LE 17 les 3

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3,4

LE 17 les 3

Stemmingsstoornissen: 

depressie, manie en bipolaire stoornis

Planning

Nabespreken

Leerdoelen
Theorie
Begrippen
Opdracht
Evaluatie 

Huiswerk

Vooruitblik

Nabespreken

Zijn er vragen over schizofrenie? 

Wat waren symptomen? 

Wie heeft een verhoogd risico? 

psychose, wanen en hallucinaties

mannen, erfelijk, comorbiditeit, stress

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je uitleggen wat een depressie, manie en bipolaire stoornis inhoudt
Van depressieve stoornis kun je het ontstaan, beloop, kenmerken, symptomen, oorzaken en behandeling benoemen
Je weet wat het verschil is tussen depressie bij jongeren en ouderen

Theorie

Een zorgvrager met een stemmingsstoornissen lukt het niet meer om gevoelens normaal te beleven. Hij beleeft zijn gevoelens op zo’n ongewoon ernstige manier of zo’n lange periode, dat hij niet meer normaal kan functioneren. Er worden twee categorieën stemmingsstoornissen onderscheiden: depressieve en bipolaire stemmingsstoornissen.

Stemmingstoornis

 Er is sprake van een stemmingsstoornis als een van deze emoties heviger, langduriger en vooral anders van karakter zijn.

‘Stemmingsstoornis’ is de verzamelnaam voor psychische aandoeningen waarbij de gemoedsstemming van de zorgvrager ziekelijk is verstoord en/of niet past bij de situatie waarin hij zich bevindt

4 soorten

depressieve episode: de gemoedsstemming is bedrukt;

manische episode: de gemoedsstemming is uitgelaten en/of ongeremd;

hypomane episode: de gemoedsstemming is te uitgelaten en/of ongeremd maar heeft een ‘mild’ karakter;

gemengde episode: de gemoedsstemming wisselt voortdurend van bedrukt, terneergeslagen en prikkelbaar, naar uitgelaten en/of ongeremd en snel opgewonden.

Kenmerken van een manie:

overmaat aan energie en wilskracht.

afgenomen behoefte aan slaap.

zelfoverschatting.

opgeblazen gevoel van eigenwaarde of grootheidsideeën.

toegenomen spraakzaamheid of drang om te spreken.

ervaren van drukke, jagende gedachten.

makkelijker afgeleid.

meer doelgerichte activiteiten ondernemen (sociaal, studie, werk, enz).

lichamelijke rusteloosheid.

Verklaar waarom dit om een manische episode gaat

Kenmerken van een manie:

overmaat aan energie en wilskracht.

afgenomen behoefte aan slaap.

zelfoverschatting.

opgeblazen gevoel van eigenwaarde of grootheidsideeën.

toegenomen spraakzaamheid of drang om te spreken.

ervaren van drukke, jagende gedachten.

makkelijker afgeleid.

meer doelgerichte activiteiten ondernemen (sociaal, studie, werk, enz).

lichamelijke rusteloosheid.

Hoe ontstaat het

Het is nog niet bekend hoe een bipolaire aandoening precies ontstaat. Wel zijn er bepaalde omstandigheden bekend, waarin je meer risico loopt op. Het gaat meestal om een combinatie van biologische, sociale en psychologische factoren

genetisch

biologisch: tekort aan neurotransmitters (noradrenaline, dopamine, serotonine) 

prefrontale cortex lijkt lagere stofwisslingsactiviteit te hebben. 
Hormonen met name schildklier, bijnieren. Oestrogeen en progesteron die schommelen bij vrouwen. Maar ook bijwerkingen van andere medicijnen

psychologische factoren: copingsvaardigheden

sociale factoren: stress

depressieve stemmingstoornis

intense sombere stemming. Duidelijk verminderde interesse of plezier in bijna alle activiteiten. Deze symptomen moeten bijna dagelijks gedurende 2 weken aanwezig zijn. Maar er moeten ook aanvullende symptomen zijn

Welke zouden dat kunnen zijn? 

verminderde eetlust en gewichtsverlies of toegenomen eetlust met gewichtstoename;

slecht slapen, slapeloosheid of heel veel slapen;

geremd gedrag of rusteloos en geagiteerd gedrag;

verlies van (alle) energie en ernstige vermoeidheid;

uiten van verdriet, gevoelens van hopeloosheid of hulpeloosheid;

bedroefd uiterlijk, vlak stemgeluid, neergeslagen blik, lusteloze uitdrukking en/of houding;

vermijden van contact;

weinig of geen interesse, verminderde motivatie, inactiviteit, zelfverwaarlozing;

huilbuien, geen vertrouwen in de toekomst, negatief denken over zichzelf, denken aan de dood.gevoelens van waardeloos zijn en/of overmatige gevoelens van schuld;

sterke problemen met concentreren, nadenken en beslissingen nemen;

terugkerend verlangen naar uit het leven weg willen, dood te willen of zichzelf te willen doden.

Behandeling

medicatie - electroconvulsietherapie- transcraniele magnetische stimulatie- lichttherapie
psychotherapie
psycho-educatie

cognitieve therapie
interpersoonlijke therapie

e-mental-health

Begrippen

depressie, manie, bipolaire stoornis
stemming, stemmingsstoornis, episode

unipolaire stoornis, coping vaardigheden

TCA, SSRI, MAO remmers

Opdracht

Overleg met je buren, en schrijf op
10 min

Eerder klaar? start met je opdrachten in TM

Wat zijn de verschillen tussen een depressie bij jongeren en bij ouderen? Hoe herken je het? 

https://www.trimbos.nl/kennis/ouderenpsychiatrie-nkop/stemmingsstoornissen-ouderen/#:~:text=Ouderen%20met%20depressie%20hebben%20minder,onrust%20en%20moeite%20met%20stilzitten.

Evaluatie

Wat is een depressie? 

Wat zijn de verschillen die jij als verpleegkundige ziet bij jongeren en ouderen met een depressie? 

Huiswerk

Lees uit het boek Geestelijke gezondheidszorg van TM

Module 6 Angst en aan angst gerelateerde stoornissen

Hoofdstuk 14 Zorgvragers met een angststoornis

Geestelijke gezondheidszorg 1 n4 Paragraaf - eDition (thiememeulenhoff.nl)

Hoofdstuk 15 Zorgvragers met een obsessief-compulsieve stoornis

Geestelijke gezondheidszorg 1 n4 Paragraaf - eDition (thiememeulenhoff.nl)

Hoofdstuk 16 Zorgvrager met een psychotrauma of stressor-gerelateerde stoornis

Geestelijke gezondheidszorg 1 n4 Paragraaf - eDition (thiememeulenhoff.nl)

Hoofdstuk 17 Zorgvragers met een dissociatieve stoornis

Geestelijke gezondheidszorg 1 n4 Paragraaf - eDition (thiememeulenhoff.nl)

Vooruitblik

angststoornissen