11.4 uiterlijk voorspellen

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

11.4 uiterlijk voorspellen

Startopdracht:

Log in op LessonUp

Leerdoelen 11.4

- Je kunt uitleggen waardoor de kans op een jongen en op een meisje gelijk is.

- Je kunt een kruisingsschema maken.

- Je kunt het uiterlijk van nakomelingen voorspellen.

Homozygoot

Heterozygoot

Dominant

Reccessief

Intermediair

2 gelijke genen voor één eigenschap

2 ongelijke genen voor 1 eigenschap

overheersend gen van een paar

onderdrukt gen van een genenpaar

Beide genen zijn even sterk, komen beiden naar voren in fenotype

Is het middelste meisje in het voorbeeld heterozygoot of homozygoot?

1. Heterozygoot
2. Homozygoot

Is het rechtermeisje in het voorbeeld heterozygoot of homozygoot?

1. Heterozygoot
2. Homozygoot

Welk gen is dominant in het voorbeeld van de afbeelding?

1. Gen voor stijl haar
2. Gen voor krullend haar

Noteer voor elk gezinslid het genotype, gebruik de letter B en b.

Geslachtschromosomen

je kunt uitleggen waardoor de kans op een jongen en meisje gelijk is.

• De moeder (XX) geeft via haar   eicellen altijd een X door
  

     (dus 2x een X)

• De vader (XY) geeft via zijn zaadcellen een X of een Y door. Dus 50% kans op een X of 50% kans op een Y.
  

 

In het kruisingsschema zie je:

 (2 x 25%) = 50% hebt op een jongen. 

(2 x 25%) = 50% kans op een meisje.

25%	25%
25%	25%

Leerdoel: je kunt een kruisingsschema maken

P-generatie = ouders

fenotype = donker haar

genotype = heterozygoot Aa

Vader zaadcel = A of a

Moeder eicel   = A of a

Leerdoel: je kunt het uiterlijk van nakomelingen voorspellen

Dit kun je in een kruisingschema zetten. 

opties man    = boven horizontaal

opties vrouw = verticaal zijkant

In het schema worden de opties  samengevoegd.

Je kunt met behulp van een kruisingsschema voorspellen wat de kans op een bepaald fenotype bij de F1 generatie is.

fenotype = 3 x25% = 75% donker

genotype = 2 x 25% = 50% op Aa

                   = 1 x 25% op AA

                   = 1 x 25% op aa

Er zijn altijd 4 opties: 

genotype

A bij A = AA

a bij A = aA (schrijf je als Aa)

A bij a = Aa

a bij a = aa

fenotype

- donker

- donker

- donker

- rood

Je kunt met behulp van een kruisingsschema voorspellen wat een bepaald fenotype bij de F2 generatie is. 

Het genotype van de P-generatie is bekent. Rood haar is reccesief. Je ziet dat er genotypen ontbreken. Toch kun je deze invullen door kruisingsschema's te maken.

Stap 1:  Vul het genotype van de F1- generatie in.

Stap 2: Wat is het genotype van het meisje in de F2-generatie?

Opdracht:

Soms is dwerggroei erfelijk bepaald. Dwerggroei wordt dan bepaald door een dominant gen (A). Kattenembryo’s die homozygoot dominant zijn voor dit gen, sterven voordat ze geboren worden. Twee katten met erfelijk bepaalde dwerggroei krijgen samen nakomelingen.

De katten krijgen veel jongen: doodgeboren jongen, jongen met dwerggroei en 

jongen met een normale groei.

Maak een kruisingsschema (1p) en bepaal de kans op vroegtijdige sterfte van de kattenembryo’s. (1p) 

P1 = homozygoot
P2 = homozygoot
Bruin is dominant over groen

Schrijf de genotype van P1 en P2 op.
P1 =
P2=

P1 = homozygoot
P2 = homozygoot
Bruin is dominant over groen
Schrijf op welke geslachtscellen er kunnen voorkomen.
P1 =
P2 =

P1 heeft bruine ogen genotype AA

P2 heeft groene ogen genotype aa

Sleep de juiste letters naar het kruisingschema:

A

A

a

a

Beide ouders zijn homozygoot, bruin is dominant.
Hoeveel kans is er op nakomelingen met groene ogen?

Tip: gebruik het kruisingsthema van de vorige vraag.

1. 0%
2. 25%
3. 50%
4. 100%

Maken

Eerste 8 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 11.4

Maken: opdrachten van par. 11.4

Een vrouw heeft 3 kinderen ze zijn allemaal jongens. Ze is zwanger van nummer 4. Hoeveel kans is er dat ze weer een jongen krijgt.

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Leg in je eigen woorden uit waarom je 50% kans hebt op een jongen of meisje.

Check leerdoelen

Blz 140

Check leerdoelen

Blz 140