Ontstaan van het Nederlandse land

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Hallo!

Vandaag:

Uitleg: hoe zijn de landschappen in Nederland ontstaan?

Oefenen: geschiedenis terugzien

Maken en inleveren: opdrachten in Teams

Wat leren we?

- In welke volgorde de Nederlandse landschappen zijn gevormd

- Welke invloed ijstijden hadden op Nederland

- Hoe je prehistorische geschiedenis terug kan zien

Wat je vandaag leert, kan je heel goed gebruiken in je eindopdracht!

De geschiedenis van de aarde is heel, heel lang.

Wij gaat het hebben over de laatste twee periodes:

Pleistoceen en Holoceen

Pleistoceen

Lang, lang geleden, in een land hier heel dichtbij, was er een ijstijd.

~200.000 jaar geleden zag het noorden van Nederland er ongeveer zo uit:

Pleistoceen

IJstijd (glaciaal): een periode waarin het op de wereld erg koud is.

IJs kwam tot het midden van het land. Het nam o.a. zwerfkeien mee >

In het zuiden van NL zijn geen hunebedden, want daar kwam het

ijs niet.

Pleistoceen

Gletsjer = kapot zwaar

Het drukte alle grond samen (noemen we keileem) en maakte heuvels.

Die noemen we een stuwwallen - de Veluwe is een perfect voorbeeld.

Pleistoceen

Gebieden als de Veluwe, of bv. dichterbij de Sallandse Heuvelrug, zijn dus gevormd in de ijstijd 200.000 jaar geleden.

Je ziet de invloed van die ijstijd terug in het reliëf.

Pleistoceen

Belangrijke invloed op het landschap: de vlechtende rivieren.

Die namen zand en klei mee uit de bergen (erosie) en legden dat neer in het gebied van Nederland (sedimentatie).

Pleistoceen

Alle water zat in gletsjers, dus Noordzee lag droog.

Zand van de bodem waaide over NL en bedekte dat (dekzand).

Het meest fijne zand kwam het verste landinwaarts - löss in Limburg.

Holoceen

Zo'n 12.000 jaar geleden waren de ijstijden klaar.

Zeespiegel ging stijgen - invloed van water in Nederland begint.

< Zoals hier: een veenmoeras.

Holoceen

Wat ging er ontstaan?

- Veen (het water stond hoog)

- Zeeklei (invloed van getij)

- Duinen:

De eerste (oude) duinen liggen meer landinwaarts en zijn kleiner. De duinen aan het strand zijn jonge duinen.

Holoceen

De rivieren gingen meanderen. Oftewel: de bochten maken die we tegenwoordig ook kennen.

Waar rivier is, ligt geen zand aan de oppervlakte, maar klei.

En nu?

Veel invloed van de mens: bv. dijken, droogmakerijen, afgraven van veen, enz.

Maar de geschiedenis zie je nog terug in de natuur.

Dat komt terug in je eindopdracht!

Aan de slag

Maak: de opdrachten Les 3 - Ontstaan van de landschappen

Opdrachten van alle lessen af?

Maak een groepje van 2-4 leerlingen.

Kies een landschap voor je eindopdracht.

Leg uit waarom jullie dat landschap kiezen.

Lees Routeopdracht (Teams -> bestanden)

De eindopdracht

Een route maken door één van de zes landschappen.

Doel:

Je laat zien dat je het ontstaan en de kenmerken van een Nederlands landschap kan herkennen en omschrijven.

Twee opties >>

1. Een bestaand gebied

Je kiest een gebied in Nederland uit waar je de route in maakt. Je zoekt online punten op die kenmerkend zijn voor het landschap en schrijft daar stukjes info bij.

Bv. in het veen een lintdorp, in het zand een stuwwal, bij heuvels löss enzovoorts.

2. Zelf bouwen in Minecraft

Je kiest een landschap en bouwt de meest kenmerkende punten daarvan in Minecraft. Ook hier schrijf je bij bepaalde punten een stukje informatie over het landschap.

De opmaak van wat je inlevert is hetzelfde! Voorblad, inleiding etc.

Dit moet er in het eindproduct komen

Bij Minecraft: screenshots van je landschap / de bijzondere punten