5.3 Genen en allelen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

5.3 Genen en allelen

- Herhaling 5.1 en 5.2

- Leerdoelen 5.3

- Uitleg 5.3

DNA

DNA:stof waaruit je chromosoom bestaat

• DNA bevat alle informatie om jou te maken - noem je genotype
• De informatie op het DNA is verdeeld in stukjes: de genen. Bijv voor haarkleur, oogkleur, etc.

Leerdoelen

5.3.6 Je kunt omschrijven wat genen en allelen zijn.

5.3.7 Je kunt omschrijven wat een mutatie is.

5.3.8 Je kunt omschrijven wat kanker is.

DNA

DNA

• DNA bestaat uit 2 strengen met daar tussen 2 stoffen in paren, deze stoffen zijn A - T - G en C. 
• A en T zijn altijd gekoppeld aan elkaar, net als C en G.
• Op welke volgorde deze paren zitten, is voor iedereen anders, en dit maakt iedereen anders. 

Genen en allelen 

Een stuk DNA dat iets zegt over één eigenschap noem je een gen, zoals een gen voor haarkleur, oogkleur, lengte en de aanleg voor alzheimer. 

Een gen kan allemaal verschillende ''smaakjes'' (varianten) hebben. Dit noem je allelen. Je krijgt er altijd twee: een van je moeder, en een van je vader.

Beide allelen zijn even sterk 

Mutaties

• Veranderingen in het DNA.
• Soms geen gevolgen, soms hele grote gevolgen.
• Een mutatie in een lichaamscel is vaak minder erg dan in een geslachtscel
• VRAAG: Waarom is een mutatie in een lichaamscel minder erg dan in een geslachtscel? 

Voorbeeld 1: albinisme 

Voorbeeld 2: kanker

• Soms kan een mutatie ervoor zorgen dat één cel heel vaak gaat delen; op dat moment ontstaat er een tumor. 
• Deze kunnen kwaadaardig zijn, omdat ze heel snel groeien en veel energie van andere cellen weghalen. Dit heet kanker. 
• Als het zich verspreid door het lichaam noemen we dat uitzaaien. 

Kanker

Oorzaken mutaties (mutagene invloeden)

Huiswerk

5.3 opdracht 1 t/m 10 maken en nakijken