Hfst 1 Hume en causaliteit

• Filosofie
• Secundair onderwijs

Hfst 1 Hume en causaliteit

Feitelijke verbanden

Ideële relaties

Een kat is een zoogdier

Suiker lost op in water

Het eten van bedorven voedsel veroorzaakt ziektes

Een cirkel heeft geen hoeken

Wat is causaliteit?

1. Het verband tussen oorzaak en gevolg in gebeurtenissen.
2. Een willekeurige gebeurtenis zonder relatie.
3. Een abstract concept zonder praktische toepassing.
4. Een voorspelling van toekomstige gebeurtenissen.

Lesdoelen

• Ik kan analytische en synthetische uitspraken onderscheiden volgens de indeling van Hume.
• Ik kan het causaliteitsprobleem bespreken aan de hand van het voorbeeld van de biljartballen.
  
• Ik kan uitleggen hoe het causaliteitsprobleem aan de basis ligt van het inductieprobleem.

Opdracht 14 pp 23-24

Individueel - per twee - bij leerkracht

Causaliteitsprobleem Hume

Observeer het filmpje en noteer wat je ziet!

Geef een zo nauwkeurig mogelijke beschrijving van wat er in het filmpje gebeurt.

Causaliteitsprobleem en Hume

• Hoe weten we dat de ene gebeurtenis de oorzaak is van een andere?
• We kunnen causaliteit (oorzaak-gevolg) niet waarnemen

Voorbeeld biljartballen

Stel je voor: Biljartbal A rolt tegen biljartbal B en vervolgens beweegt biljartbal B.

 

Wat zien we eigenlijk?

We zien dat biljartbal A tegen biljartbal B rolt.

Daarna zien we dat biljartbal B begint te bewegen.

Voorbeeld biljartballen

Hume stelt dat we twee afzonderlijke gebeurtenissen waarnemen:

• Beweging van Biljartbal A.
• Beweging van Biljartbal B.

We zien niet direct een ‘oorzaak’ tussen deze gebeurtenissen.

Voorbeeld biljartballen

• Causaliteit kunnen we niet 'zien'  in de fysieke wereld zelf zien.
• Verband tussen bal A en B wordt veronderstelt (gewoonte van ons denken)
• We baseren dit op eerdere ervaringen waar we een patroon hebben waargenomen.

De Conclusie van Hume

• oorzaak en gevolg zijn geen objectieve eigenschappen
• door vorige ervaringen, verwachten we dat dit altijd zo zal zijn

De Conclusie van Hume

• Hume concludeert dat causaliteit geen ‘verborgen kracht’ is die we waarnemen.
• We kunnen alleen maar zeggen dat we een patroon van gebeurtenissen gewend zijn.
• Causaliteit is dus gebaseerd op inductie en gewoonte, niet op zekere kennis.

Opdrachten

Opdracht 16 pp 25 en 17 pp 26

Kan je causaliteit waarnemen volgens Hume? Leg uit.