BS1: Organismen en hun omgeving

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 6:

Duurzaamheid & Ecologie

Basisstof 1: Organismen en hun omgeving 

Basisstof 2: Voedselrelaties en kringlopen

Basisstof 3: Samenleven 

Basisstof 4: Natuurbeheer

Basisstof 5: Mens en milieu

Basisstof 6: Duurzaamheid

Schrijf 3 woorden/zinnen op waar je
aan denkt over het onderwerp
duurzaamheid

Schrijf 3 woorden op waar je aan
denkt over het onderwerp ecologie

Wat is ecologie en duurzaamheid?

• Ecologie = Wetenschap die zich richt op de wisselwerking tussen organismen en zijn milieu (omgeving). 
• Duurzaamheid = dingen die gemaakt of verkregen zijn op een manier die het milieu en de natuur zo min mogelijk belast.  

Leerdoelen basisstof 1

Aan het einde van de les kun je: 

• De invloeden op organismen indelen in biotische en abiotische factoren 
• De niveaus van de ecologie beschrijven 
• In een ecosysteem de voedselrelaties aangeven 

Milieu

• Het milieu (leefomgeving) bepaald de leefomgeving van een organismen 
•  Ecologie = relaties tussen organismen en hun milieu 
• Biotische factor = levend invloed op de leefomgeving 
• Abiotische factor = levenloze invloed op de leefomgeving
• Abiotische EN biotische factoren hebben invloed op de leefomgeving van een organisme. 

Biotische factoren

Abiotische factoren

• Individu = 1 organisme
• Populatie = individuen van dezelfde soort in hetzelfde gebied, die zich onderling voortplanten
• Levensgemeenschap = Alle populaties in een bepaald gebied
• Biotoop = alle abiotische factoren in een gebied
• Ecosysteem = Gebied waar een levensgemeenschap en een biotoop een eenheid vormen
• Biosfeer = Alle ecosystemen over de hele

• Individu = 1 organisme
• Populatie = individuen van dezelfde soort in hetzelfde gebied, die zich onderling voortplanten
• Levensgemeenschap = Alle populaties in een bepaald gebied 
• Biotoop = alle abiotische factoren in een gebied
• Ecosysteem = Gebied waar een levensgemeenschap en een biotoop een eenheid vormen 
• Biosfeer = Alle ecosystemen over de hele wereld samen

Niveaus van ecologie

Niveaus van ecologie

Wat is een ander woord voor milieu?

1. Weersomstandigheden
2. Abiotische en biotische factoren
3. Leefomgeving
4. Ecosysteem

Aan de slag

• Wat? Maak opdracht 1, 2, 5 en 6 van basisstof 1
• Hoe? Zelfstandig en 5 min in STILTE
• Hulp? Steek je vinger op
• Tijd? 15 minuten (waarvan 5 in stilte)
• Klaar? Ga verder met opdracht 3, 4 en 7 t/m 9 van BS1

Huiswerk =  Opdracht 1, 2, 5 en 6 van BS1

WACHTWERK = Schrijf in STILTE de laatste begrippen van Basisstof 1 in je begrippenschrift + de begrippen van basisstof 2. 

Lesplan

• Herhaling vorige les
• Leerdoelen basisstof 1
• Uitleg deel 2 van basisstof 1
• Aan de slag 

voedselketen

                                      Voedselketen

• Voedselketen = Een rij (reeks) met diersoorten wat voedsel is voor elkaar.
• Onderaan de voedselketen is het eerste organismen dat gegeten wordt 

Voedselweb

In een voedselweb staan alle voedselrelaties in een ecosysteem (meerdere voedselketens)

Een voedselketen begint altijd met een plant.

Wat is de langste en kortste? 

Wat is het verschil tussen een voedselweb en een voedselketen

Biomassa

Piramide van biomassa

• Deze piramide heeft altijd een piramidevorm
• In een voedselketen wordt de biomassa in elke volgende schakel kleiner (10% blijft over)
• Biomassa = totale hoeveelheid energierijke stoffen in een organisme (bv: koolhydraten)

Wat is biomassa?

1. Alle planten in een ecosysteem
2. Het gewicht van een groep organismen in een ecosysteem
3. Alle biotische factoren in een ecosysteem
4. Het totale gewicht van alle organische stoffen in een organisme

Accumulatie

Zware metalen (gif): wordt niet afgebroken en opgeslagen in het vetweefsel.

Accumulatie (opeenhoping) zorgt voor problemen in de hogere schakels in de voedselketen.

Pesticiden (bestrijdingsmiddelen) en accumulatie

Accumulatie is ...

1. .. het ophopen van gifstoffen in het milieu
2. .. het afbreken van gifstoffen door het milieu
3. .. het afbreken van gifstoffen door een ziekteverwekker
4. .. het ophopen van gifstoffen in organismen

Aan de slag

• Wat? Maak opdracht 3, 4 en 7 t/m 9 van basisstof 1
• Hoe? Zelfstandig 
• Hulp? Steek je vinger op
• Tijd? 15 minuten (waarvan 5 in stilte)
• Klaar? Lees basisstof 2 door en beantwoord de eerste 3 opdrachten. 

Huiswerk = Opdracht 3, 4 en 7 t/m 9 van basisstof 1

Bespreken opdracht 6