G1 Les 10-2 Grammatica 'doen en zijn'

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Deze les

Deze les is een extra aanvulling op de lessen van vrijdag (grammatica bij mevrouw Hulsker).

Je herhaalt kennis over 'zijn' en 'doen', de naamwoordelijke en werkwoordelijke betekenis.

Je leert waar de persoonsvorm vandaan komt.

Wat is predicatie ook alweer?
Wat is een ander Nederlands woord daarvoor?

Peuterpraat

Een tweejarige peuter kan praten, maar spreekt nog niet zo heel goed Nederlands. 

Op de volgende slide zie je voorbeelden van peuterzinnetjes.

Betekenis 1 = zijn, naamwoordelijke betekenis

Betekenis 2 = doen, werkwoordelijke betekenis

mama lief

popje stout

meloen bah

snoepje lekker

broertje boos

papa slapen

Annie lachen

tante zingen

hondje blaffen

treintje tsjoektsjoek

Andere werkwoorden

De peuterzinnetjes zijn nog niet compleet. 

Er hoort een werkwoord tussen. Dat kan is of doet zijn: 

mama is lief / papa doet slapen

blijft, gaat, wil, kan is ook mogelijk. 

Opdracht op de volgende slide:

Combineer de kaartjes met losse werkwoorden en zinnetjes.

Kijk of het werkwoord tussen de woorden past.

mama lief

auto's rood

papa slapen

oma's breien

tante zingen

hondjes blaffen

is

zijn

kunnen

kan

gaat

gaan

Kun je tussen 'oma's breien' het werkwoord 'kan' zetten?

1. Ja
2. Nee

Kun je tussen 'mama lief' het werkwoord 'zijn' zetten?

1. Ja
2. Nee

Vorm en persoon

De werkwoorden op de kaartjes hebben steeds twee vormen: zijn/ is, kunnen/ kan, gaan/ gaat. Als een vorm past bij een bepaald zinnetje, kun je nooit de andere vorm invullen. 

Dus wel: papa gaat slapen, maar niet: papa gaan slapen

De vorm van het werkwoord past bij de persoon over wie iets gezegd wordt. Daarom noemen we die vormen...

Daarom noemen we die vormen...

1. werkwoordsvormen
2. de persoonsvorm
3. het onderwerp
4. de betekenis

Klopt deze zin? Waarom wel/niet?

De buurman hebben de straat geveegd.

Klopt deze zin? Waarom wel/niet?

De kinderen maakt een sneeuwpop.

Wat heb je geleerd..

...dat de vorm van het werkwoord past bij de persoon waarover iets gezegd wordt in de zin.

Je hebt het verschijnsel congruentie ontdekt.

Hoe nu verder..

Werk verder aan je huiswerk voor vrijdag.

Heb je vragen? Stel ze aan mevr. Struik in de hangout.

Maak de opd. die op ELO staat (onder grammatica).

Inleveren ook via ELO, huiswerk voor 17-2.