3M 10.4 De hersenen

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Startopdracht 

Zelfstandig stil (Zs)

Maak opdracht 6 van 10.3 op bladzijde 126. 

1. Loop rustig het lokaal binnen en praat zachtjes
2. Ga zitten op je stoel
3. Oortjes doe je uit
4. Je jas hang je over je stoel
5. Pak je boek, schrift + pen

Antwoorden

Startopdracht 

Zelfstandig stil (Zs)

Bij een huidoperatie van een patiënt plaatselijk verdoofd worden zodat hij op die plek geen pijn voelt. De patiënt is dan nog gewoon bij bewustzijn. 

Welke zenuwcellen worden er bij een plaatselijke verdoving verdoofd? Leg je antwoord uit. 

1. Loop rustig het lokaal binnen en praat zachtjes
2. Ga zitten op je stoel
3. Je jas hang je over je stoel
4. Pak je boek, schrift + pen

Startopdracht 

Bij een huidoperatie van een patiënt plaatselijk verdoofd worden zodat hij op die plek geen pijn voelt. De patiënt is dan nog gewoon bij bewustzijn. 

Welke zenuwcellen worden er bij een plaatselijke verdoving verdoofd? Leg je antwoord uit. 

Antwoord

De gevoelszenuwcellen worden verdoofd.

Uitleg:

Wanneer gevoelszenuwcellen geen impulsen meer kunnen geleiden voel je geen pijn. 

Programma

• Leerdoelen
• Uitleg basisstof 4 --> De hersenen
• Video Het zenuwstelsel en de invloed van alcohol--> 15 minuten
• Afsluiting --> leerdoelen checken

Regeling

10.1 Het zenuwstelsel
10.2 Zenuwcellen en zenuwen
10.3 Het ruggenmerg
10.4 De hersenen
10.5 De weg die impulsen afleggen
10.6 Het hormoonstelsel

Leerdoelen 10.4

• Je kunt de delen van de hersenen noemen met hun functies en kenmerken.
• Je kunt de invloed van alcohol (en drugs) op het zenuwstelsel beschrijven en de risico's van het gebruik van alcohol noemen. 

Leerdoelen 10.4

• Je kunt de delen van de hersenen noemen met hun functies en kenmerken.
• Je kunt de invloed van verdovende, stimulerende en bewustzijn veranderende middelen op het zenuwstelsel beschrijven en de risico's van het gebruik van verslavende middelen noemen. 

De hersenen

Hersenen bestaan uit 3 onderdelen:

• Grote hersenen --> bewust zijn van een                                                 prikkel
• Kleine hersenen --> coördinatie van                                              bewegingen
• Hersenstam --> geleid impulsen en                                                       regelt (onbewuste) lichamelijke processen                                      zoals de ademhaling, bloedsomloop en                                    temperatuur van het lichaam

Coördinatie verwijst naar het vermogen van verschillende lichaamsdelen om soepel en efficiënt samen te werken tijdens bewegingen.

Grote hersenen

Buitenste gedeelte (hersenschors) --> grijze stof --> bevatten de cellichamen van de schakelcellen.

Witte stof --> binnenste gedeelte = uitlopers schakelcellen.

Grijze en witte stof

In het ruggenmerg-> grijze stof binnenkant, witte stof buitenkant

In de grote hersenen-> grijze stof buitenkant, witte stof binnenkant 

Witte stof --> uitlopers van zenuwcellen

Grijze stof --> cellichamen

Hersencentra

• Er zijn gevoelscentra en bewegingscentra in beide hersenhelften. 
• Gevoelscentra  ontvangen informatie van zintuigen
• Bewegingscentra sturen spieren of klieren aan. 

Kleine hersenen

Verantwoordelijk voor het afstemmen (coördinatie) van bewegingen op elkaar zoals een bal vangen of je evenwicht bewaren. 

Hersenstam

Ligt in het verlengde van het ruggenmerg.

Levensfuncties: aansturen van de hartslag, ademhaling, bloeddruk en lichaamstemperatuur!

Geleidt impulsen:

• van het ruggenmerg naar de grote en kleine hersenen.
• afkomstig van zintuigen in hoofd/hals naar grote en kleine hersenen.
• afkomstig van grote en kleine hersenen naar de spieren en klieren in hoofd/hals.
  
  
  

Alcohol:

Je wordt vrijer/gemakkelijker. Minder controle over bewegingen. Geheugen en concentratie worden slechter.

Drugs:

Verminderde concentratie, geheugen wordt slechter

Medicijnen:

Soms traag en suf

Stoffen die invloed hebben op je hersenen

       Werking              drugs

Hoe beïnvloed drugs je lichaam?

Mensen gebruiken drugs voor verschillende redenen

Drie soorten effecten van drugs:

1 Stimulerende middelen 

2 Verdovende middelen

3 Bewustzijnsveranderende 

Stimulerende middelen

Bijvoorbeeld xtc, cocaïne, tabak (snus), cafeïne (energiedrankjes)

Werking:

Zenuwstelsel werkt sneller

Hart klopt sneller

Gevoel van meer energie en zelfvertrouwen

Verdovende middelen

Bijvoorbeeld heroïne en alcohol

Werking:

• Je zenuwstelsel werkt trager --> impulsen minder goed verwerkt, reactievermogen langzamer. 
• Hartslag en ademhaling langzamer
• Gevoel van rustig en ontspannen zijn

Bewustzijnsveranderende middelen

Bijvoorbeeld paddo's, cannabis (hash en wiet). 

Werking:

- Je hersenen werken "anders" --> waarnemingen worden verstoord, je ziet dingen die er niet zijn.
- Hartslag versnelt
- Bloeddruk gaat omhoog

 Gevolgen van drugsgebruik?

Vaak gebruik van middelen--> verslaving (afhankelijk) -->tolerantie --> meer nodig voor zelfde effect van dopamine. 

• Gezondheidsproblemen
• Psychische problemen
• Sociale problemen
• Financiële problemen

Als een verslaafde wil stoppen moet diegene afkicken.

Dopamine --> stofje in je lichaam dat wordt aangemaakt bij bepaalde handelingen zoals het gebruik van drugs, maar ook bij eten, seks, sporten...

Verslaving

Je bent afhankelijk van de drugs

Geestelijk --> onrustig in je hoofd wanneer je het niet krijgt

Lichamelijk --> lichamelijke klachten als je het niet krijgt

Sociaal --> geen aansluiting bij vrienden zonder middel

Huiswerk

Lezen: 10.4

Maken opdracht 1 t/m 3 en 5

Klaar? Lees 10.5 en maak opdracht 1 t/m 3

Herhalen en/of extra oefenen

Playlist uitlegvideo's

Oefenen

Leerdoelen 10.4

• Je kunt de delen van de hersenen noemen met hun functies en kenmerken.
• Je kunt de invloed van verdovende, stimulerende en bewustzijn veranderende middelen op het zenuwstelsel beschrijven en de risico's van het gebruik van verslavende middelen noemen. 

Leerdoelen 10.4

• Je kunt de delen van de hersenen noemen met hun functies en kenmerken.
• Je kunt de invloed van alcohol op het zenuwstelsel beschrijven en de risico's van het gebruik van alcohol noemen. 

Een gezond persoon doet de Ice Bucket Challenge en gooit een emmer ijswater over zijn hoofd. Hij wordt zich bewust van de kou. In welk deel van de hersenen gebeurt dit?

1. Grote hersenen
2. Kleine hersenen
3. Hersenstam
4. Hersenschors

Opdracht 3

Je tekent een dwarsdoornsnede

van het ruggemerg;

Benoem :

- grijze stof

-witte stof

-bewegingszenuw

-gevoelszenuw

-gemengde zenuw

-buikzijde

-rugzijde

Opdracht 4

Je tekent nu een dwarsdoorsnede van de hersenen

- Benoem 

- Grijze stof

- Witte stof

Opdracht 5

inoefenen 2/2

Oefenopgave 1/3

Polio is een besmettelijke ziekte die veroorzaakt wordt door het poliovirus. Bij polio ontstaan in het ruggenmerg ontstekingen in zenuwcellen, waardoor verlammingen kunnen optreden, vooral in de benen.

Door de ontstekingen worden vooral zenuwcellen aangetast die impulsen vanuit het ruggenmerg naar spieren geleiden.

Wat is de naam van deze zenuwcellen?

a. bewegingszenuwcellen

b. gevoelszenuwcellen

c. schakelcellen

oefenopgave 3/3

Om truffels te vinden worden vaak truffelhonden gebruikt. Als reactie op de geurstoffen van een truffel ontstaan in de neus van een truffelhond impulsen. Deze impulsen worden door de reukzenuw naar de hersenen geleid, de hond ruikt de truffel en gaat eropaf. De reukzenuw bevat alleen uitlopers die impulsen naar de hersenen toe sturen.

Is de reukzenuw een bewegingszenuw, een gemengde zenuw of een gevoelszenuw?

a. bewegingszenuw

b. gemengde zenuw

c. gevoelszenuw