KA 27: (deel 1) Rationeel optimisme en 'verlicht denken'

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Havo 4 

Les 1: kenmerkend aspect 27

Havo 4

Rationeel optimisme en 'Verlicht denken'

Wat gaan we doen? 

Vandaag:

1. Wetenschappelijke revolutie en verlichting

2. Rationeel optimisme

Ledoelen:

Aan het eind van de les kun je verklaren waarom de verlichting een gevolg is van de wetenschappelijke revolutie

Aan het eind van de les kan je in je eigen woorden uitleggen wat Rationeel optimisme betekend

Kenmerkend aspect

Ka 27: Rationeel optimisme en 'verlicht denken' dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.

De verlichting

- De verlichting bouwt voort op de wetenschappelijke revolutie van H6

Wat was 'nieuw' in de wetenschappelijke revolutie van de 17e eeuw?

Wetenschappelijke revolutie

- 17e eeuw wetenschappelijke revolutie:

De ontwikkeling waarbij onderzoekers zich begonnen te richten op waarnemingen en experimenten in plaats van op al bestaande religieuze teksten. 

- Wetenschappers gaan opzoek naar god door onderzoek

te doen naar fysieke aspecten in de wereld (Planeten, bacteriën, bomen, planten, het lichaam)

- 17e eeuw wetenschappelijke revolutie:

De ontwikkeling waarbij onderzoekers zich begonnen te richten op waarnemingen en experimenten in plaats van op al bestaande religieuze teksten.

- Wetenschappers gaan opzoek naar god door onderzoek

te doen naar fysieke aspecten in de wereld (Planeten, bacteriën, bomen, planten, het lichaam)

Verlichting

Door nauwkeurig te observeren en te experimenteren hadden de wetenschappers veel nieuwe dingen ontdekt. 

Filosofen gaan deze techniek toepassen op de samenleving. 

Rationeel optimisme: 'het vertrouwen dat de samenleving beter

en eerlijker kan worden door het gebruik van ratio'

Rationalisme

Logisch nadenken en daarmee de samenleving beter maken. 

De vraag over de samenleving:

Wat is natuur? (altijd zo geweest en 'logisch' dus onveranderbaar)

Wat is cultuur? (ooit zo bedacht door de mensen en altijd in stand gehouden)

Deze berg is?

1. Cultuur
2. Natuur

Deze stad is?

1. Cultuur
2. Natuur

De regels en wetten in Nederland

1. Cultuur
2. Natuur

Een standensamenleving

met één koning aan de macht en een grote groep boeren en burgers daaronder

1. Cultuur
2. Natuur

Verlichte denkers

Hoe wij het altijd gedaan hebben, is dat wel logisch en eerlijk? 

Wat is natuur en wat is cultuur? 

Verlichte denkers gaan alles in twijfel trekken (onderzoeken)

Gedachte expiriment

Rationeel naar de samenleving kijken

- Waarom heeft één iemand zoals een vorst zoveel macht? 

- Waarom bepaald de kerk eigenlijk hoe wij ons moeten gedragen? 

- Waarom is het zo dat als je als boer wordt geboren dat je zelf ook boer moet worden? 

- bestaan er natuurlijke rechten voor ieder mens?  

Naar de samenleving kijken met de vraag: wat is nu eigenlijk een natuur recht en wat is nu eigenlijk door mensen bedacht en in stand gehouden? (Wat is dus alleen zo omdat het tradititie is) 

Verlichte filosofen

- verlichting is een 'manier' van denken. niet zozeer één idee.

- veel verlichte filosofen over heel Europa die over verschillende onderwerpen nadachten. 

Montesqiue vroeg zich af waarom één iemand de macht had over iedereen. Trias politica

Voltaire vroeg zich af waarom de kerk zoveel macht had? bestaat god? 

Locke vroeg zich af waarom er standen bestonden in een maatschappij

Sociaal contract

Verlichting

- De verlichting werd mogelijk gemaakt door de wetenschappelijke revolutie. 

 - De verlichting is een nieuwe manier van naar de wereld kijken. Namelijk door kritisch rationeel te werken. 

Wat is het rationeel optimisme?
(in je eigen woorden)

Aan de slag

Maak de toepassingsvragen

van deze paragraaf. 

Dit is huiswerk voor de volgende les.