katholieken

• Herman Schaepman  katholiek

• RKSP

• Emancipatie

• eerste priester als volksvertegenwoordiger in 1880 

Pieter-Jelles Troelstra

• SDAP
• Pieter Jelles Troelstra
•  komt op voor de arbeiders
• Algemeen Kiesrecht --> sociale wetten
• Vergissing van Troelstra 1918

Aletta Jacobs

• Er was nog iemand die het opnam voor armen.
• Vooral voor vrouwen en kierecht -->
• Aletta Jacobs

Wilhelmina Drucker

• VVV
• MANNEN EN VROUWEN GELIJK
  

Pacificatie van 1917

Emancipatie

• Eind 19de eeuw strijden meerdere groepen voor gelijkstelling:
• 1. Vrouwen
• Strijden voor:
• a. Toegang tot hoger onderwijs
• Aletta Jacobs: eerste vrouw op universiteit (1871)
• b. Vrouwenkiesrecht
• 1917: passief vrouwenkiesrecht
• 1919: actief vrouwenkiesrecht

Vergissing van Troelstra

november 1918

Oproep tot socialistische revolutie door leider socialisten, Pieter Jelle Troelstra

De revolutie mislukt.

De Eerste Wereldoorlog

"De Grote Oorlog"

 5 Oorzaken 1e Wereldoorlog

1. Nationalisme

2. Modern imperialisme

3. Bondgenootschappen

4. Militarisme 

5. Wapenwedloop

Dood van Franz Ferdinand 

De Geallieerden tegen de Centralen

Het von Schliefenplan mislukt

Loopgraven en nieuwe wapens

-loopgraven 

Nieuwe wapens

Nieuwe wapens

Loopgraaf voeten

• Omdat de soldaten langdurig met dezelfde laarzen en sokken in de vocht en modder moeten staan, gaan hun voeten opzwellen, infecteren en vervolgens afsterven.
  
• Meestal is amputatie de enige oplossing voor loopgraafvoeten

Duikboten

• Duikboten bestonden al sinds de 19e eeuw, maar in de Eerste Wereldoorlog werden ze voor het eerst (met name door Duitsland) massaal ingezet.
• De Duitsers probeerden met de Onbeperkte Duikbotenoorlog (1915/1917) alle schepen (oorlogs-, koopvaardij- en passagiersschepen) tot zinken te brengen.

1915:

eerste grote incident

Na 1917 gaat DU weer over op de onbeperkte duikboten-oorlog

Lenin

• Lenin was de leider van de Sovjet-Unie.
• Vanaf 1922 ging het steeds slechter met Lenin.
• er wordt gezocht naar een opvolger
  

 1917

Rusland stopt met vechten in het Oosten door grote verliezen. De Tsaar (keizer) treedt af

Sluit wapenstilstand met Duitsland

Propaganda

Censuur

Dodendraad tussen België en Nederland

De regering neemt maatregelen

1. Een distributie systeem waardoor de aanwezige producten 'eerlijk' verdeeld worden.

2. Boeren moeten tegen lage vastgestelde prijzen voedsel produceren.

Kiesstelsel

 Districten Stelsel (1 persoon per district)

Evenredige vertegenwoordiging

Een landelijke lijst met kandidaten, mensen uit het hele land kiezen uit dezelfde personen