Spijsvertering

• Fysiologie paard
• MBO
• Studiejaar 3

(Inspannings) Fysiologie

Les 4: Spijsvertering

Niveau 3 en 4, leerjaar 3

Curio mbo Breda

Check in:
Waar ben jij dankbaar voor?

Wat is jouw verwachting van deze les?

Inhoud van de les

Herhalen Lymfevatenstelsel en nabespreken zelfstudie

-Opdrachten Lymfevatenstelsel t/m 7

Theorie spijsverteringsstelsel

Zelfstudie

- Opdrachten Spijsverteringsstelsel a en b

Over welk onderwerpen van de afgelopen lessen heb jij nog vragen of extra uitleg nodig?

Hoe heet weefselvocht dat zich in de lymfevaten bevindt?

Welke functies heeft het lymfevatenstelsel?

De lymfestroom bij een paard is snel.

1. Juist
2. Onjuist

De energievoorziening van een paard is onzuinig.

1. Juist
2. Onjuist

Hoeveel grondstoffen worden er omgezet in bruikbare energie?
(De rest is warmte)

1. 10% energie, 90% warmte
2. 20% energie, 80% warmte
3. 30% energie, 70% warmte
4. 40% energie, 60% warmte

Op welke 3 manieren kan een paard zich ontdoen van overtollige warmte?

De conditie van een paard heeft geen invloed op hoe snel een paard zweet.

1. Juist
2. Onjuist

Het paardenlichaam bestaat voor +/- 60% uit water. Wat is de verhouding tussen intracellulair en extracellulair?

Wat is een ander woord voor uitdroging?

1. Desinfecteren
2. Hydratatie
3. Dehydratatie
4. Turgor

Waarom moet je elektrolyten bijvoeren als je paard veel zweet en moet presteren?

Hoe goed ging het herhalen van de (al behandelde) lesstof?

010

Het gebit

- Premolaren

6 bovenkaak, 6 onderkaak (ook wolfskies)

- Molaren

Twenter, ander derde premolaar. In totaal + 3 molaren per kiezenrij

- Snijtanden

- Hengstentanden (ook wel ruinentanden of haaktanden)

Ook bij sommige merries. Onderkaak 4e jaar, bovenkaak 5e jaar

- Wolfstanden

Voor de voorste kies, zowel boven als onder bij (tw)enter van 6 tot 18 maanden.

- Voer opnemen met lippen, tong en tanden

- Snijtanden bij grazen en grove voedermiddelen

- Direct kauwen, malende beweging waarbij voedsel wordt verkleind en vermalen (let op bij gebitsafwijkingen), aanmaak speeksel

- Opnamesnelheid varieert en hangt af van structuur en consistentie voer

- Aantal kauwbewegingen hangt samen met rantsoensamenstelling

- Haken op kiezen door onvoldoende kauwbewegingen, rekening houden met rantsoen 

Speeksel

- Enzymen (o.a. amylase) die vertering inleiden

- 50 L per dag bij structuurrijk voer

- 'Glijmiddel'

- Klep (plooi) tussen maag en slokdarm --> voer niet terug

- Mengen met maagsap, neutraliseren van maagzuur (maagzweren voorkomen)

Maag -en darmorganen

Vetering

- Om voedingsstoffen uit voer via bloed naar lichaamscellen te kunnen transporteren

- Kleiner maken van vetten, eiwitten en koolhydraten

- Verteerd: niet in mest uitgescheiden (verteerd = opgenomen voer - mest)

- Geen herkauwer, maar achterdarmverteerder., Rund verteert ruwe celstof beter dan paard, paard verteert ruwe celstof beter dan varken

Maag

- Relatief klein (1,5 uur voedsel)

- Slokdarmgedeelte (bovenste)

Klierarm (maagzweren)

- Bodemgedeelte (onderste)

Klierrijk (maagzuur)

Dunne darm

- Resorptie (voedingsstoffen in bloed)

20-25 m lang, 54-50 L

- Sterk geplooid en darmvlokken

- Klieren scheiden darmsap met enzymen af (afbraak eiwitten)

- Gal toegevoegd: emulgatie vetten, constante afgifte

- Alvleesklier/pancreas: mondt uit aan begin dunne darm. Pancreassap bevat enzymen en neutraliseert maagzuur

- 6-12 u in maag en dunne darm, ruwe celstof is nog onaangetast

Blinde en dikke darm

- 30-48 u, lage doorstroomsnelheid. 

- Vertering ruwe celstof

- Blindedarm: uitstulping van maagdarmkanaal op overgang van dunne naar dikke darm

- Zeer sterk ontwikkeld, fermentatie vergelijkbaar met pens herkauwer. 30 L

- Dikke darm: zeer wijd, 6-8 meter, 75-100 L

- Afbraak ruwe celstof. Vluchtige vetzuren, gassen, microbieel eiwit en vit B gevormd

- Resorptie is niet geheel bekend

Endeldarm

- 2 m, 18-30 L

- Water onttrokken, mestballen gevormd

Spijsvertering en training

- Onthoud de basis: veel ruwvoer van goede kwaliteit, regelmaat en geen plotselinge grote veranderingen

- Constante voersamenstelling die is afgestemd op prestatie

- Voerniveau: hoeveelheid benodigde energie om in goede conditie te blijven --> prestatieniveau

- Grote portie krachtvoer wordt minder goed verteerd dan een aantal kleinere (minder efficiënte voeromzetting)

Voersamenstelling

- Verteringscapaciteit, smaak en welzijn paard --> grenzen voersamenstelling

- Grens snel opneembare suikers --> verteerbaarheid in dunne darm

- Grens vetten --> bij opname 

- Belangrijke minimale vezelbehoefte! Goede darmwerking, opbouw van gezonde darmflora en welzijn

Energie voor de spieren

- Glucose en vetzuren. Glucose wordt anaeroob (stijging lactaat) of aeroob omgezet tot energie

-Voermanagement: Afhankelijk van prestatie

-Glucose en insuline: van nature een continue stroom vezelrijk materiaal. Grote schommelingen zorgen voor negatief effect op prestaties

- Herstel: veel tijd nodig voor herstellen glycogeenvoorraad (72 uur)

Zelfstudie

Opdrachten Spijsverteringsstelsel a en b

Hoe kan je deze lesstof toepassen in 'het echte leven'? Denk aan stage, bij eigen / verzorgpaard

Wat heb je tijdens deze les geleerd?

Hoe kijk je terug op deze nieuwe leerstof?

😒🙁😐🙂😃

Volgende les

Herhaling behandelde theorie (Proeftoets)

Uitscheidingsstelsel en lever