hoofdstuk 4 verdienen en uitgeven

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

huiswerk voor deze les:

meenemen lesbrief Verdienen en Uitgeven

les:

uitleg 4.1 hoogconjunctuur en laagconjunctuur

leerdoel

je kan de feitelijke groei van het BBP (conjunctuur) vergelijken met structurele groei

je kan kenmerken beschrijven van hoogconjunctuur en laagconjunctuur

Economie met "twee kanten"

‘De bestedingen vormen de vraagkant ofwel de conjuncturele kant van de economie. De productiecapaciteit is onderdeel van de aanbodkant of structurele kant van de economie.

bestedingen = effectieve vraag = C + I + O + E - M

productiecapaciteit wordt bepaald door kwaliteit en kwantiteit van de productiefactoren KANO

                 Hoogconjunctuur

  

      Hoogconjunctuur

                                                             Laagconjunctuur

                                                                                = gemiddeld

hoogconjunctuur

laagconjunctuur

hoge economische groei

lage economische groei

ruime arbeidsmarkt

krappe arbeidsmarkt

stijging inflatie

daling inflatie of deflatie

overheidstekort

overheidsoverschot

laag consumenten en producentenvertrouwen

hoog consumenten en producentenvertrouwen

veel kredietverlening

weinig kredietverlening

kenmerken hoogconjunctuur

kenmerken laagconjunctuur

Gevolgen laagconjunctuur: werkloosheid

vul de juiste woorden in:

In een laagconjunctuur is er weinig vraag naar goederen, dus ............................................................, met als gevolg weinig ............................................................ en dus hoge

............................................

 

Gevolgen laagconjunctuur: werkloosheid

In een laagconjunctuur is er weinig vraag naar goederen, dus weinig productie, met als gevolg weinig werkgelegenheid en dus hoge werkloosheid.

 

Overheidsfinanciën in laagconjunctuur

vul de juiste woorden in:

De overheidsfinanciën verslechteren in een laagconjunctuur. De inkomsten dalen vanwege de daling van de ................................................................................  doordat BBP daalt.

De uitgaven stijgen vanwege de stijging van de ........................................ en .............................................., omdat het inkomen daalt en het aantal werklozen stijgt.

Overheidsfinanciën in laagconjunctuur

De overheidsfinanciën verslechteren in een laagconjunctuur. De inkomsten dalen vanwege de daling van de belastinginkomsten doordat BBP daalt.

De uitgaven stijgen vanwege de stijging van de uitkeringen en subsidies, omdat het inkomen daalt en het aantal werklozen stijgt.

week 44 les 2

huiswerk voor deze les:

meenemen lesbrief Verdienen en Uitgeven

les:

Bespreken SE periode 1

uitleg 4.3 begrotingsbeleid

leerdoel

je kan uitleggen op welke wijze de overheid begrotingsbeleid kan uitvoeren

nu maken opdracht 4.2 

Leg uit....

oorzaak-gevolg verbanden...

Begin je antwoord bij de oorzaak, eindig bij het gevolg.

Maak je tussenstappen niet te groot.

oorzaak gevolg

4.2

a. vraag < aanbod --> prijzen zullen dalen

b. lage EV --> lagere productie --> lagere vraag naar arbeid --> lagere lonen

c. De bestedingen zullen afnemen

d. Mensen stellen hun bestedingen --> minder vraag naar producten --> prijzen zullen dalen. 

EV

Waarom zou de overheid invloed willen uitoefenen op de             conjunctuurbeweging?

inflatie beteugelen

werkloosheid bestrijden

koopkracht stijging

EV

hoe kan de overheid invloed uitoefenen op de conjunctuur?

EV

hoe kan de overheid invloed uitoefenen op de EV?

EV = C + I + O + E - M

nu maken 4.11 en 4.12

Taak van deze week is 4.1 t/m 4.10

Taak voor volgende week is t/m 4.21 maken 

week 45 les 1

huiswerk voor deze les:

taak week 44 is af

les:

kort conjunctuur herhalen en uitleg 4.3 automatische stabilisatoren en 4.4 monetair beleid

leerdoel

je kan voorbeelden geven van automatische stabilisatoren en uitleggen hoe deze van invloed zijn op de conjunctuur schommelingen

je kan uitleggen hoe en waarom de centrale bank het rentebeleid voert om de inflatie te beïnvloeden

4.2 Conjunctuurindicatoren

Stand van de economie:

1. Vertrouwensindicatoren (producenten & consumenten)
2. Economische indicatoren (bbp, consumptie, uitvoer en investeringen)
3. Arbeidsmarktindicatoren (werkgelegenheid, werkloosheid en vacatures)

de conjunctuurklok van het cbs

er zijn veel indicatoren die iets zeggen over de stand van de economie. 

het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) laat deze iedere maand zien in de conjunctuurklok

John Maynard Keynes

• Engels econoom
• 1. Loon daalt
• 2. Bestedingen dalen
• 3. Productie daalt
• 4. Vraag naar arbeid daalt
• 5. Werkloosheid stijgt

Overheidsingrijpen

Volgens Keynes moet de overheid ingrijpen om een negatieve spiraal te doorbreken. De overheid kan de bestedingen op 2 manieren beïnvloeden 

- door zelf meer te besteden

- door ervoor te zorgen dat particulieren meer gaan besteden, door bijvoorbeeld een belastingverlaging

4.3  Begrotingsbeleid

Anticyclisch conjunctuurbeleid:

• Bestedingen tijdens laagconjunctuur stimuleren (d.m.v.belasting verlaging of extra overheidsuitgaven)
• Bestedingen tijdens hoogconjunctuur afremmen (precies andersom)

Procyclisch conjunctuurbeleid:

• overheid gaat met de cyclisch mee. Tijdens laagconjunctuur zullen ze bezuinigen. Ze versterken de cyclisch

uitleg: zie volgende slide 

Anti-cyclisch begrotingsbeleid

In een periode van onderbesteding zal de overheid:

- Eigen uitgaven vergroten --> meer vraag --> meer productie nodig --> meer arbeiders nodig --> conjuncturele werkloosheid daalt. 

- Belastingen verlagen --> consumenten houden meer inkomen over --> meer vraag --> meer productie --> meer arbeiders --> daling conjuncturele werkloosheid 

Automatische stabilisatoren

Welke automatische stabilisatoren maken de conjunctuurbeweging minder heftig?

- sociale uitkeringen (bijv: mensen kunnen blijven besteden met een uitkering, wanneer ze hun baan kwijt zijn)

- progressief belastingstelsel (bijv. bij loonstijging

een hoger % belasting betalen waardoor relatief een 

kleiner deel van het inkomen uitgegeven kan worden)

4.4  Monetair beleid

Europese Centrale Bank (ECB) is de bank van de Eurozone.

Beleid is gericht op prijsstabiliteit in de Eurozone.

Doel: hoogte van de inflatie ongeveer 2%.  Waarom?

           Hoge inflatie is ongewenst (>2%): koopkracht inkomens en waarde spaargeld daalt;

           slechtere concurrentie positie t.o.v. buitenland.

           Deflatie is ongewenst: bestedingen worden uitgesteld omdat producten goedkoper

           worden. 

Hoe inflatie/deflatie voorkomen? ECB beïnvloedt prijspijl door geldhoeveelheid te beïnvloeden.              oe dan? Via de hoogte van de rente:

Hoge rente: meer sparen en minder lenen/uitgeven Lage rente: minder sparen en meer lenen

De overheid wil geen recessie en juist de economie stimuleren.
Wat moeten ze NIET doen?

1. Investeren in onderwijs
2. De belasting verhogen
3. Meer geld besteden aan infrastructuur
4. Subsidie geven aan vernieuwende bedrijven

Tijdens een recessie neemt de staatsschuld in de meeste gevallen:

1. Toe
2. Af
3. Blijft gelijk

Wat wordt er verstaan onder de automatische stabilisatoren

1. Progressieve inkomstenbelasting en overheidsbestedigen
2. Overheidsbestedigen en sociale uitkeringen
3. Overheidsbestedigen en progressieve belastingen
4. Progressieve inkomstenbelasting en sociale uitkeringen

Het verhogen van de uitgaven in een periode van ... is een voorbeeld van procyclisch conjunctuurbeleid.

1. Laagconjunctuur
2. Hoogconjunctuur

Er is hoogconjunctuur. De overheid voert een procyclisch beleid. Welke maatregel zullen ze nemen?

1. Belasting verhogen
2. Rente verhogen
3. Overheidsuitgaven verlagen
4. Rente verlagen

We zitten in hoogconjunctuur. De overheid kiest ervoor om de belasting te verlagen. Wat voor soort beleid is dit?

1. Anticyclisch
2. Procyclisch

Kies de juiste automatische stabilisatoren in een economische neergang.

1. werkloosheidsuitkeringen
2. degressief belastingstelsel
3. hypotheekrenteaftrek
4. export

Het verhogen van de belastingen in een periode van laagconjunctuur is een voorbeeld van

1. anticyclisch conjunctuurbeleid
2. procyclisch conjunctuurbeleid

Terwijl de economie nog lang niet is hersteld van de crisis, wordt de rente verhoogd.

1. Deze maatregel heeft een procyclisch effect
2. Deze maatregel heeft een anticyclisch effect
3. Deze maatregel heeft geen effect op de conjunctuur

Door de plotselinge neergang van de economie wil de overheid bezuinigen, omdat het land zijn rente en aflossing anders niet meer kan betalen. Dit is een voorbeeld van ...

1. automatische conjunctuurstabilisatie
2. procyclisch beleid
3. anticyclisch beleid
4. averechtse selectie

Neem de lesbrief europa mee

Zorg dat je van verdienen en uitgeven hoofdstuk 4 af hebt.

Kijk het digitaal na (LWEO)

oefen met de zelftest voor het SE