5 feb - thematische uitdrukkingen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Taal: stijl

Cursus 4

§6 Thematische  uitdrukkingen

Letterlijk of figuurlijk?

Letterlijk of figuurlijk?

Dat is een vreemde vogel.
Is dit letterlijk of figuurlijk?

1. letterlijk
2. figuurlijk
3. letterlijk en figuurlijk

Letterlijk of figuurlijk?

1. letterlijk
2. figuurlijk

Wat is het verschil tussen letterlijk en figuurlijk?

1. Letters staan in het alfabet en figuren niet.
2. Figuurlijk is dat het precies zo bedoeld als er staat. Letterlijk is anders bedoeld.
3. Letterlijk is dat het precies zo bedoeld is, als het er staat. Figuurlijk is anders bedoeld.
4. Er zit geen verschil tussen letterlijk en figuurlijk. Je mag kiezen wat je gebruikt.

Letterlijk of figuurlijk?

Letterlijk of figuurlijk?

'Ingrid struikelde over een opstapje.'

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Wat is een uitdrukking?

Uitdrukking =  een vast groepje woorden dat altijd figuurlijk bedoeld is.

Spreekwoorden = figuurlijk bedoeld, maar hebben altijd een vaste vorm.

Waarom gebruiken we uitdrukkingen en spreekwoorden?

 Je legt nog meer de nadruk op een situatie.

Voorbeeld:

Je kunt zeggen dat iets spannend of gevaarlijk is (letterlijk) Maar je legt er nog meer nadruk op als je de uitdrukking ‘zich op glad ijs wagen’ in een zin gebruikt.

Dit is een uitdrukking.

Spreekwoord	Uitdrukking
Altijd dezelfde woorden en volgorde, algemene wijsheid	Vaste combinatie van woorden, maar de hele zin is veranderbaar

Mark wilde zijn rijbewijs gaan halen, maar hij zag veel beren op de weg.

1. Mark kwam tijdens zijn rijles beren op de weg tegen.
2. Mark zag veel moeilijkheden bij het halen van zijn rijbewijs.

De boze student had nog een appeltje met zijn docent te schillen.

1. De student moest voor zijn docent een appel gaan schillen.
2. De student moest nog een vervelende zaak afhandelen.

Het wordt groen en geel voor de ogen.

Uit de doppen kijken

Het oog is groter dan de maag.

Een sloddervos zijn

Iemand de oren afzagen

Een slordig iemand zijn

Duizelig of misselijk worden

Meer op je bord scheppen dan je op kunt eten

Goed opletten

Steeds blijven aandringen

Synoniemen

Woorden die hetzelfde betekenen, noem je synoniemen.

Bijvoorbeeld:

smerig - vies

snel - vlug

Voorbeelden van synoniemen

Grootvader is een synoniem voor opa.

aanmelden is een synoniem voor opgeven

de arbeid is een synoniem voor het werk

verlegen is een synoniem voor bedeesd

de expositie is een synoniem voor de tentoonstelling

Sleep het juiste synoniem 

naar de woorden in de eerste rij.

begrijpen

blessure

eenvoudig

gemakkelijk

snappen

verwonding

Sleep het juiste synoniem 

naar de woorden in de eerste rij.

nogal

opdracht

twijfelen

aarzelen

tamelijk

taak

Raad het goede synoniem van het woord

nuttigen

e

m

e

k

o

t

i

n

z

b

Raad het goede synoniem van het woord

rangschikken

r                              e      n

h

e

p

d

t

i

n

o

a

Raad het goede synoniem van het woord

vaat

f                      a

w

e

s

l

n

u

m

a

o

Aan de slag!

Cursus 4, paragraaf 6

Opdracht 1 t/m 4 

(blz. 96-97)