Les 1: gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Les 1: gedrag

leerdoelen

- Aan het einde van deze les kun je beschrijven wat gedrag is.

- Je kunt de factoren noemen waardoor gedrag wordt bepaald.

- Je kunt aangeven wat een gedragsketen is en enkele voorbeelden geven.

Inhoud van deze les

- Achtergrondinformatie

- Filmpjes met uitleg 

- Vragen over basisstof 1 Wat is gedrag?

Wat is gedrag?

Wat is gedrag?

* Gedrag is alles wat een mens  

    of dier doet. 

* Gedrag wordt veroorzaakt 

   door prikkels: geuren, kleuren,  

   emoties

* Reactie daarop is een respons

Gedrag bestaat vaak uit een groot aantal handelingen. 

Interne en externe prikkel

Er is onderscheid tussen interne en externe prikkels. Een interne prikkel ontstaat binnen in het lichaam. Voorbeelden van interne prikkels zijn vermoeidheid, honger en de werking van hormonen. Een externe prikkel ontstaat buiten het lichaam. Voorbeelden zijn licht en geluid.

Verder lezen

Biologie voor jou (BVJ): 

Lezen: Blz. 38 tot hoe wordt gedrag bepaald?

Wiki gedrag: https://maken.wikiwijs.nl/117816/Thema_1__Gedrag#!page-4010625

Bekijk en lees: 1. Wat is gedrag paragraag 1.1 gedrag en 1.2 prikkels

Wat is gedrag?

1. het maken van alle bewegingen van een mens of een dier.
2. alles wat een dier of mens doet, dus ook zweten en huilen.
3. alles wat een dier doet om zijn baasje het naar zijn zin te maken.
4. een respons

Welke groep vertoont geen gedrag?

1. Mensen
2. Planten
3. Dieren

Wel of geen gedrag?

Sleep de stukjes tekst naar de juiste plaats.

Geen gedrag

Wel gedrag

Een appel valt van een boom.

Een baby slaapt.

Een bliksem slaat in de grond.

Een kip legt een ei.

Een plant bloeit.

Kaya bloost wanneer ze Marc ziet

Een blauwe reiger staat op zijn lange poten aan de rand van een sloot langdurig onbeweeglijk naar het water te kijken. Plotseling flitst zijn kop in de richting van een rimpeling in het water. De kop komt weer uit het water tevoorschijn, waarna de reiger een kikker naar binnen schrokt.

Is het met zijn kop naar de rimpeling in het water flitsen en de kikker ophappen een prikkel of respons?

1. prikkel
2. respons

Een blauwe reiger staat op zijn lange poten aan de rand van een sloot langdurig onbeweeglijk naar het water te kijken. Plotseling flitst zijn kop in de richting van een rimpeling in het water. De kop komt weer uit het water tevoorschijn, waarna de reiger een kikker naar binnen schrokt.

Is de rimpeling in het water een prikkel of respons?

1. prikkel
2. respons

Prikkel/respons

Sleep de stukjes tekst naar de juiste plek

respons

prikkel

Je ruikt een gaslucht

Je schrikt

Je loopt naar het gasfornuis

Je ziet dat de gasknop open staat

Je draait het gas uit

Mira is buiten aan het werk. Ze krijgt het warm en trekt haar jas uit.
Is het uittrekken van haar jas een respons op een inwendige of op een uitwendige prikkel?

1. inwendige prikkel
2. uitwendige prikkel

Intern of extern?

Sleep de stukjes tekst naar de juiste plaats.

Interne prikkel

Externe prikkel

De keeper duikt naar de bal.

De meisjes worden stil als de docent ze op hun gedrag aanspreekt.

Een reu reageert op een loopse teef.

Kazem is moe.

Julia's lichaam veranderd in de pubertijd.

Nadifa begint te blozen als ze Jasper ziet.

De keeper duikt naar de bal.

Nynke is ongesteld geworden.

Robin krijgt het warm van hardlopen.

Harm heeft ADHD, daardoor is hij zo druk.

Wat is gedrag?

* Gedrag bestaat vaak uit een aantal handelingen.

* Gedragsketen= serie handelingen is vaste volgorde.

--> zie je vaak terug bij paringsgedrag (balts). 

--> dit is het gedrag dat voorafgaat aan de 

      voortplanting. 

Gedragsketen

* Gedrag gaat vaak via een vaste volgorde

* De handelingen liggen vast in het DNA van het dier

* Voorbeeld: De balts van de stekelbaars. Zie volgende slide 16

Gedragsketen

 Zie ook op blz. 39 en 40 afb. 3 en 4 van BVJ voor andere voorbeelden van gedragsketens.

01:10

De balts van de stekelbaars is een gedragsketen. Welke handelingen vertoond het mannetje achter elkaar?

Schrijf 2 dingen op die je deze les geleerd hebt

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

https: