Les 1 van spelling algemeen lASSo3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Nederlands 25-03

- Toets inkijken

- Herhaling leerjaar 2

- Zelfstandig werken

Hoe gaat het met je?

Goed

Prima

Mwoah

Niet zo lekker

Doel van de les

Ik ken de onderstaande onderdelen van de herhaling van leerjaar 2.

Herhaling leerjaar 2: 
- Leenwoorden

- Koppelteken en weglatingsstreepje
- Tussenletters in samenstellingen

Noem een leenwoord uit het Engels of Frans

Engelse leenwoorden

- Samenstellingen schrijf je als één woord (businessclass, sciencefiction)

- Als het rechterdeel van de samenstelling een Engels voorzetsel is, dan plaats je een koppelteken (lay-out, stand-by)

-Sommige combinaties worden gezien als een woordgroep, dan schrijf je de delen los (compact disc, first lady)

Franse leenwoorden

- In sommige Franse woorden schrijf je op een klinker een accent aigu (logé), een accent grave (scène) of een accent circonflexe (crêpe)

- Andere Franse woorden schrijf je zonder accenttekens (compote, ragout)

- In een woord dat als echt Frans wordt aangevoeld, blijven alle accenttekens staan (crème, fraîche)

Welk Engelse leenwoord is onjuist gespeld?

1. coverstory
2. eye liner
3. glamourgirl
4. make-up

Welk Engelse leenwoord is onjuist gespeld?

1. intensive care
2. sandwich
3. smash
4. pick up

Welk Frans leenwoord is goed gespeld?

1. premiere
2. première

Welk Frans leenwoord is goed gespeld?

1. lingérie
2. lingerie

Koppelteken

Je gebruikt een liggend streepje  -

- In samenkoppelingen die anders onoverzichtelijk worden (glas-in-loodraam)

- Tussen klinkers die je ook samen kunt uitspreken (studie-uur)

- Bij letters, cijfers, andere tekens, afkortingen en St of Sint (40+-kaas, St-Jan)

- Bij aardrijkskundigen namen (Zuid-Spanje)

- Woorden met voorvoegsels (zie boek): oud-leerling

- Samenstelling waarin je het tweede deel met hoofdletter schrijft (pro-Frans)

- Samenstellingen met twee gelijkwaardige woorden (trainer-coach)

Koppelteken of geen koppelteken?

1. niet roker
2. niet-roker

Koppelteken of geen koppelteken?

1. mbo student
2. mbo-student
3. mbostudent

Koppelteken of geen koppelteken?

1. Ski-instructeur
2. Skiinstructeur

Koppelteken of geen koppelteken?

1. 80 jarige
2. 80-jarige

Koppelteken of geen koppelteken?

1. Westvlaanderen
2. West-Vlaanderen
3. West Vlaanderen

Koppelteken of geen koppelteken?

1. Driesterrenhotel
2. Drie-sterren-hotel
3. Drie-sterrenhotel
4. Driesterren-hotel

Weglatingsstreepje

Je gebruikt een liggend streepje  -

- Als je een deel van een woord weglaat: op- en aanmerkingen, dorpsstraten en- pleinen

Let op: Gebruik geen weglatingsstreepje als je het hele woord weglaat (zoute en zoete dropjes)

Waar doe je het weglatingsstreepje?

1. Hij geeft autorijlessen en -cursussen.
2. Hij geeft -rijlessen en autocursussen.

Waar wordt het weglatingsstreepje juist gebruikt?

1. rode- en witte sokken
2. fiets- en vliegvakanties
3. oude- en jonge mensen

Weglatingsstreepje

1. keelarts, neusarts en oorarts
2. -keel, -neus en -oorarts
3. keel-, neus- en oor-arts
4. keel-, neus- en oorarts

Waar is het weglatingsstreepje goed gebruikt?

1. im en -export
2. import- en ex
3. im- en export

Tussenletters in samenstellingen

Wel of geen –s toevoegen:

- Als je in een samenstelling een –s hoort, schrijf je die ook (weersverwachting)

- Soms begint het tweede deel van de samenstelling met een s-klank. Vervang dan het tweede deel door een woord dat niet met een s-klank begint. Schrijf de –s- alleen als je hem bij de vervanging hoort (dorpsstraat, want dorpsplein)

Tussenletters in samenstellingen

Wel of geen –(e)n- toevoegen:

- Als het eerste deel van een samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat alleen een meervoud op –en heeft, schrijf je –en- tussen de woorden (paardenbloem, berenvel)

Schrijf geen –(e)n (soms wel) in deze gevallen:

Eerste deel heeft geen meervoud (gerstebier)

Eerste deel verwijst naar iets waar er maar één van is (zonnewijzer)

Eerste deel heeft ook meervoud op –s (gedachtesprong)

Eerste deel is geen z.n.w. (brekebeen, goedemorgen)

Eerste deel verstrekt een b.n.w. (bereleuk)

Wat is juist?

Tussenletters bij samenstellingen

1. tarwebrood
2. tarwenbrood

Wat is juist?

Tussenletters bij samenstellingen

1. groentesoep
2. groentensoep
3. groentessoep

Tussenletters in samenstellingen.

1. gemeenteraad
2. gemeentenraad

Tussenletters in samenstellingen.

1. stationschef
2. stationchef

Aan de slag

Maak van de herhaling leerjaar 1 (online) opdracht 3 t/m 5