Genen en allelen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom!

Vandaag:

Herhaling paragraaf 3.1

Uitleg chromosomen en allelen (3.2, bladzijde 118)

Huiswerk maken

De chromosomen van hetzelfde paar hebben wel dezelfde genen, maar andere varianten.

1. Juist
2. Onjuist

Een menselijke cel heeft 23 chromosomen, dit is een...

1. Lichaamscel
2. Geslachtscel

Een cel van een willekeurig organisme heeft 7 chromosomen, dit is een...

1. Lichaamscel
2. Geslachtscel

Een cel van een willekeurig organisme heeft 8 paar chromosomen.

1. Lichaamscel
2. Geslachtscel

Wat gaan we vandaag leren?

We gaan leren:

Wat genen en allelen zijn.

Wat dominante en recessieve allelen zijn. 

Wat homozygote en heterozygote overerving is.  

Van groot naar klein

DNA

DNA bestaat uit 2 strengen. De streng zelf bestaat uit fosfor en suiker, maar tussen de 2 strengen zitten 2 stoffen in paren, deze stoffen zijn A - T - G en C. A en T zijn altijd gekoppeld aan elkaar, net als C en G.

Op welke volgorde deze paren zitten, is voor iedereen anders, en dit maakt iedereen anders. 

DNA

Genen en allelen 

Een stuk DNA dat iets zegt over één eigenschap noem je een gen, zoals een gen voor haarkleur, oogkleur, lengte en de aanleg voor alzheimer. 

Een gen kan allemaal verschillende ''smaakjes'' (varianten) hebben. Dit noem je allelen. Je krijgt er altijd twee: een van je moeder, en een van je vader.

Varianten van genen, allelen

Beide allelen zijn even sterk 

Mutaties

Het DNA kan om verschillende redenen wel eens veranderen. De volgen hiervan kunnen er niet, tot heel groot zijn. Een mutatie in een lichaamscel is vaak minder erg dan in een geslachtscel, omdat het kind ontstaat uit maar twee geslachtscellen. 

Voorbeeld 1: albinisme 

Voorbeeld 2: kanker

Soms kan een mutatie ervoor zorgen dat één cel heel vaak gaat delen; op dat moment ontstaat er een tumor. Deze kunnen kwaadaardig zijn, omdat ze heel snel groeien en veel energie van andere cellen weghalen. Dit heet kanker. Als het zich verspreid door het lymfe/bloedvatenstelsel, kan het zich uitzaaien. 

Kanker

Oorzaken mutaties (mutagene invloeden)

Aan de slag!

Ga aan de slag met de opdrachten van paragraaf 5.3, deze staan op bladzijde 122 (ook de samenvatting en steropdracht maken).