5.4 Gedrag leren

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

5. Gedrag

5.4 Gedrag leren

Lesprogramma

Terugblik

Leerdoelen

Verschillende manieren van leren

Veel filmpjes om voorbeelden te laten zien

Aan de slag

Onder sociaal gedrag verstaan we ook het vechten tussen bijv. twee tijgers

1. waar
2. niet waar

Een supranormale prikkel is een prikkel die een sterkere respons veroorzaakt dan een sleutelprikkel

1. Juist
2. Onjuist

Twee katers die hevig naar elkaar dreigen, gaan plotseling beide hun vacht schoonlikken.

Hoe heet het gedrag dat de katten dan vertonen?

1. imponeergedrag
2. overspronggedrag
3. verzoeningsgedrag
4. sociaal gedrag

Is dit een
ethogram
of protocol?

1. ethogram
2. protocol
3. geen van beide

Lesdoelen

1. Na vandaag kan je benoemen wat het verschil is tussen aangeboren en aangeleerd gedrag
2. Na vandaag kan je de verschillende manieren van leren uitleggen en herkennen

Welk gedrag hoef je niet te leren?

Reflexen: zuigreflex, slikreflex, grijpreflex bij baby's

Erfelijk gedrag: spergedrag bij vogels, bijen die naar bloemen gaan om nectar te zoeken

6 manieren van leren

1. Inprenten
2. Gewennen
3. Trial and error (proefondervindelijk leren)
   
4. Imiteren
5. Inzichtelijk leren (inzicht)
6. Conditioneren

1. Inprenten

Een leerproces dat plaatsvindt gedurende een gevoelige periode, meestal de eerste levensfase

Hier leren jonge dieren bijvoorbeeld hun soortgenoten herkennen

Belangrijk voor band met de ouders

2. Gewennen

Niet meer reageren op prikkels wanneer deze geen zinvolle informatie meer bevatten

• Paarden die moeten leren om niet meer te reageren op knallen
• Vogels die niet meer schrikken van vogelverschrikkers
  

3. Trial and error

Leren door uit te proberen (= trial) (en te falen = error)

Proefondervindelijk leren

4. Imiteren

Leren door het gedrag na te doen.

Wat heb jij geleerd door imiteren?

Imitatie

5. Inzicht

In een onbekende situatie wordt de oplossing van een probleem gevonden door verschillende vroeger opgedane ervaringen te combineren.

6. Conditioneren

Een verband leggen tussen tussen het gedrag en het gevolg daarvan

Bijvoorbeeld dat je gaat staan en het lokaal verlaat als de bel gaat.

6. Conditioneren

Dieren kan je trainen door beloning en straf.

Als de dolfijn een kunstje doet, krijgt hij een vis

Als een hond gaat zitten, krijgt hij een koekje

Als het dier het kunstje niet doet, krijgt het geen beloning, dat is eigenlijk een straf

Welk gedrag leer jij in je opvoeding?

Waarden = geven aan wat mensen belangrijk vinden.

Bijv. Respect

Normen = de gedragsregels die bij een waarde horen.

Bijv. Je laat elkaar uitpraten

Rolpatroon = alle gedragingen die bij een rol horen (van ouder, docent, kind etc. )

Het schaap denkt dat hij een hond is. Door welke vorm van leren komt dat?

1. Aangeboren gedrag
2. Inprenten
3. Gewennen
4. Trial and error

Oefenen

Herhalen van gedrag om zo steeds beter te worden.

De nieuwe verbindingen tussen hersencellen worden zo steeds sterker.

Bijvoorbeeld woordjes leren