2023-04-12 Biologicals bij reuma

• BSP apothekersassistenten
• MBO
• Studiejaar 1

Biologicals

bij reuma

Je kent de regels voor succes..

•  Je bent op tijd in de les.
•  Je zorgt dat je de benodigde lesmaterialen bij je hebt           laptop mee
• Je hebt de (huiswerk)opdracht gemaakt, zodat je vragen kunt stellen over dingen die je niet begrepen hebt !
• Je telefoon staat op stil en zit in je tas, 
•  Je tas staat op de grond. 
•  Je hebt geen oortjes/koptelefoons.
•  Je hebt luistert tijdens de uitleg.
•  Je hebt respect voor jouw medestudenten en docent

Programma & Lesdoelen  

• Opdracht MTX bespreken
• Uitleg over biologicals
• Opdracht biologicals maken, daarna bespreken
• Welke vragen heb je nog over de lesstof 

 

Lesdoelen:

- Je weet welke extra controles je dient uit te voeren bij een recept met MTX

- Je weet wat biologicals zijn en hoe ze werken.

- Je kunt voorbeelden noemen van biologicals bij reuma

 

KD = Kwalificatiedossier

Kerntaak 1 Voert geïndividualiseerde farmaceutische patiëntenzorg uit

W1 - Neemt de zorgvraag aan

W2 - Voert medicatiebewaking uit

W3 - Verzorgt uitgifte van medicijnen

W4 - Geeft instructie over medicatiegebruik

W5 - Verwerkt patiëntgerelateerde informatie en administratie

Kerntaak 2 Verleent niet-receptgestuurde zorg aan de patiënt

W1 - Adviseert over gezondheid en preventie

W2 - Geeft zelfzorgadvies

Kerntaak 3 Biedt productzorg

W1 - Stelt voorgeschreven geneesmiddelen beschikbaar

W2 - Stelt op maat gemaakte geneesmiddelen beschikbaar

W3 - Zorgt voor logistiek en beheer

Kerntaak 4 Werken aan kwaliteit en deskundigheid

W1 - Werkt aan de eigen deskundigheid

W2 - Werkt aan bevorderen en bewaken van kwaliteitszorg

W3 - Werkt multidisciplinair samen en stemt werkzaamheden af

KD = Kwalificatiedossier

Vandaag gaan we ons ook actiever richten op kerntaak 4. Deskundigheidsbevordering via vakliteratuur. 

Wat weet jij in de vorige les geleerd over MTX?

Tot welke farmaceutische groep behoort methotrexaat ?

1. 1e generatie DMARD’s
2. Immunosuppressiva
3. TNF-α-remmers
4. Overige antireumatica

Een wekelijkse dosering van methotrexaat wordt toegepast bij?

1. auto-immuunziekten
2. oncologische aandoeningen
3. reuma
4. borstkanker

4) Hoe werkt MTX globaal?

5) Waarom wordt er foliumzuur gebruikt bij MTX? En waarom mag dat niet op dezelfde dag worden ingenomen?

MTX werkt op dezelfde plek als foliumzuur, competitie

Rondvraag

Vragen?

Wat weet jij al over de behandeling van reuma?

auto-immuunziekte

Wat is een auto-immuunziekte?

1. Een aandoening waarbij het immuunsysteem eigen lichaamscellen aanvalt.
2. Een aandoening waarbij het immuunsysteem niet werkt, lichaamscellen worden niet herkent
3. Een ziekte die wordt veroorzaakt door bacteriën.
4. Een ziekte die wordt veroorzaakt door virussen.

https://www.medicijnen.nl/het-immuunsysteem-hoe-werkt-dat-eigenlijk

Als jij het meest ideale geneesmiddel zou
moeten maken, welke eigenschappen
zou dit geneesmiddel hebben?

Wat zijn de eigenschappen van een ideaal geneesmiddel?

Neem de oorzaak van de ziekte weg (causale therapie)

Geeft geen bijwerkingen, beïnvloedt geen andere organen/lichaamscellen. 

Biologicals

Biologicals bevatten een eiwit, de werkzame stof is gemaakt door een levend organisme of is afkomstig van een levend organisme. 

Biologische medicijnen onderdrukken de werking van je afweersysteem. Ze remmen de eiwitten die ervoor zorgen dat er een ontsteking ontstaat, zoals TNF of interleukines. Of de cellen die deze eiwitten maken (de T- en B-cellen).

Biologicals worden meestal voorgeschreven aan patiënten met matige tot ernstige reumatoïde artritis die niet reageren op traditionele behandelingen.

Voorbeelden van biologicals

Sinds een aantal jaren worden de TNF-a-antagonisten adalimumab, etanercept en infliximab veelvuldig ingezet bij de behandeling van reumatoïde artritis 

Intussen is het aantal indicaties waarvoor deze middelen kunnen worden gebruikt, aanzienlijk uitgebreid. 

Ze kunnen ook gebruikt worden bij 

- ziekte van Crohn            infliximab

- colitis ulcerosa            etanercept en infliximab

- psoriasis             infliximab

Ziekte van Crohn =infliximab

Biologicals kunnen de symptomen van reuma verminderen en de progressie van de ziekte vertragen, maar ze zijn duur en kunnen bijwerkingen hebben.

Bijwerkingen van biologicals

Omdat je een biologisch medicijn via infuus of onderhuidse injectie toedient, geeft dit soms klachten van de huid op de plaats van de injectie. Denk aan roodheid, zwelling, jeuk, een blauwe plek of pijn.

- Verhoogde gevoeligheid voor infecties   

- Maag- en darmklachten

- Hoofdpijn

- Duizeligheid

- Vermoeidheid

- Een tekort aan witte bloedlichaampjes

- Leverenzymafwijkingen

Aangezien je je immuunsysteen ondrukt levert dit helaas ook bijwerkingen op. 

Verhoogde gevoeligheid voor infecties bijv: luchtweginfectie, blaasontsteking, gordelroos

Soms ontstaat er op de plaats van de injectie pijn of een rode plek. Vooraf en achteraf koelen van de injectieplaats kan klachten verminderen. Daarnaast is het belangrijk om de injectiespuit of injectiepen met de biological ongeveer dertig minuten voor het injecteren uit de koelkast te halen. Een koude injectie toedienen is vaak pijnlijker dan een injectie op kamertemperatuur. Als de ene biological niet werkt, dan is er nog steeds een goede kans dat de volgende wel werkt.

reumanederland.nl

reumanederland.nl

Nakijken van de opdracht 

Afkortingen en recepteisen

Pak je antwoorden erbij. 

Zelf aan de slag met een opdracht

 "Biologicals"  

Durf je vragen te stellen

Lees het artikel goed door in het kader van vakliteratuur

Mocht je nog wat extra uitleg willen over het immuunsysteen, bekijk dan het filmpje. Of eerder klaar zijn..

Vanaf 10.30 uitleg over biologicals.

Vraag 1 Wat is een biological?

Grote complexe eiwitten

Vraag 2 Waarin onderscheid een biological zich ten opzichte van een klassiek geneesmiddel?

 Heel groot en niet chemisch gemaakt

Vraag 4 Biologicals worden vaak gebruikt bij auto-immuun ziekten. Welke auto-immuun ziekten ken je? En hoe werken biologicals daartegen?

RA, psoriasis, , Chron, cu, aastma, allergie,

Binden aan ontstekingseiwit

Vraag 9 Wat is het voordeel van biologicals en wat zijn de nadelen?

Weinig IA’s geen controle

Afweer onwerkzaam door onderdrukking afweersysteem

Allergie-> groep huis, anafylactische shock.

Duur injectie

Informatorium 

Je hebt nieuwe kennis over biologicals opgedaan. 

Kun jij met deze kennis de tekst in het Informatorium beter begrijpen?

DMARD's zijn te verdelen in klassieke DMARD's (ook wel ‘conventional synthetic DMARD’s oftewel csDMARD’s genoemd), 'targeted synthetic DMARD's' (tsDMARD's) en 'biologicals' (ook wel ‘biological DMARD’s’ oftewel bDMARD’s genoemd). 'Biologicals' zijn ontwikkeld voor specifieke doelgerichte therapie die de werking van lichaamseigen stoffen (pro-inflammatoire cytokinen) kan nabootsen of beïnvloeden. Het zijn monoklonale antilichamen of fusie-eiwitten, opgewerkt tegen immuunmediatoren, immuunreceptoren of immuuncellen en/of oplosbare immuunreceptoreiwitten, die worden geproduceerd met behulp van biotechnologische technieken. 'Biologicals' zijn onder andere abatacept, anakinra, de monoklonale antilichamen en de TNF-α-antagonisten. De JAK(januskinase)-remmers (baricitinib, filgotinib, tofacitinib en upadacitinib) zijn ook geregistreerd bij reumatoïde artritis, en worden gerekend onder de tsDMARD’s.

https://kennisbank.knmp.nl/article/Informatorium_Medicamentorum/G972.html#G836

Vanaf  MIDDELEN BIJ INFLAMMATOIRE AANDOENINGEN

Studenten dienen de samenvattingskaart te lezen.  Zij gaan daarna met elkaar in gesprek over wat de goede/foute antwoorden zijn. Zij dienen hun antwoorden te motiveren, zoals zij ook aan patiënten dienen te motiveren. 

Ze dienen op zoek te gaan naar antwoorden>  speurneuzen/uitzoeken.

Schrijf drie dingen op die je deze les hebt geleerd.

Wat is jouw leerrendement

Schrijf twee dingen op waarover je meer wilt weten.

Waar zou jij nog uitleg over willen ontvangen?

Evaluatie: wat vond je van deze les?

Ik vond de lesstof erg lastig.

Ik vond de uitleg duidelijk en kan nu uitleggen wat biologicals zijn

Ik vond de les erg saai en ben in slaap gevallen.

Eigen mening, namelijk......