Herhaling grammatica zinsdelen 2H

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Grammatica

zinsdelen

De zinsdelen

Persoonsvorm

Onderwerp

Werkwoordelijk gezegde / Naamwoordelijk gezegde

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Bijwoordelijke bepaling

GRAMMATICA ZINSDELEN

stap 1 > Wat is de persoonsvorm?

Maak de zin vragend of verander de pv van tijd / getal

Joost eet de heerlijke taart op.

Eet Joost de heerlijke taart op?

GRAMMATICA ZINSDELEN

stap 2 > Verdeel de zin in zinsdelen

Alles voor de pv of wat voor de pv kan staan is een zinsdeel

Joost | eet | de heerlijke taart | op.

GRAMMATICA ZINSDELEN

stap 3 > Wat is het onderwerp?

Wie / wat + persoonsvorm? Of verander de persoonsvorm van getal > het onderwerp verandert ook.

Joost | eet | de heerlijke taart | op.

Wie eet (op)? Joost

GRAMMATICA ZINSDELEN

stap 4 > Bepaal of de zin een naamwoordelijk gezegde of een werkwoordelijk gezegde heeft. 

Is het een zin waarin je iets doet -> werkwoordelijk gezegde

Is het een zin waarin je wat bent of wordt -> naamwoordelijk gezegde.

Joost | eet | de heerlijke taart | op.

Het is een doe zin -> werkwoordelijk gezegde

Joost | wil | later | bakker | worden. 

Je bent iets in deze zin -> naamwoordelijk gezegde

GRAMMATICA ZINSDELEN

stap 4 > Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Alle werkwoorden in de zin. LET OP! te + aan het horen er ook bij

Hij zit te werken.

Hij is aan het werken.

Joost | eet | de heerlijke taart | op.

werkwoordelijk gezegde > eet op 

GRAMMATICA ZINSDELEN

Het lijdend voorwerp (LV) komt voor in zinnen waarin iets/iemand wat overkomt of ondergaat.

Zo vind je het lijdend voorwerp

1. Noteer onderwerp en werkwoordelijk gezegde

2. Stel de vraag: wie / wat + gezegde+ onderwerp

• niet elke zin heeft een lijdend voorwerp!
• een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel!

GRAMMATICA ZINSDELEN

Zo vind je het lijdend voorwerp

1. Noteer onderwerp en werkwoordelijk gezegde

2. Stel de vraag: wie / wat + gezegde+ onderwerp

Joost eet de heerlijke taart op.

Let op!

Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp 

Het lijdend voorwerp begint NOOIT met een voorzetsel

• niet elke zin heeft een lijdend voorwerp!
• een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel!

GRAMMATICA ZINSDELEN

stap 5 > Wat is het lijdend voorwerp?

Wie / wat + onderwerp + werkwoordelijk gezegde

Joost | eet | de heerlijke taart | op.

Wat eet Joost op? de heerlijke taart

GRAMMATICA ZINSDELEN

Joost | eet | de heerlijke taart | op.

pv = eet

o = Joost

wg = eet op

lv = de heerlijke taart

GRAMMATICA ZINSDELEN

LIJDEND VOORWERP

Het lijdend voorwerp is iets of iemand in de zin die iets ondergaat of iets overkomt. 

LET OP!

Het lijdend voorwerp begint NOOIT met een voorzetsel

Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?
Max laat zijn hond uit.
Stel de vraag: wie laat Maxuit?

1. Bruno
2. laat
3. zijn hond
4. uit

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?
Liet Mats de bus voor zijn neus wegrijden?
Stel de vraag: wat liet Mats (voor zijn neus) wegrijden?

1. Mats
2. de bus
3. voor zijn neus
4. wegrijden

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?
Straks gaat de buurman zijn zoon naar school brengen.
Stel de vraag: wie gaat de buurman brengen?

1. Straks
2. de buurman
3. zijn zoon
4. naar school

Ik

heb

een boek

gekocht.

Onderwerp

werkwoordelijk gezegde

lijdend voorwerp

persoonsvorm

De lerares

geeft

een proefwerk.

persoonsvorm

onderwerp

lijdend voorwerp

werkwoordelijkgezegde

In de zin:
Op zondagmiddag gaat zij met al haar vrienden tennissen.

1. zit geen lijdend voorwerp
2. is 'met haar vrienden' het lijdend voorwerp
3. is 'tennissen' lijdend voorwerp
4. is 'op zondagmiddag' lijdend voorwerp.

Welke vraag stel je als je het lijdend voorwerp wilt vinden in een zin?

1

2

3

4

5

persoonsvorm

zinsdelen verdelen

gezegde

onderwerp

lijdend voorwerp

Welke vraag stel je als je het lijdend voorwerp wilt vinden in deze zin: Wij eten een broodje kroket.

GRAMMATICA ZINSDELEN

Het meewerkend voorwerp (MV) komt voor in zinnen waarin het werkwoord iets aangeeft. Bijvoorbeeld: iemand geeft of vertelt iets aan iemand. De persoon die ontvangt = het meewerkend voorwerp

GRAMMATICA ZINSDELEN

Zo vind je het meewerkend voorwerp

1. Noteer onderwerp en werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp

2. Stel de vraag: aan wie / voor wie + gezegde+ onderwerp + lijdend voorwerp?

GRAMMATICA ZINSDELEN

stap 6 > Wat is het meewerkend voorwerp?

Aan / voor wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

De aanvoerder / gaf / zijn medespelers / de gewonnen kampioensbeker. 

Aan / voor wie gaf de aanvoerder de gewonnen kampioensbeker? zijn medespelers

GRAMMATICA ZINSDELEN

stap 6 > Wat is het meewerkend voorwerp?

Aan / voor wie + gezegde+ onderwerp + lijdend voorwerp?

Ashanti / leent / aan niemand / haar nieuwe fiets / uit.

Aan / voor wie leent Ashanti haar nieuwe fiets uit? 

aan niemand 

LET OP! Als er 'aan' of 'voor' in de zin staat, hoort dat bij het mv

GRAMMATICA ZINSDELEN

stap 6 > Wat is het meewerkend voorwerp?

Aan / voor wie + gezegde+ onderwerp + lijdend voorwerp?

Sanne neemt een fles cola mee voor Jasper.

Aan / voor wie neemt Sanne een fles cola mee? 

voor Jasper

LET OP! Als er 'aan' of 'voor' in de zin staat, hoort dat bij het mv

Wat is het meewerkend voorwerp in de volgende zin? 'Wij sturen onze vrienden een uitnodiging.'

1. onze vrienden
2. Wij
3. een uitnodiging
4. sturen

Wat is het meewerkend voorwerp in de volgende zin? 'Hij schrijft zijn vriendin een liefdesbrief.'

1. Hij
2. een liefdesbrief
3. zijn vriendin
4. schrijft

Wat is het meewerkend voorwerp in de volgende zin? 'Je kunt je hockeystick aan mij geven.'

1. Je
2. aan mij
3. je hockeystick
4. mij

Welke vraag stel je als je het meewerkend voorwerp wilt vinden in deze zin: Koos neemt een nieuwe broek voor zijn broer mee.

Ik heb nog een vraag over een van de zinsdelen.

GRAMMATICA ZINSDELEN

Oma geeft haar kleinkinderen altijd 25 euro op hun verjaardag.

pv = 

o = 

wg = 

lv = 

mv = 

GRAMMATICA ZINSDELEN

Oma geeft haar kleinkinderen 25 euro op hun verjaardag.

pv = geeft

o = oma

wg = geeft

lv = 25 euro

mv = haar kleinkinderen

GRAMMATICA ZINSDELEN

Melissa zal voor haar broer een leesboek meenemen.

pv = 

o = 

wg = 

lv = 

mv = 

GRAMMATICA ZINSDELEN

Melissa zal voor haar broer een leesboek meenemen.

pv = zal

o = Melissa

wg = zal meenemen

lv = een leesboek

mv = voor haar broer

GRAMMATICA ZINSDELEN

De bijwoordelijke bepaling (BWB) vertelt iets over de handeling of toestand in de zin. Waar, wanneer, waarom gebeurt iets?

GRAMMATICA ZINSDELEN

Zo vind je de bijwoordelijke bepaling

1. Noteer onderwerp en werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp

2. Stel de vraag: waar, wanneer, waardoor, waarmee, waarnaar, wanneer, hoe, hoeveel?

3. Staat er in de zin 'waar', 'wanneer', 'waardoor', 'waarmee'.....dan zijn dit ook bijwoordelijke bepalingen

4. Zinsdelen die je makkelijk weg kunt laten ('ook', 'wel', 'niet', 'toch') zijn bijwoordelijke bepalingen

GRAMMATICA ZINSDELEN

stap 7 > Wat is de bijwoordelijke bepaling?

Stel de vraag: waar, wanneer, waardoor, waarmee, waarnaar, wanneer, hoe, hoeveel?

De docent heeft hem het eerste uur extra uitleg gegeven. 

bwb > het eerste uur

GRAMMATICA ZINSDELEN

stap 7 > Wat is de bijwoordelijke bepaling?

Stel de vraag: waar, wanneer, waardoor, waarmee, waarnaar, wanneer, hoe, hoeveel?

Mohamed zette zijn fiets in de achtertuin neer.

bwb > in de achtertuin

Wat is de bijwoordelijke bepaling in de volgende zin? 'Zij kookte haar maaltijd in de keuken.'

1. in de keuken
2. haar maaltijd
3. kookte
4. zij

Wat is de bijwoordelijke bepaling in de volgende zin? 'Hij is gisteren naar Leiden gefietst.'

1. Hij
2. naar Leiden
3. is gefietst
4. is

Welke vraag stel je als je de bijwoordelijke bepaling wilt vinden in deze zin: 'De boeken staan op alfabetische volgorde'.

Ik snap hoe ik een bijwoordelijke bepaling kan vinden in een zin.

😒🙁😐🙂😃

Dit onderdeel vind ik nog lastig.

persoonsvorm

onderwerp

werkwoordelijk gezegde

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

bijwoordelijke bepaling

alle zinsdelen