Grammatica 2 les 3,4,5

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Vandaag

- terughalen zinsdelen

- werkwoordelijk gezegde

- onderwerp

- lijdend voorwerp? 

De bakker maakt elke dag de lekkerste taarten.

De bakker / maakt / elke dag / de lekkerste taarten. 

De vrouw met het hondje heeft een nieuwe bal voor hem gekocht.

De vrouw met het hondje / heeft/ een nieuwe bal / voor hem / gekocht. 

Wat is de pv?
De vrouw met het hondje heeft een nieuwe bal voor hem gekocht.

Werkwoordelijk gezegde

Maak: opdracht 1 t/m 7

Werk: zelfstandig. Overleg zachtjes met je buurman als je iets niet weet. Ik loop af en toe rond.

Tijd: 12 minuten 

Klaar? Doorwerken aan de andere opdrachten 

Na 12 minuten: bespreken 

Conclusie

- Het werkwoordelijk gezegde (wg) kom je tegen in zinnen die gaan over 'iets doen'.

- Een werkwoordelijke gezegde bestaat uit de persoonsvorm en alle andere werkwoorden (voltooide deelwoorden en infinitieven) in de zin.

- Een werkwoordelijk gezegde geeft aan wat er gebeurt in de zin.

- Een werkwoordelijk gezegde geeft aan in welke tijd de zin staat.

Conclusie 

- Delen van splitsbare werkwoorden horen ook bij het werkwoordelijk gezegde (bijvoorbeeld: ruimt in, belt op).

- Als er 'te' of 'aan het' voor de infinitief staat, horen deze woordjes ook bij het werkwoordelijk gezegde (bijvoorbeeld: staat te kijken, is aan het afwassen).

Maak

Opdracht 8, 9, 10 en 11.

Werk eventueel verder aan de peperopdrachten

5 minuten 

Het onderwerp

Je kan een zin nu opdelen in zinsdelen, je kan de pv vinden en het werkwoordelijk gezegde.

Nu is het tijd voor het onderwerp.

Het onderwerp (ow) en de pv horen bij elkaar. Ze zijn 'getrouwd' en staan ook vaak naast elkaar in de zin. 

Is het ow mv dan is de pv ook mv. 
Hoe vind je het ow? 

Onderwerp

Maak opdracht 1 t/m 6 + opdracht 8

Werk: zelfstandig. Fluister zacht bij vragen 

Tijd: 12 minuten 
Klaar? Maak opdracht 7. Klaar? Werk verder. 

Conclusie 

- Het onderwerp is de hoofdpersoon van de zin.

- Het onderwerp doet, ervaart, beleeft wat er in de zin gebeurt.

- Het onderwerp is soms een persoon of meerdere personen (en soms een persoonlijk voornaamwoord zoals hij-zij-jij-ik).

- Het onderwerp kan ook een ding zijn, of zelfs iets wat je helemaal niet kunt zien. Het ow kan heel kort of heel lang zijn. 

Oefenen

1. verdeel de zin in zinsdelen 

2. benoem de pv

3. benoem het wwgezegde

4. benoem het onderwerp 

De vrouw met het hondje heeft een nieuwe bal voor hem gekocht.

Lijdend voorwerp 

- de overeenkomsten tussen een zin en een film ontdekken

- ontdekken dat een werkwoord ‘rollen uitdeelt’, bijvoorbeeld aan het onderwerp en het lijdend voorwerp

- ontdekken wat het lijdend voorwerp voor zinsdeel is

- leren hoe je het lijdend voorwerp in een zin kunt herkennen en benoemen.

Doen

- Bekijk samen het filmpje

- maak opdracht 1 t/m 3.

- 5 minuten 

- alleen 

Conclusie 

- Het lijdend voorwerp heeft de tweede rol in de zin

- Het ondergaat de handeling

- Het kan een persoon (personen) of een ding zijn. 

Maak

- opdracht 4 t/m 9

- werk zelfstandig. Zachtjes fluisteren bij vragen.

- 15 minuten 

- Klaar? Maak alle lessen van grammatica 2 af. Is iets lastig? Maak dan de peperopdrachten 

- Uitkomst: zometeen oefenzinnen 

Conclusie 

- Het werkwoord deel rollen uit

- Zelfstandig werkwoorden delen in de zin rollen uit.

- Er zijn drie soorten werkwoorden. 

Werkwoorden die één rol uitdelen: (1) aan degene die handelt. Deze werkwoorden gebruik je alleen met een onderwerp:

De hond blaft hard. De plant groeit snel.

Werkwoorden die twee rollen uitdelen: (1) aan degene die handelt, maar ook (2) aan iets of iemand die het ondergaat of beleeft. Deze werkwoorden komen voor met een onderwerp en een lijdend voorwerp.

De ME'er betrapt de drugskoerier.

De kleuter plukt de bloemen.

Maar dat komt later...

Werkwoorden die drie rollen kunnen uitdelen: (1) aan degene die handelt, (2) aan iets of iemand die het ondergaat of beleeft en (3) aan degene die iets krijgt of niet krijgt.

Ik stuur hem een mail.

Brad Pitt geeft haar en ring.

Oefenen

- Bekijk de oefening

- Vul de oefening zorgvuldig en alleen in

- Geef aan mij