Cluster A persoonlijkheidsstoornissen

• Doelgroepen
• MBO
• Studiejaar 2

Persoonlijkheidsstoornissen cluster A

Les 2

Lesdoel

Aan het einde van de les kan je de drie persoonlijkheidsstoornissen van cluster A benoemen en de verschillen toelichten.

Cluster A (excentriek, vreemd)

1. Paranoïde persoonlijkheidsstoornis
   
2. Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
3. Schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Kenmerken:

• Weinig contact
• Beperking sociale relaties
• leven geïsoleerd
• Hulp vermijdend.

Persoonlijkheidsstoornissen

Cluster A:

Mensen  kunnen vreemd/apart overkomen. Vaak hebben zij weinig contact met anderen en leven geïsoleerd. Zij hebben moeite met sociale contacten en zullen niet snel hulp zoeken.
Hun emoties en gevoelens zijn extreem, ontbreken of passen niet bij de situatie.

Wat komt er in je op bij het begrip
'paranoïde'?

Paranoïde =

Het gevoel in de gaten gehouden, achtervolgd, bedreigd of uitgebuit te worden, terwijl dit niet zo is:

• angsten en  complottheorieën;
• zeer wantrouwend/achterdochtig en hebben hierdoor moeite met vriendschappen en relaties. 
• zoekt achter onschuldige opmerkingen/gebeurtenissen vernederingen en bedreigingen en reageren vaak met woede.

 

Ze denken bijvoorbeeld dat ze worden gevolgd, dat mensen 's nachts in hun huis rondlopen etc.

Kan genezen worden middels langdurig traject. Vaak sprake van terugval.

Schizoïde PS

Deze doelgroep heeft in veel gevallen weinig liefde / aandacht gehad in hun jeugd en soms te maken gehad met verwaarlozing / mishandeling.  Ze zijn zeer kwetsbaar voor het krijgen van psychoses. Vaak heeft iemand problemen met informatieverwerking en toont negatieve symptomen, zoals weinig spreken, weinig initiatief tonen, of weinig energie hebben.

Psychose = een toestand waarbij iemand zijn grip op de realiteit kwijt is. 

Bekijk het filmfragment  'Je zal het maar hebben' 
Onderscheid de kenmerken, oorzaken en gevolgen van deze stoornis bij Lerrie

npo.nl

Schizoïde is te genezen

Ja

Nee

Nee, schizofrenie is niet meer te genezen.

Schizoïde PS

• Periodes van psychoses met waanideeën/hallucinaties.
• Desorganisatie: een onvermogen om orde aan te brengen. Dat kan zich voordoen op het terrein van denken, handelen of emoties.
• Energie en motivatie verdwenen
• Afvlakking
• Moeite met dingen onthouden, moeite met concentreren
• Moeite met gedachten ordenen -> onbegrijpelijk praten, vreemde woorden
• bewegingsdrang: vreemde lichaamsbewegingen

Waanideeën en hallucinaties

Wanen: zijn persoonlijke overtuigingen die niet kloppen met de werkelijkheid
Het is moeilijk iemand met wanen op andere gedachten te brengen.

Hallucinaties:  Iets waarnemen (horen, zien, ruiken, voelen, proeven) dat er in werkelijkheid niet is. Deze ervaringen zijn voor de betrokkene zeer 'echt'. Het horen van stemmen is de meest voorkomende hallucinatie. 

Zelf een hallucinatie ontwikkelen middels dit korte filmpje van 2 min

Schizoïde komt vaker voor bij

1. Mannen
2. Vrouwen

Behandeling

Medicatie: antipsychotica en/of antidepressiva

Psychologische behandelingen: gericht om inzicht te geven in de stoornis. De cliënt leert om symptomen vroegtijdig bij zichzelf te herkennen, zodat hij/zij hulp kan zoeken wanneer er een psychose optreedt

Schizotypische PS

• Hebben afwijkende gedachten over zichzelf en hun omgeving (wanen). Iemand heeft het idee dat er in het leven ‘verborgen boodschappen’ zitten die alleen hij kan zien
• Ze denken b.v. dat ze bijzondere krachten hebben en daarmee de omgeving kunnen beïnvloeden. Soms zijn ze ervan overtuigd dat ze gedachten kunnen lezen of de toekomst voorspellen. Kampen met paranoïde gedachten.
• Ze hebben vaak ongebruikelijke waarnemingen en voelen dat er iets gaat gebeuren.
  
• Iemand gedraagt zich vreemd of ziet er vreemd uit
• Het taalgebruik is opvallend vaag of juist gedetailleerd. Iemand denkt en spreekt op een aparte manier. Er wordt bijvoorbeeld veel door elkaar verteld.
• Hebben weinig intieme vrienden omdat ze raar gevonden worden.
• Iemand is extreem achterdochtig en vertrouwt niemand.
• Iemand komt kil over. (moeite om emoties te linken)

Verschil schizoïde - schizotypisch

Het grote verschil is dat mensen met schizofrenie in een psychose kunnen verkeren en mensen met een schizotypische persoonlijkheidsstoornis niet. Schizotypische personen hebben moeite om emoties te linken aan een situatie.