ET 2019-2 vr 19-24 Mysterieuze paardenziekte

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Mysterieuze paardenziekte

Vraag 19 (2p)
 Noteer waaruit blijkt dat de ziekte waarschijnlijk niet erfelijk is.
 Noteer waaruit blijkt dat de ziekte waarschijnlijk niet besmettelijk is.

maximumscore 2

Uit het antwoord moet blijken dat 

• het niet uitmaakt of de paarden verwant aan elkaar zijn / de ziekte niet specifiek voor bepaalde paardenrassen is.      1 punt
  
• vaak (meerdere paarden uit dezelfde wei ziek worden, maar) paarden die in een aangrenzende wei lopen ongedeerd blijven / niet alle paarden uit dezelfde wei ziek worden.             1 punt
  

Mysterieuze paardenziekte

Vraag 20 (1p)
Een van de symptomen van atypische myopathie is moeite met ademhalen. Dit wordt veroorzaakt door aantasting van ademhalingsspieren.
Noteer twee groepen ademhalingsspieren.

maximumscore 1

• tussenribspieren/middenrifspieren/buikspieren/halsspieren
  indien twee juiste groepen ademhalingsspieren 1 
  indien minder dan twee juiste groepen ademhalingsspieren 0
  Opmerking
  Als de kandidaat binnenste en buitenste tussenribspieren als twee aparte groepen heeft genoemd, het scorepunt toekennen.

Mysterieuze paardenziekte

Mysterieuze paardenziekte

Mysterieuze paardenziekte

BiNaS 91

Vraag 21 (2p)
 Noteer een van die andere stoffen die de plant opneemt via route 1.
 Noteer een van die andere stoffen die de plant opneemt via route 2.

maximumscore 2

• • (route 1:) nitraat/NO3- / ammonium/NH4+ 1 
  • (route 2:) koolstofdioxide/CO2 1
  Opmerking
  Als de kandidaat antwoordt ‘route 1 stikstof, route 2 koolstof’, in totaal 1 scorepunt toekennen.

Mysterieuze paardenziekte

Vraag 22:
Wat is een aannemelijke verklaring voor het verschil in de gemiddelde hypoglycine-A-concentratie tussen de Acer-groep en de Palmata-groep?

1. De genexpressie van genen om hypoglycine-A te maken is bij de soorten in de Palmata-groep lager dan bij de soorten in de Acer-groep.
2. De soorten in de Acer-groep maken meer zaden dan de soorten in de Palmata-groep.
3. De soorten in de Palmata-groep hebben niet benodigde genen om hypoglycine-A te maken, de soorten in de Acer-groep wel.
4. De zaden van de soorten in de Palmata-groep zijn kleiner dan die van de soorten in de Acer-groep.

23. Geef van elk nummer aan of de betreffende voorouder waarschijnlijk wel of niet hypoglycine kon produceren.

Wel

Niet

2.

1.

3.

4.

Sofie heeft een paard in een weiland met Spaanse aken (Acer campestre) eromheen. Naar aanleiding van het Wageningse onderzoek vraagt ze zich af of zij haar paard naar een andere wei moet overbrengen om het te beschermen tegen atypische myopathie.

Mysterieuze paardenziekte

Vraag 24 (1p)
Noteer of Sofie haar paard wel of niet moet overbrengen naar een andere wei. Geef hiervoor een argument.

maximumscore 1

voorbeelden van een juist antwoord:

• Niet, want de Spaanse aak behoort tot de Platanoidea en die bomen produceren volgens tabel 2 geen hypoglycine.
  
• Wel, want er zijn nog te weinig zaden onderzocht om de conclusie te trekken dat Platanoidea-bomen geen hypoglycine produceren.
  
• Wel, want het is niet duidelijk welke soorten Platanoidea-bomen zijn onderzocht.
  

Voor een beslissing met een bijbeh. correct argument: 1 punt

Mysterieuze paardenziekte