bespreking 2017-I tekst 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

bespreking

tekst 1 havo-examen 2017-I

vraag 1

- 'mogelijk bezwaar', dus niet concreet genoemd;

- auteur aan het einde van de alinea kritisch over dierensentiment;

- begin alinea: soort verdediging dat hij niets tegen dieren heeft (= ontkrachten).

Antwoord: Zij ontkracht het bezwaar dat ze geen hart voor dieren zou hebben.

'Zou' is noodzakelijk, want anders wordt het een vaststelling.

vraag 2

- bepalen waar deel 1 eindigt en deel 2 begint;

- beide delen dus goed afbakenen;

- deel 1: bespreking verschillende kranten.

Antwoord: alinea 7, want daar begint de verklaring (r 91 e.v.: de media weerspiegelen de tijdgeest).

vraag 3

- bepalen waar deel 2 eindigt en deel 3 begint;

- beide delen dus goed afbakenen;

- deel 2: verklaring.

Antwoord: alinea 15 ('opvallend aan de wijze waarop ...'). De eenzijdigheid is 'Dieren zijn per definitie goed, mensen per definitie slecht'. (r 229-231)

vraag 4

- 'eigen woorden', 'centrale standpunt', 'alinea 1', max. 20 woorden; volledige zinnen;

- onderwerp 'dierensentiment' moet in het antwoord staan;

- standpunt staat in de laatste twee zinnen van alinea 1.

Antwoord: De schrijfster heeft weinig waardering voor het huidige dierensentiment (in de media). (9-12 woorden)

vraag 5

- alinea's 2 tot en met 6; standpunt + argumentatie;

- max. 30 woorden; volledige zinnen;

- 'tegenwoordig' = belangrijk woord ( zie r 25 en 30);

- standpunt staat in laatste zin alinea 2;

- argumenten moeten gaan over 'alle dagbladen' en  

    'dierenjournalistiek';

- alinea 3/4 noemt Trouw, 4/5 noemt de Volkskrant, 6 noemt NRC Handelsblad.

vraag 5 voorbeelduitwerking

Tegenwoordig bedrijven alle dagbladen (een te serieuze vorm van) dierenjournalistiek, want zelfs Trouw, de Volkskrant en NRC Handelsblad publiceren bijna dagelijks dierennieuws. (17-22 woorden)

('Media' in plaats van 'dagbladen' is niet correct, want de voorbeelden gaan alleen over kranten).

vraag 6

- het gaat om de dierenbeschermers: wat doen die fout?

- zie r 61/62.

Antwoord is dus A.

vraag 7

- 'volgens dit nieuwe dogma': dit verwijst naar het voorgaande; 

- dogma = opvatting; gradueel = geleidelijk;

- max. 20 woorden; eigen woorden, dus geen citaat; volledige zinnen.

Antwoord: Met dit nieuwe dogma wordt bedoeld dat de mens niet meer waard is dan een dier / dat de mens ook maar een dier is. (16 / 14 woorden)

vraag 8

- alinea 8 t/m 11; woord citeren;

- oordeel over de opvatting;

- gezien de titel is de schrijfster het hier vast niet mee eens;

- uitwerking in al. 8-11 leidt tot 'dierenrechten' (al. 10);

- oordeel schrijfster hierover in 1e zin al. 11.

Antwoord: 'malligheid' (r 137)

vraag 9

- parafrase vraag: 'Waarom is het brengen van dierennieuws merkwaardig?'

- max. 25 woorden; volledige zinnen;

- gebruik alinea 11;

- na r 138-140 'immers'; echter er volgt een vergelijking als argument, dus zoeken naar de algemeenheid;

- algemeenheid volgt na 'ofwel' (r 146); dit zegt iets over wat nieuws is en nog niet over het 'waarom' uit de vraag; dit volgt in de zin erna (r 148/149).

Antwoord: In het dierenrijk gebeurt zelden iets ongewoons en alleen het ongewone is nieuwswaardig.

vraag 10

- Wat is de overeenkomstige functie van alinea 9, 10 en 11 samen ten opzichte van alinea 8?

- In alinea 8 staat een opvatting centraal (r 96-99).

- In alinea 9 staat een gevolg: 'Niet vreemd dat ... proppen.'

- In alinea 10 staat ook een gevolg: 'Geen wonder ... Grondwet.'

- In alinea 11 staan de gevolgen voor de journalistiek.

Antwoord: gevolg.

vraag 11

- citeer tekstfragment, dus niet beslist een woord of een zin;

- 'neem de ...' signaleert voorbeeld; het is waarschijnlijk dat de antecedent in de zin daarvoor staat;

- zin ervoor: 'Dat nu .... gedachte.'; dat verwijst naar voorgaande = 'Waarom zou ... in ze zijn?'

Antwoord: 'Waarom zou ... achterhaalde gedachte.' (r 158-162)

vraag 12

- alinea 13 ontwikkeling in denken over de natuur;

- formuleren, eigen woorden, max. 25 woorden, volledige zinnen;

- vroeger en nu;

- nu: de schuld belandt uiteindelijk bij de mens (r 182/183);

- vroeger: de natuur kon wreed zijn (r 184-186);

- 'vroeger' en 'nu' in het antwoord.

Voorbeeldantwoord: Vroeger besefte men dat de natuur wreed kan zijn, nu krijgt de mens de schuld. (15 woorden)

vraag 13

- 'tekenend' = kenmerkend;

- eigen woorden; max. 20 woorden; volledige zinnen;

- reactie in r 198-207; 'noch' = ook niet;

- Waarvoor is de reactie tekenend? Voor de houding tegenover dieren, dus voor het dierensentiment;

Antwoord: Het geeft aan dat zelfs de minister meegaat in het dierensentiment. (11 woorden)

vraag 14

- Waarom is de berichtgeving over de bultrug geen echt nieuwsfeit?

- uit alinea 11, eigen woorden, max. 25 woorden, volledige zinnen;

- Wat is een echt nieuwsfeit?: zie r 146/147: het ongewone, niet het doodnormale;

- Is het sterven van een bultrug ongewoon? Nee;

Voorbeeldantwoord: De berichtgeving over de bultrug is geen echt nieuwsfeit, omdat een stervende bultrug niet ongewoon is en journalisten horen alleen over het ongewone te schrijven. (25 woorden; overigens hoef je herhaling van de vraag ('de berichtgeving ... echt nieuwsfeit') niet mee te tellen, dus 16 woorden)

vraag 15

- 2 voorbeelden = argumenten bij het standpunt;

- onthaal = ontvangst/reacties, dus in antwoord;

- voorbeeld 1 over Bas Haring (al. 16 en 17);

- voorbeeld 2 over de schrijfster zelf (al.18).

Antwoord: De reacties op het boek van Bas Haring en de reacties die de schrijfster zelf kreeg, op haar artikelen over dierenliefde.

vraag 16

- waarom wordt dit onderzoek aangehaald? (zie inleidende zin van de antwoordmogelijkheden);

- wat blijkt uit het onderzoek?: proefpersonen voelden meer empathie met mishandelde dieren dan met mishandelde mensen (r 295-298) + 'Dit is ... kan leiden' (r 306-308)

Niet A: juist alleen bij sentiment over dier.

Niet B: onderzoek gaat niet over de media.

Niet C: niet bevestigen, want het beeld is juist nieuw.

Antwoord: D

vraag 17

- argument uit de tekst; max. 15 woorden; volledige zinnen;

- r 15: 'bevalt me matig'; r 309: 'matig aan bevalt';

- r 309/310: 'om de reden dat' = argument.

Antwoord: Het dierensentiment verwijst mensen naar het tweede plan. (8 woorden)

vraag 18

- 'onderliggende hoofdvraag', dus niet letterlijk in de tekst;

- de schrijfster vindt dat er te veel dierensentiment is in de media (zie alinea 1);

Niet A: het gaat niet over de manier van verwijderen.

Niet B: dit is slechts een deelvraag.

Niet D: deze vraag wordt niet behandeld.

Antwoord: C: alinea 20 geeft antwoord op deze vraag.

vraag 19

Antwoord: D.

Zoals voorbeelden van kranten, van de potvis, van de reacties op publicaties.

vraag 20

- hoofdgedachte; 'het best';

Antwoord: A: zie alinea 20 (argwaan = achterdocht, tweede plan = minder belangrijk).

Niet B: schuldgevoel niet het belangrijkst, het gaat om de opvatting dat mensen minder waard zijn dan dieren.

Niet C: niet evenveel maar minder waard.

Niet D: geen gehoor voor kritiek hierop is niet aan de orde.