H5 - TH6 - waarnemen - BS2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 6 Waarneming 

(en gedrag)

BS2 Het oog

Leerdoelen BS2

Begrippen BS2

gezichtscentra in de hersenen

lichtbreking

positieve lezen

negatieve lenzen

oogafwijkingen

accomodatie

verziend 

bijziend 

pupilreflex

lichtreceptoren

staafjes

kegeltjes

optisch chiasma

stereoscopie

BS2

• hoe het oog is opgebouwd (anatomie)
  
• hoe het oog werkt -> lenzen
  
• het het oog de beelden verwerkt
  
• afwijkingen van het oog + hoe te corrigeren

BS2

• hoe het oog is opgebouwd (anatomie) 
  
• hoe het oog beeld krijgt 
  
• het het oog de beelden verwerkt
  
• afwijkingen van het oog + hoe te corrigeren

anatomie van het oog (BS1)

anatomie van het oog (BS1)

staafjes

kegeltjes 

anatomie van het oog (BS1)

staafjes

-> 95% 

-> licht/donker

kegeltjes 

-> 5%

-> kleuren

BS2

• hoe het oog is opgebouwd (anatomie)
  
• hoe het oog beeld krijgt 
  

-> accomoderen

-> verdeling staafjes + kegeltjes 

• het het oog de beelden verwerkt
  
• afwijkingen van het oog + hoe te corrigeren

Hoe het oog beeld krijgt

accomoderen

• boller en platter worden van de ooglens door de kringspieren in het straalvormig lichaam
• accomodatiespieren

Hoe het oog beeld krijgt

pupilreflex 

• bescherming tegen te veel licht
  
• regulatie pupilgrootte
• straalsgewijs lopende spieren en 
• kringspieren
• via hersenstam 

Hoe het oog beelden verwerkt

het beeld wordt geprojecteerd op 

het netvlies 

• staafjes (licht)
  
• kegeltjes (kleur)

let op: verschillende kegeltjes 

per kleur!!

Hoe het oog beelden verwerkt

BiNaS 27A 

(blauwe deel)

Hoe het oog beelden verwerkt

BiNaS 27A 

(blauwe deel)

kegeltje bevatten 

lichtgevoelige 

pigmenten 

-> elk kegeltje geeft door aan 1 neuron!! 

Hoe het oog beelden verwerkt

BS2

• hoe het oog is opgebouwd (anatomie)
  
• hoe het oog beeld krijgt 
  
• het het oog de beelden verwerkt
  

beeldvorming + optisch chiasma 

• afwijkingen van het oog + hoe te corrigeren

beeldvorming door lenzen

Beeldvorming bij een oog

Door de lens in het oog wordt het beeld omgedraaid! 

beeldverwerking: veraf vs. dichtbij

accomoderen

ver = platte lens 

dichtbij = bolle lens 

accommodatie reflex 

je oog past zichzelf aan 

tussen het beeld veraf en

dichtbij

->doel: scherp beeld

accommodatie reflex

Hoe het oog beelden verwerkt

beeldverwerking kruist:

• oogzenuwen kruisen net boven hypothalamus 
  
• optisch chiasma (=kruising)

we kunnen diepte zien door onze 2 ogen:

• stereoscopie 
  

Hoe het oog beelden verwerkt

beeldverwerking kruist:

• oogzenuwen kruisen net boven hypothalamus 
  
• optisch chiasma (=kruising)

we kunnen diepte zien door onze 2 ogen:

• stereoscopie 
  

BS2

• hoe het oog is opgebouwd (anatomie)
  
• hoe het oog beeld krijgt 
  
• het het oog de beelden verwerkt

• afwijkingen van het oog + hoe te corrigeren

-> lens afwijkingen

-> pigment afwijkingen

afwijkingen van het oog

lens (accommodatie)

• verziend

       - oogbol te kort

       - niet voldoende afbuiging

• bijziend 

       - oogbol te lang

       - te sterkte afbuiging

afwijkingen van het oog

lens (accommodatie)

• lens wordt stugger hoe

ouder je wordt... 

-> daarom hebben vele 

    ouderen een leesbril

afwijkingen van het oog

pigmenten

• albinisme 

afwijkingen van het oog

pigmenten

• albinisme 

pigment nodig voor:

• bescherming zintuigcellen 

       tegen te veel licht

• lichtgevoelig pigment kegeltjes

Via welk deel van het zenuwstelsel loopt de reflexboog van het pupilreflex?

1. motorische zenuwen
2. sensorische zenuwen
3. hersenschors
4. hersenstam

Waarom gaat iemand snotteren die huilt?

1. de traan neuronen staan in verbinding met snot neuronen
2. dat is een psychische reactie
3. traanvocht gaat via de traanbuis de neusholte in
4. door de geur van de tranen

Bij baby'tjes zit de traanbuis de eerste maanden soms nog dicht, wat is het gevolg hiervan?

1. baby'tjes huilen daarom nooit
2. vuiltjes opgevangen door het traanvocht hopen zich op tot een pus oogje
3. baby'tjes kunnen niet snotteren
4. baby'tjes produceren geen tranen als ze huilen dus het is niet erg

Hugo heeft tijdens het voetballen een vinger in zijn oog gekregen van zijn tegenspeler. Hierdoor is zijn iris kapot, wat is het gevolg hiervan?

1. er is geen gevolg want de lens compenseert hiervoor
2. hij kan geen kleuren meer zien
3. zijn beeld wordt niet meer omgedraaid dus hij ziet alles op zijn kop
4. hij heeft problemen met lichtinval omdat deze niet meer goed gereguleerd wordt (pupilreflex)

Hoe kan het probleem van Hugo verlopen worden?

1. het omdraaien van zijn ooglens
2. gele vlek zwakker maken d.m.v. injecties in het oog
3. dit kan niet, dus het oog kan maar beter worden uitgeschakeld
4. een lens op het die de licht inval verminderd

Hoe komt het dat kinderen steeds vaker bijziend worden?

1. door het schermgebruik wordt de oog ovaler en dus de oogbol te lang
2. doordat door de warmte van het vaker binnen zitten
3. door het schermgebruik wordt de oog platter en dus de oogbol te kort
4. doordat kinderen steeds vaker buiten spelen en dus meer in de verte speuren naar andere kinderen

Katten kunnen erg goed in het donker zien. Hun ogen zijn daarop aangepast door:

1. meer staafjes in het netvlies, een pupil die wijder open kan spiegellaagje voor beter lichtgebruik
2. eer staafjes in het netvlies, een pupil die wijder open kan
3. minder staafjes in het netvlies, een pupil die minder wijd open kan spiegellaagje voor beter lichtgebruik
4. minder staafjes in het netvlies, een pupil die minder wijd open kan een

Wat is een nadeel van het de afname van het aantal kegeltjes in de ogen van de katten?

1. ze accomoderen minder goed
2. meer lichtinval
3. kunnen minder kleuren zien
4. er is geen stereoscopie

huiswerk

huiswerk bij BS2

opdracht 16 t/m 28

intressant? maak ook 29 t/m 31