H3 - T11 Voortplanting

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Hormonale regeling

H3

Thema 11

Voortplanting

Leerdoelen

• Je kunt het doel van hormonen beschrijven
• Je kunt uitleggen hoe hormonen door het lichaam worden vervoerd
• Je kunt beschrijven wat het nut en doel is van negatieve terugkoppeling
• Je kunt beschrijven hoe geslachtelijke voortplanting bij de vrouw hormonaal geregeld is

hormoonklier

bloed

doelwitorgaan

een orgaan dat een hormoon produceert en secreteert. Hormoon=signaalstof

een hormoon wordt ALTIJD afgegeven aan het bloed. Via het bloed wordt het hormoon vervoerd

het doelwitorgaan is opgebouwd uit cellen die specifiek reageren op het hormoon. Dit hormoon beïnvloedt zo de werking van dit orgaan

hypothalamus

hypofyse

ovaria

testes

De hypothalamus is onderdeel van de hersenen en stuurt alle andere organen aan

mbv een hormoon zet de hypothalamus de hypofyse aan tot het aanmaken van hormonen

Deze hormonen sturen de geslachtsorganen aan en ook die maken weer hormonen.

De hormonen uit de geslachtsorganen zorgen voor secundaire geslachtskenmerken en productie van geslachtscellen.

De ontstane hormonen geven feedback aan de hypothalamus

Hormonale regeling bij de man

GnRH

Gonadotropin releasing hormone

hormoonklier: hypothalamus

doelwitorgaan: hypofyse

hypothalamus

hypofyse

testes

GnRH

FSH

LH

FSH

Follikel stimulerend hormoon

hormoonklier: hypofyse

doelwitorgaan: teelballen

- stimuleren productie van zaadcellen

Testosteron

LH

Luteiniserend hormoon

hormoonklier: hypofyse

doelwitorgaan: teelballen

Testosteron

hormoonklier: teelballen

- stimuleren sec. gesl. kenmerken

- stimuleren spiergroei

- stimuleren libido

- negatieve terugkoppeling

Testosteron

De vrouw  Baarmoederslijmvlies

Link

Hiernaast zien we het baarmoeder-
slijmvlies samen met de eicel en het
follikel.

Hormonale regeling bij de vrouw

GnRH

Gonadotropin releasing hormone

hormoonklier: hypothalamus

doelwitorgaan: hypofyse

hypothalamus

hypofyse

ovaria

GnRH

FSH

LH

FSH

Follikel stimulerend hormoon

hormoonklier: hypofyse

doelwitorgaan: ovaria

- rijp en groei follikel/eicel

ovulatie

ontwikkeling geel lichaam

oestrogeen

LH

Luteiniserend hormoon

hormoonklier: hypofyse

doelwitorgaan: ovaria

oestrogeen

aangroeien baarmoederslijmvlies

ontwikkeling sec. geslachtskenm

progesteron

verkliering baarmoederslijmvlies

oestradiol  

progesteron

progesteron

Menstruatiecyclus

Gemiddeld 28 dagen

dag 1  = eerste dag van menstruatie

dag 14 = ovulatie (verschilt per vrouw)

dag 5 - 14: folliculaire fase

onder invloed van FSH rijpt follikel en eicel

oestrogeen wordt afgegeven: stimuleert diktegroei baarmoederslijmvlies

dag 14 - 28: luteale fase

onder invloed van LH-piek vindt ovulatie plaats

restant follikel --> geel lichaam (door LH)

baarmoederslijmvlies verkliert door progesteron

dag 1 - 4: menstruatie

geel lichaam vervalt: geen progesteron productie meer,

baarmoederslijmvlies wordt afgestoten

Waar vindt dit proces plaats?

1. eileider
2. ovarium
3. testis
4. baarmoeder

In de afbeelding is een menstruatiecyclus weergegeven die 28 dagen duurt. De letters M, N, O en P geven bepaalde fasen in deze cyclus aan. Verder is de groei van het baarmoederslijmvlies weergegeven.

In welke van de fasen M, N, O en P is het in deze cyclus het geel lichaam aanwezig?

1. Fase M
2. Fase N
3. Fasen M en N
4. Fasen M, N, O en P

menstruatie

ovulatie

progesteron

oestrogeen

gele lichaam

eierstok

follikel

Rijpen nieuwe eicel

Eisprong

Eicel sterft

Rijpen nieuwe eicel

Menstruatie

Baarmoederslijmvlies wordt dikker

Menstruatie

In het diagram is de totale concentratie van de hormonen FSH + LH per etmaal in de urine van een vrouw weergegeven.

Er zijn drie perioden: P, Q, R en S. Tijdens welke periode is de concentratie oestradiol in het bloed het hoogst?

1. Periode P
2. Periode Q
3. Periode R
4. Periode S

Bij vrouwen treden veranderingen op van de lichaamstemperatuur in verband met de menstruatiecyclus. Bij de ovulatie stijgt de lichaamstemperatuur licht.
Hiernaast is de lichaamstemperatuur van een vrouw van 10 april tot 10 mei weergegeven.

Op welke dag in april of mei begon haar menstruatie?

1. 23 april
2. 7 mei
3. 9 april
4. 17 april

Als een stel niet zwanger kan worden, kunnen eicellen die buiten het lichaam zijn bevrucht ingebracht worden in de baarmoeder en zal zich innestelen in het baarmoederslijmvlies.

Welk hormoon zorgt er vervolgens voor dat het ingenestelde embryo niet met het baarmoederslijmvlies wordt afgestoten?

1. FSH
2. LH
3. Oestrogeen
4. Progesteron

https: