Grammatica les 7: ww

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Grammatica

Les 7: werkwoord (woordsoort)

Vorige les heb je geleerd om...

... de woordsoorten lw, znw, bnw en vz te benoemen in een zin.

Deze les ga je ...

... begrijpen waarom werkwoorden zo belangrijk zijn in een zin.

.... leren om werkwoorden te benoemen in een zin.

....scheidbare werkwoorden te benoemen in een zin.

Terugblik - Taalkundig ontleden (woordsoorten)

• Lw = de, het, een.
• Bnw = mooie, knappe, lelijke (geeft eigenschap aan van znw).
• Znw = zelfstandig naamwoorden zijn woorden waar je een lidwoord voor kunt zetten. Je gebruikt ze voor: dieren, mensen, dingen, aardrijkskundige namen (plaatsen, rivieren etc.) en voor (eigen)namen, ook al kun je daar soms geen lidwoord voor zetten.
• Vz = in de kast, op de kast, onder de kast, voor de kast, aan de deur...

Werkwoorden

Het zijn de belangrijkste onderdelen van een zin.

Waarom? Het geeft aan wat er gebeurt in de zin (de handeling). Iemand of iets doet vaak iets. 

Het werkwoord (ww) kan in verschillende vormen voorkomen: als persoonsvorm (pv), infitief (inf), en als voltooid deelwoord (vdw).

Persoonsvorm, infintief, voltooid deelwoord

Zin: Mark Rutte geeft instructies aan het Nederlandse volk.

• In deze zin is geeft de pv, want denk aan de tijdproef of de getalproef.
• Voorbeeld tijdproef: Mark Rutte geeft --> gaf.
• Een heel werkwoord (inf) staat niet in deze zin. Ook staat er geen voltooid deelwoord (vdw).
• Een vdw is een werkwoordsvorm die bij een personsvorm van de woorden hebben, worden of zijn in de zin staat.
• Bijvoorbeeld: Mark Rutte heeft instructies gegeven aan het Nederlandse volk.
• 'Gegeven' is nu een vdw.

Lees de volgende zinnen:

1. Arjen Lubach /eet/ een appel.

2. Eva Jinek / slaapt.

3.Een minister / legt /de strategie voor de ziekenhuizen /uit / aan de directeur .

In welke zin staat een scheidbaar samengesteld werkwoord?

Antwoord:

In zin drie! Een minister / legt /de strategie voor de ziekenhuizen /uit / aan de directeur .

Het hele werkwoord 'uitleggen' is  in twee delen gesplist en een deel van het werkwoord staat op een andere plek in de zin.

Voorbeelden van scheidbare samengestelde werkwoorden zijn: ingrijpen, opstappen, inschrijven.

Bijvoorbeeld: hij schrijft zich voor de cursus in.

Wwg = schrijf in

Pv = schrijft. Let op: het voorvoegsel (in) laat je weg als je de pv moet benoemen bij zinsontleding (redekundig ontleden).

Opdracht

Wat? Bedenk nu met elkaar (in duo's) 10 scheidbare samengestelde werkwoorden.

Daarna? Klassikaal bespreken --> Wheel of names.

Taalkundig ontleden

Lees nu de volgende tekst en noteer alle werkwoorden uit de tekst. Gebruik hiervoor een pen en papier (of schrift). Controleer jouw antwoorden door naar slide 9 te gaan.

Bron: Nosjeugdjournaal.nl, 17 maart 2020.

start, te geven, willen, laten, zien, doen, zijn, te horen, te zien, zie, wordt, geklapt, is, te doen, kunnen, wordt, bedankt, is, geweest

Bron: Nosjeugdjournaal.nl, 17 maart 2020.

Woordsoorten

Benoem alle ww uit de tekst

Antwoorden:

Einde les

Vooruitblik...

Persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord (les 8 planning)