Voeding bij ziekte

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Welk voedingsstoffen
ken je?

Voeding 

&

ziekte

Inhoud

Gezonde voeding

Voedingsstoffen

Voeding in zorginstellingen

Wat is gezonde voeding

De nieuwe schijf van 5

De oude

Richtlijnen Goede Voeding

Houd de volgende adviezen dagelijks aan:

• Minimaal 200-250 gram groente en minimaal twee porties fruit;
• Een handje ongezouten noten;
• Zachte of vloeibare smeer- en bereidingsvetten;
• Minimaal 1,5-2 liter vocht zoals kraanwater, thee en koffie;
• Vooral volkoren producten zoals volkorenbrood, volkorenpasta en -couscous, zilvervliesrijst;
• Minder vlees en meer plantaardige producten. Varieer met vis, peulvruchten, noten, eieren en vegetarische producten;
• Minimaal 3 porties zuivel. Bij voorkeur karnemelk of yoghurt, omdat deze gefermenteerde zuivel ook een gunstig effect heeft op de darmbacteriën. Eventueel 30-plus kaas. Liefst magere of halfvolle producten.

Welk ziektes
kennen jullie gerelateerd
aan voeding?

ZIEKTES GERELATEERD AAN VOEDING

Botontkalking

COPD en andere longaandoeningen

COVID

Diabetes

Eetstoornissen, zoals anorexia, boulimia, binge-eating, AFRID

Groeiachterstand bij kinderen en kindervoeding

Hart- en vaatziekten, zoals hoog cholesterol, hoge bloeddruk

Hormonale klachten, zoals PCOS

Kanker

Kauw- en slikproblemen

Maag-, Lever- en darmziekten, zoals brandend maagzuur, leververvetting, levercirrose, hepatitis, prikkelbare darmsyndroom, diarree, obstipatie, ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, coeliakie

ZIEKTES GERELATEERD AAN VOEDING

Maagverkleining (bariatrie)

Nierproblemen

Onbedoeld gewichtsverlies

Ondervoeding

Overgewicht en obesitas

Reumatische aandoeningen, zoals jicht, artrose

Spierziekten, zoals ALS, sarcopenie

Sportvoeding

Voedingszorg voor en na operatie

Voedselallergie en voedselintolerantie, zoals notenallergie, lactose intolerantie

Ziekte van Parkinson

Zwangerschapsdiabetes

Welk voeding ken je die ontstekkingsremmend is?

Wat bevatten deze voedingsmiddelen veel van?

Antioxidanten

Antioxidanten is een verzamelnaam voor stoffen zoals de vitamines E en C, spoorelementen zoals seleen en bioactieve stoffen, zoals aanwezig in groente en fruit.

Antioxidanten beschermen weefsels en het DNA in cellen tegen vrije radicalen. Vrije radicalen zijn agressieve stoffen die schade kunnen veroorzaken aan cellen en weefsels (oxidatieve stress).

Oxidatieve stress ontstaat wanneer er te veel vrije radicalen aanwezig zijn of wanneer deze stoffen zich op ongewenste plekken in het lichaam bevinden.

Oxidatieve stress kan na lange tijd mogelijk hart- en vaatziekten, kanker en schade aan het zenuwstelsel tot gevolg kan hebben. Ook zijn er aanwijzingen dat vrije radicalen een rol spelen bij verouderingsprocessen. Antioxidanten die via gezond eten het lichaam binnenkomen maken vrije radicalen onschadelijk, en dragen er zo aan bij dat dit niet gebeurt. 

In sommige gevallen hebben vrije radicalen juist een gunstig effect. Immuuncellen gebruiken de vrije radicalen bijvoorbeeld om ongewenste bacteriën te doden of om beschadigde eiwitten in de spieren op te ruimen na het sporten

Vrije radicalen ontstaan bij de normale stofwisseling, maar ook bij roken en bij het zonnen. Verder kunnen bij bepaalde ziekten veel vrije radicalen worden gevormd, zoals bij ontstekingsreacties. 

Macronutriënten

Vetten

Eiwitten

Koolhydraten

Leveren energie op

Micronutriënten

Vitamines

Mineralen

Spoorelementen

Nodig voor het vrijmaken van de energie uit de aminozuren

De volgende dagelijkse referentie-innames zijn vastgelegd voor volwassenen.

Energie: 8400 kJ/2000 kcal

Totale vetten: 70 gram

Verzadigde vetzuren: 20 gram

Koolhydraten: 260 gram

Suikers: 90 gram

Eiwitten: 50 gram

Zout: 6 gram

Behoefte van macronutriënten

Bronnen van mineralen

Bronnen van vetten

Wat is jouw ervaring van voeding in zorginstellingen?

nos.nl

Waarom heeft voeding een belangrijke rol bij ziekte?

Cijfers

Wereldwijd hebben meer dan 2 miljard mensen overgewicht of obesitas, onder andere door een ongezond voedingspatroon. Hierdoor lopen zij meer risico op het ontwikkelen van ziekten gerelateerd aan overgewicht, zoals suikerziekte, bloeddruk, hart- en vaatziekten, bepaalde soorten kanker en neurodegeneratieve ziekten. Tegelijkertijd komt ondervoeding ook steeds vaker voor door de mondiale vergrijzing

60% van de 10,9 miljoen sterfgevallen van kinderen onder de 5 jaar te maken heeft met ondervoeding. 

Ziektelast

Ziektelast

Is de hoeveelheid gezondheidsverlies in een populatie die veroorzaakt wordt door ziekten.

 Ziektelast bestaat uit twee delen: jaren verloren door vroegtijdige sterfte en jaren geleefd met een ziekte.

 Ziektelast wordt uitgedrukt in DALY (Disability-Adjusted Life-Years). Overgewicht draagt voor 5,2% bij aan de ziektelast en een hoog cholesterolgehalte voor 1,6%. Te veel zout (1,9%), te weinig fruit (1,8%), te weinig vis (1,5%) , te weinig groente (0,5%) en te veel verzadigd vet (0,3%) dragen eveneens bij aan de ziektelast.

Zorgkosten

Mensen die ongezond leven gebruiken meer zorg en maken hogere zorgkosten. Overgewicht zorgt voor ruim 50% van de zorgkosten van diabetes. Ook zorgt overgewicht voor een aanzienlijk deel van de zorgkosten van hartinfarct (15%) en hartfalen (12%) en atrose van heup (14%) en knie (29%). 

Bron: voedingscentrum

Onderzoek naar darmbacteriën

De bacteriën in onze darmen zijn belangrijker voor onze gezondheid dan eerst werd gedacht. Het JPI HDHL financiert verschillende projecten die onderzoek doen naar het darmmicrobioom. Onderzoekers proberen te ontrafelen hoe het ontstaan van ziekten samenhangt met de darmbacteriën, en hoe dit van persoon tot persoon verschilt. Dit kan leiden tot betere behandelingen en preventie en vooral ook een persoonlijke aanpak. Het programmateam van ZonMw bezoekt de Nederlandse onderzoekgroepen die betrokken zijn bij deze internationale projecten. De onderzoekers zijn ook allemaal betrokken bij het internationale kennisplatform over het darm microbioom.

Wat zijn de gezondheidseffecten van ondervoeding?

Gezondheidseffecten ondervoeding

• langzamer herstel na een operatie of ziekte
• meer en ernstigere complicaties na een operatie
• vertraagde wondgenezing
• verhoogde kans op doorligwonden (decubitus)
• verminderde werking van het afweersysteem
• verminderde spiermassa
• verminderde hart- en longcapaciteit
• lagere kwaliteit van leven
• verhoogde kans op overlijden

Hamburger na 10 jaar in een vitrine