Leesvaardigheid week 2, 15 november

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Deze les: 

• herhaling alinea
• woordenschat
• oefening titel/ tussenkopje
• uitleg + oefening voorbereidend lezen en kiezen deelonderwerp/ tussenkopje

Wat weet je nog?
wat is een alinea?

Hoeveel alinea's tel je hier?

Xxxxxxxxxx xxxx xxx xxxxx xxx xxxxxx xx. Xxxx xxx xxxxxx xxx xxxx xxxxxx xx

xxxx xxxxxxx. Xxx xxxxxx xxxxx xxx xx xxxxx xxxxxxx xxxx xxxx xxxxxx xxxxx

xxx. Xxxx xxx xxxxx xxxxxxxxxxxxxx xxxx xxxxxxxx.

Xxxx xxxxx xx xxxxx xxxxxxxxx xxxxxxxxxxxx  xxxx xxxx xxx xxxxxx. Xxxxx xxxxx xxxx xxxxx xxxxxxx xx xx xxxxxxxx xx xx. Xxxxxx xxx xxxxxxxxxx xxxxx

xxx xxxxx xxxxxxxx xxxx. Xxxxxxxxxxxxx xxxx xxxxxxxxxx xxx xxx xx xxx xxxxx.

Xxxxx xxx xxx xxxxxxx xxx xxxxxx xxxx xxxxxxxxxxxx xxxx xxxxx xx xxxxxx xxxxxxx xxxx xxxx xxx xxxxxxxxxxx!

Weet je het nog?
Wat betekent 'beschrijven' in een toetsvraag?

1. Iets tekenen
2. Vertellen hoe iets eruit ziet
3. Iets veranderen
4. Iets opschrijven

Weet je het nog?
Het ezelsbruggetje

1. geheugensteuntje, hulpmiddel om iets te onthouden
2. dierenoversteekplaats
3. brug gemaakt van balken
4. optelsom

Belangrijke woorden in toetsen:

Benoemen: beschrijven/omschrijven wat

Verklaren: beschrijven/omschrijven hoe

Toelichten: uitleggen, verschillen (be)noemen

Het bedenken van tussenkopjes

Een toetsvraag die veel voorkomt bij leesvaardigheid:

Welk tussenkopje past boven alinea 4? 

of 

Wat is het deelonderwerp van alinea 2? 

of

Noteer de belangrijkste zin van alinea 5. 

deelonderwerp
tussenkopje
globaal lezen

Titel en tussenkopjes

Een alinea is een stuk tekst met zinnen die bij elkaar horen. 

De titel zegt waar de tekst over gaat. Elke alinea heeft met de titel te maken. Soms geeft de schrijver (de auteur) alinea's ook een titel . Zo'n titel noem je een tussenkopje. 

          

           Let op!! De titel is nooit precies hetzelfde als het onderwerp van de tekst. 

Titel van de tekst

Bijvoorbeeld de teksten op p. 12. van het werkboek.

De titel van de bovenste tekst is In de Lift.

De titel van de onderste tekst is Dat loopt op rolletjes.

Herkennen van titel en tussenkopjes

Kijk mee op p.13 van het werkboek. 

Bovenaan staat een tekstblok met uitleg over de titel en tussenkopje. 

Daaronder staat een tekst. Er zijn twee vragen: 

9. Wat is de titel van de tekst?

10. Wat zijn de drie tussenkopjes van deze tekst? 

(De titel zegt iets over het onderwerp van de tekst.)

Een tussenkopje zegt iets over het deelonderwerp. 

Het deelonderwerp vind je door globaal lezen.

Bij globaal lezen lees je de eerste en de laatste zin van de alinea. 

bijvoorbeeld op p.14

'Nooit wil ik kapitein van een schip worden. Stel je voor, in donkere nachten op een woeste zee tegen een ander schip varen, bah. En dat in de ijzige koude op een rubbervlot tussen ijsschotsen drijven. Wat een ellende, dat nooit.'

Welk tussenkopje past? A. Varen op een woeste zee of B. Kapitein. Als je de eerste zin leest: antwoord B. Kapitein

 

Maak in duo's  

Wat: De opdrachten bij Les 3 op p. 16  en bij Les 4 de opdracht op p.21. Lees de teksten die daarbij horen. 

>> voordat je de tekst helemaal leest, beantwoord je de vragen:

waar denken jullie dat de tekst over zal gaan? Wat weet je al van het onderwerp?

>> onderstreep (markeer) tijdens het lezen  de woorden die je niet kent.

Tijd: 15 minuten

Klaar: spreekwoordenplaat

Resultaat: klassikaal bespreken

Huiswerk 

Voor de volgende les (maandag 13 december):

Ga in je schoolboeken op zoek naar 3 woorden waarvan je NIET weet wat ze betekenen. Noteer de drie woorden in je schrift. 

Voordat je begint met lezen:

geef je (voor jezelf) antwoord op twee vragen: 

1. Wat zal er in de tekst staan? 

2. Wat weet ik er al van? 

Voor het antwoord op vraag 1: Als de titel je nog niks zegt, dan lees je de eerste en de laatste alinea door. 

 Voorspellend lezen

Doel: 

tekst gemakkelijker begrijpen 

Wie zijn hier aan het woord?

Dit is een stukje uit een interview met Viggo Neijs, hij speelde Kruimeltje in de film.

Wie zijn hier aan het woord?

Bron: Quest Junior, maart 2020

Wie is hier aan het woord?

'Aan het woord zijn'

 bij een gesprek = degene die praat

'Als de docent aan het woord is, luistert de klas. 

bij een geschreven tekst = degene die in het verhaal/ de tekst vertelt. 

Alinea

In een tekst staat niet alles door elkaar. De tekst is meestal verdeeld in stukjes. Zo'n stukje heet een alinea.

In een alinea staat informatie die bij elkaar hoort.

Alinea

Een goede schrijver verdeelt zijn/haar tekst in kleine stukjes. DIt noem je een alinea.

Een schrijver kan op verschillende manieren laten zien dat iets een alinea is.

Tussenkopjes

Soms hebben alinea's in het middenstuk ook tussenkopjes.

Een tussenkopje is een titel boven een alinea.

Een tussenkopje helpt vaak bij het deelonderwerp.

Kernzinnen

De kernzin: de zin met de belangrijkste informatie per alinea.

Deze kan aan het begin van de alinea staan, maar ook aan het einde.

Oriënterend lezen (1)

Je leest de eerste alinea.

Een ALINEA is een stukje tekst waarin de zinnen over dezelfde kant van het ondewerp gaan.

Een alinea begint altijd op een nieuwe regel.

De alineaverdeling zorgt ervoor dat de tekst overzichtelijker is.

Daarna bekijk je de tekst.

Alinea's

Nieuw deelonderwerp = nieuwe alinea.

Opbouw: kernzin + uitwerking daarvan

Blok 2; Alineaopbouw

Een alinea bestaat altijd uit een kernzin en de andere zinnen.

Zo vind je deelonderwerpen

• Lees de eerste en laatste zin van iedere alinea.
• Ga na wat er in de verschillende alinea’s over het onderwerp staat.
• Bekijk welke alinea’s over hetzelfde deel van het onderwerp gaan.
  
  
• Let vooral goed op de eerste zin van een alinea.

Actief lezen

Actief lezen houdt in dat je voordat je een tekst begint te lezen, eerst een voorspelling doet over het onderwerp en de inhoud van de tekst.

Dan ga je de tekst lezen en probeer je de hele tekst én de moeilijke woorden te begrijpen.

Als je de tekst hebt gelezen, kijk je of je voorspelling klopt.