6.1 Sporen uit de ijstijd

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

6.1 Sporen uit de ijstijd

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je

Uitleggen hoe verschillende landschapsvormen zijn gevormd in de Saale-ijstijd en welke afzettingen zijn afgezet.

Benodigde voorkennis 

Je weet wat ijstijd is.
Je weet het verschil tussen een gletsjer en een landijs.
Je weet je weet hoe een rivierlandschap eruit zit (bovenloop, middenloop en benedenloop).
Je weet wat landschapsvormen zijn.

Wat weet jij van de ijstijd?

Het grote plaatje

2,5 miljoen jaar geleden begonnen ijstijden en de laatste eindigde 10.000 jaar geleden!!

 Geologische tijdschaal B117

• Geschatte ouderdom van de aarde is 4,5 miljard jaar.
• Verdeling in tijdperken, perioden en tijdvakken.

www.metronieuws.nl

Pleistoceen B118

Geologisch tijdvak vanaf 

2,5 miljoen jaar tot 10.000 jaar geleden. 

Het Pleistoceen had meer dan 20 ijstijden!!

• koudere perioden - ijstijden - glacialen
  
• warmere perioden - tussenijstijd - interglaciaal

Hoe dan?

Tijdens ijstijd B120

• steenkoud, in de zomer boven 0 graden
• neerslag in de vorm van sneeuw
• sneeuw wordt ijs
• meer landijs door:

        - lagere zeespiegel ?!

        - Noordzee valt droog

        - gletsjers Scandinavië breiden uit tot Nederland

Weten jullie nog klas 2??

1e fase Saale-ijstijd

1e fase gletsjer Saale-ijstijd

van Texel tot Coevorden

grind, zand, leem wordt keileem

laten wat stuwwallen/keileemkoppen en zwerfstenen achter

2e fase Saale-ijstijd

2e fase gletsjer Saale-ijstijd

van Haarlem tot Nijmegen

gletsjers liggen in rivierdalen en vormen tongbekkens

rivierzand- en grind worden flinke stuwwallen

diepste is 125 m onder NAP

hoogste is 100 m boven NAP

Einde fase Saale-ijstijd B143

Het Eem-interglaciaal was warmer Noordzee kreeg vloeibaar water 

climbfinder.com

Rivierenland tijdens het Pleistoceen

voorlaatste ijstijd = Saale-ijstijd

Oprukkend ijs

Rivieren tijdens ijstijden B95

Breed vlechtende rivieren die in de zomer smeltwater afvoeren, zoekend naar het laagste reliëf in het landschap.

puinwaaiers B121 ...

... van zand en grind.

15.000 jaar geleden Nederland poolwoestijn  

De rest van Nederland was poolwoestijn met zand. De wind verplaatste het zand over verschillende gebieden. Hierdoor kwam Orvelte ook onder een dikke laag zand te liggen. Dit is wat we nog steeds terug vinden in Orvelte. 

Poolwoestijn = laatste ijstijd

postglaciaal = na de ijstijd

Wind blies dekzand en loss naar Nederland.

Actualiteit

Klik hier voor meer info!

Afsluitende foto B145 + B146

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de afsluitende foto

Aardrijkskunde woordenboek

Vul je persoonlijke woordenboek aan met de 

woorden die je nog niet kent, blauwe en zwarte begrippen:

Pleistoceen

ijstijden

glacialen

interglaciaal

landijs

gletsjers

 

vlechtende rivier

puinwaaier

regiem

keileem

keileemkoppen

tongbekkens

stuwallen

löss

dekzand

Nu zelf aan de slag

Leerdoelen:

- Waarom er vlechtende rivieren zijn in 

   de periode vóór de Saale-ijstijd?

 - Hoe verschillende landschapsvormen 

   zijn gevormd in de Saale-ijstijd.

 - Welke afzettingen (sedimenten) in de 

    periode na de Saale-ijstijd zijn 

    gevormd.

1. Lees de tekst van 6.1 Sporen uit de 

    ijstijd zelf door.

2. Geef antwoord op de doelen 

     van 6.1 --> zie hiernaast!

 

       

Check de Basisboekonderdelen van 6.1

                 B95 B17 B118 B120 B121 B143 

B145 B146

https:

https: