Herhaling hoofdstuk 3

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Herhaling

Basisstof 1: Bloed

    Je kunt de bestanddelen van bloed noemen met hun kenmerken en functies.

Basisstof 2: De bloedsomloop

    Je kunt de drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies. 

    Je kunt in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen. 

    Je kunt de kleine en grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies.

Basisstof 3: Het hart

    Je kunt de delen van het hart en de aansluitende bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies. 

    Je kunt beschrijven hoe een hartslag verloopt.

Basisstof 4: Uitscheiding

    Je kunt de delen van de nieren en urinewegen noemen met hun kenmerken en functies.

Basisstof 1: Bloed

Bloed bestaat uit bloedplasma (55%) en uit bloedcellen en bloedplaatjes (45%). 

Bloedplasma: water met plasma-eiwitten en opgeloste stoffen. Bloedplasma vervoert zuurstof (een klein beetje) voedingsstoffen, antistoffen, koolstofdioxide en andere afvalstoffen. 

Basisstof 1: Bloed

Rode bloedcellen	Witte bloedcellen	Bloedplaatjes
Cellen zonder celkern Hemoglobine Functie: zuurstof vervoeren Bloedarmoede: te weinig hemoglobine	Cellen met celkern Geen vaste vorm, ze kunnen door de wand van haarvaten heen Functie: afweer tegen ziekteverwekkers	Delen van uiteengevallen cellen, zonder celkern Functie: bloedstolling Trombose: een bloedstolsel binnen een bloedvat

In een ontstoken wond kan etter (pus) ontstaan. Etter bestaat uit gedode bacteriën en ...

1. Rode bloedcellen
2. Witte bloedcellen

Tabaksrook bevat onder andere koolstofmonoxide. In het bloed neemt koolstofmonoxide de plaats in waar normaal zuurstof wordt vastgehouden. Aan welk deel van het bloed bindt koolstofmonoxide?

1. Bloedplaatjes
2. Bloedplasma
3. Rode bloedcellen
4. Witte bloedcellen

Basisstof 2: De bloedsomloop

Rood = zuurstofrijk   Blauw = zuurstofarm

Basisstof 2: De bloedsomloop

Slagaders	Haarvaten	Aders
Hierdoor stroomt het bloed van het hart weg Hoge bloeddruk Wand: dekweefsel - dik spierweefsel - bindweefsel 'Slag' merkbaar in polsen Dieper in het lichaam Halvemaanvormige kleppen	Groot totaaloppervlak en lage stroomsnelheid Wand: één cellaag dekweefsel met kleine openingen Witte bloedcellen en vocht met zuurstof, voedingsstoffen en afvalstoffen kunnen door de wand = stofwisseling	Hierdoor stroomt het bloed naar het hart toe Lage bloeddruk Wand: dekweefsel - dun spierweefsel - bindweefsel Geen 'slag' merkbaar Ondiep in het lichaam Kleppen en spierpomp

Een bloedvat met een dikke gespierde wand transporteert zuurstofrijk bloed. Over welk type bloedvat gaat deze zin?

1. Ader
2. Haarvat
3. Slagader

Bloedvat P is een ...

1. Ader
2. Haarvat
3. Slagader

Basisstof 2: De bloedsomloop

Dubbele bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed twee keer door het hart

Kleine bloedsomloop: 

Hart - longslagaders - longen - longaders - hart

Door longslagaders stroomt zuurstofarm bloed, door longaders stroomt zuurstofrijk bloed

Functie: zuurstof opnemen in het bloed en koolstofdioxide afgeven aan de lucht

Basisstof 2: De bloedsomloop

Grote bloedsomloop: hart - rest van het lichaam - hart

Aorta - armslagaders - armaders - halsslagaders - halsaders - leverslagader - leverader - darmslagader - poortader - nierslagaders - nieraders - beenslagaders - beenaders - onderste holle ader - bovenste holle ader

Door slagaders stroomt zuurstofrijk bloed, door aders stroomt zuurstofarm bloed.

Door de poortader stroomt zuurstofarm bloed van de wand van het darmkanaal naar de lever. 

Functie: zuurstof en voedingsstoffen afgeven aan de cellen, en koolstofdioxide en andere afvalstoffen opnemen in het bloed.

In de meeste slagaders stroomt zuurstofrijk bloed.

In welke slagaders stroomt zuurstofarm bloed?

1. Longslagaders
2. Beenslagaders
3. Darmslagaders
4. Halsslagader

Welke (slag)aders van en naar het hart hoort/horen bij de kleine bloedsomloop?

1. Aorta
2. Bovenste holle ader
3. Longaders
4. Onderste holle ader

Basisstof 3: Het hart

Basisstof 3: Het hart

Delen	Kenmerken en functies
Bovenste en onderste holle ader	Vervoeren zuurstofarm bloed van de organen naar het hart
Rechterboezem	* Ontvangt zuurstofarm bloed uit de holle aders en voert dit door naar de rechterkamer * Weinig gespierde wand
Rechterkamer	* Pompt zuurstofarm bloed in de longslagader * Gespierde wand
Longslagaders	Vervoeren zuurstofarm bloed van het hart naar de longen
Longaders	Vervoeren zuurstofrijk bloed van de longen naar het hart
Linkerboezem	* Ontvangt zuurstofrijk bloed uit de longaders en leidt dit naar de linkerkamer * Weinig gespierde wand
Linkerkamer	* Pompt zuurstofrijk bloed in de aorta * Zeer gespierde wand

Basisstof 3: Het hart

Delen	Kenmerken en functies
Aorta	Vervoert zuurstofrijk bloed van het hart naar de organen
Harttussenwand	Scheidingswand tussen de linker- en rechterharthelft
Hartkleppen	* Kleppen tussen boezems en kamers * Voorkomen dat het bloed terugstroomt van de kamers naar de boezems
Halvemaanvormige kleppen	* Kleppen aan het begin van de longslagader en de aorta * Voorkomen dat het bloed terugstroomt van longslagader en aorta naar de kamers
Kransslagaders	* Aftakkingen van de aorta * Vervoeren bloed dat rijk is aan zuurstof en voedingsstoffen naar het hart
Kransaders	Vervoeren bloed dat rijk is aan koolstofdioxide en andere afvalstoffen weg uit het hart

Onderdeel 8 is de .................

De functie van dit onderdeel is ...................

1. Longslagader Vervoert zuurstofrijk bloed van het hart naar de organen
2. Longader Vervoeren zuurstofarm bloed van het hart naar de longen
3. Longader Vervoeren zuurstofrijk bloed van de longen naar het hart
4. Aorta Vervoert zuurstofrijk bloed van het hart naar de organen

Basisstof 3: Het hart

1. Samentrekken van de boezems. 

   - De boezems trekken zich samen. Hierdoor stroomt het bloed naar de kamers. 

   - De hartkleppen zijn open, de halvemaanvormige kleppen zijn dicht. 

2. Samentrekken van de kamers. 

   - De kamers trekken zich samen. 

   - De hartkleppen gaan dicht. 

   - De druk in de kamers stijgt. 

   - De halvemaanvormige kleppen gaan open. 

   - Het bloed wordt in de longslagader(s) en aorta gepompt. 

3. Hartpauze

   - Zowel de boezems als de kamers ontspannen zich. 

   - Bloed stroomt vanuit de holle aders een longaders naar de boezems en kamers. 

   - De hartkleppen zijn open, de halvemaanvormige kleppen zijn dicht. 

Zet de stappen van de hartslag in de goede volgorde:

1

2

3

Basisstof 4: Uitscheiding

Nieren: afvalstoffen, overtollig water, overtollige zouten en schadelijke stoffen uit het bloed verwijderen. De verwijderde stoffen samen heten urine.

Urineleiders: voeren de urine af van de nieren naar de urineblaas. 

Urineblaas: hierin wordt de urine tijdelijk opgeslagen. 

Urinebuis: voert de urine af uit het lichaam. 

Basisstof 4: Uitscheiding

Een nier bestaat uit nierschors, niermerg en nierbekken. Nierschors en niermerg verwijderen de afvalstoffen en overtollig water uit het bloed. Zij vormen de urine. 

In de nierbekkens wordt urine verzameld.

Bij een nierbekkenontsteking is de wand van een nierbekken ontstoken. Dit kan worden veroorzaakt door bacteriën die via de urinewegen van buiten in het lichaam zijn gekomen. Door welke vier delen zijn deze bacteriën achtereenvolgens gegaan?

Urineleider

Urinebuis

Urineblaas

Nierbekken

Afsluiting

Herhaling basisstof 1 t/m 4: check!

Herhaling basisstof 5 t/m 8: morgen

Geen huiswerk :)