5.2 Het congres van Wenen en 5.3 oorzaken modern imperialisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 5: 

Nationalisme en imperialisme

Tijd van burgers en stoommachines

5.2 Het Congres van Wenen

Tijdvak van burgers en stoommachines

Leerdoelen

Aan het einde van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen welke besluiten er genomen werden op het Congres van Wenen, wat er daardoor in Europa veranderde en hoe België onafhankelijk is geworden. Ook kun je uitleggen wat het modern imperialisme is, wat oorzaken en gevolgen hiervan waren. 

Napoleon wil over heel Europa regeren

Waarom?

- Ideeën van de Franse Revolutie verspreiden.

- Macht- en gebiedsuitbreiding.

Hoe?

- Door oorlogen te voeren. 

Napoleon

Napoleon veroverde grote delen van Europa. 

Na de Franse revolutie bleef de standenmaatschappij afgeschaft en hadden burgers grondrechten (meningsuiting, geloof)

Napoleon wordt na een mislukte veldtocht naar Rusland naar Elba verbannen, Hij keert terug en wordt in 1815 definitief verslagen bij Waterloo. Nu wordt hij verbannen naar Sint Helena. 

Het Congres van Wenen

Om rust terug te laten keren in Europa komen Europese leiders bij elkaar. Ze nemen 3 belangrijke beslissingen:

• NL, BE en LX worden samengevoegd tot het Koninkrijk der Neder-landen en Pruissen wordt versterkt--> sterker +machtiger t.o.v. FR
• Restauratie: de vorsten van vóór de Franse Revolutie moesten weer aan de macht komen
• Vorsten zouden elkaar helpen om revoluties te voorkomen. 
  

Nationalisme in het Koninkrijk der Nederlanden 

• Koning Willem I wil een land met één taal (Nederlands) en één geloof (protestants)
• De Belgen vinden dat zij een andere, eigen cultuur hebben. Ook voelen zij zich achtergesteld door de Nederlandse koning. Nederlanders krijgen de hoogste functies in leger en bestuur.
• Nationalisme: trots zijn op je eigen cultuur, land en geschiedenis / streven van een volk naar een eigen staat. 

Belgische afscheiding van Nederland (1830>)

Oorzaken:

• Zuiden katholiek, Noorden protestant
• Taalbesluit (1823): Nederlands is officiële taal
• Nederlanders kregen de beste banen
• Belgen betaalden meer belasting
  
• vanuit rellen ontstaat opstand > België uitgeroepen in 1830

1830: België roept de onafhankelijkheid uit. 

Politiek nationalisme: 

Belgische onafhankelijkheidsoorlog

• Willem I weigert > 10-daagse veldtocht (aug '31)
  
• Frankrijk grijpt in, Willem I trekt zich terug.
  
• België wordt onafhankelijk, Leopold I wordt de koning (rechts) 
• Willem had gehoopt op steun van landen van het Congres van Wenen, maar zij hadden hun handen vol aan neerslaan van  hun eigen opstanden ->
• Congres van Wenen had geen rekening gehouden met opkomend nationalisme
  

Nederland en België  na 1839

Napoleon verslagen! En nu?

• Europa was toe aan rust en vrede: Congres van Wenen. Vragen bij filmpje:
• Wat zijn drie belangrijke besluiten die tijdens het congres worden    genomen?
• Leg aan de hand van de Belgische Opstand uit, dat men op het congres geen rekening hield met het opkomende nationalisme.
• Wat zijn twee oorzaken van de Belgische Opstand?
• Wat is de aanleiding van de Belgische Opstand?
• Wat zijn twee gevolgen van de Belgische Opstand?

Samengevat

• Congres van Wenen
• Vorsten weer aan de macht: restauratie, 
• conservatisme: niet veranderen, alles moet bij het oude blijven
  
• 
  
• Opkomst nationalisme
• Voorbeeld: onafhankelijkheid België

Oorzaken van het modern imperialisme 

§5.3

Van handelspost naar imperium

• Rond 1500 zeilden Portugezen en Spanjaarden naar Amerika, Afrika en Azië. Zij haalden grondstoffen, specerijen en slaven. 
• De tot slaafgemaakten werden o.a. naar het veroverde Amerika gebracht waar ze op plantages moesten werken. 
• De oorspronkelijke bevolking, de Indianen, werd verdreven of stierf aan ziekten. 

Van handelspost naar imperium

• In Afrika en Azië werden eerst handelsposten gebouwd. 
• Europeanen konden niet goed tegen het warme klimaat en verschillende ziekten als malaria. Het binnenland lieten ze dus eerst voor wat het was. 
• Vanaf 1870 begon er een soort wedstrijd om zoveel mogelijk land te veroveren. Europese landen wilden hun gebied uitbreiden tot een imperium (wereldrijk). Dit is dus de tijd van het modern imperialisme. 

Oorzaken van het modern imperialisme 

• De industriële revolutie was nog volop bezig. Fabrieken hadden grondstoffen nodig, deze waren te vinden in de veroverde gebieden. 
• Daarnaast moesten die gemaakte producten dus verkocht worden. De kolonies waren een ideaal afzetgebied. 
• Ook zorgde de industrialisatie voor technologische voorsprong. Er kwamen communicatietechnieken op lange afstanden en snellere schepen. 

Oorzaken van het modern imperialisme 

• Een imperium zorgde ook voor status en macht. 
• Nationalisme speelde een belangrijke rol: trots op het vaderland. 
• Het superioriteitsdenken werd de nieuwe 'ontwikkeling'. Dit was de gedachte dat Europeanen voorliepen op gebied van beschaving en ontwikkeling. Het was de taak van de blanke/witte Europeanen om de andere volken op te voeden en op hetzelfde niveau te brengen. 

Brits-Indië 

• Europeanen waren voor langere tijd geïnteresseerd in Azië. 
• Groot-Brittannië nam een aantal handelsposten over in India. Zo werd India een Engelse kolonie: Brits-Indië. 
• Ze maakten gebruik van inlandse bestuurders die de orders van de Britse ambtenaren opvolgden. 
• Omdat het hun gebied was, konden de Engelse gunstige handelsvoorwaarden afdwingen. 

Wat zijn ideeën van de Franse Revolutie?

Wie kwam er tien jaar na de Franse Revolutie in 1799 aan de macht in Frankrijk?

1. Lodewijk de 16e
2. Marie-Antoinette
3. Napoleon Bonaparte
4. Koning Willem 1

Wat is een gevolg van de Belgische Opstand van 1830?

1. België wordt onafhankelijk van Nederland in 1839
2. Vanaf 1830 komt het nationalisme op
3. Napoleon wordt definitief verslagen te Waterloo
4. Dat een gedeelte van België de Franse taal ging spreken

Deze afbeelding is een voorbeeld van:

1. Nationalisme
2. Militarisme
3. Modern Imperialisme
4. Bondgenootschappen

Deze afbeelding is een voorbeeld van:

1. Nationalisme
2. Militarisme
3. Modern Imperialisme
4. Bondgenootschappen

Wat waren de belangrijkste redenen voor het Modern-Imperialisme?

1. Handel, ontdekken en koloniseren
2. Grondstoffen/afzetmarkten

Begrippen, personen en jaartallen

• Napoleon
• Congres van Wenen 1815
• Restauratie
• Nationalisme
• koning Willem I 1813-1840
• Belgische Opstand 1830
• 1831 oorlog België <-> Nederland,  koning Leopold I
• 1839 Willem I erkent België
• 1840 Willem I treedt af
• modern imperialisme
• superioriteitsdenken
  

Leerdoelen

Aan het einde van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen welke besluiten er genomen werden op het Congres van Wenen, wat er daardoor in Europa veranderde en hoe België onafhankelijk is geworden. Ook kun je uitleggen wat het modern imperialisme is, wat oorzaken en gevolgen hiervan waren.