2024-05-29 Menstruatiepijn & voorbereiden toets

• BSP apothekersassistenten
• MBO
• Studiejaar 1

2024-05-29 Menstruatiepijn & voorbereiden toets

Voorbereiden voor toets vrijdag

Logistiek       &

OAC's

Menstruatiepijn

Programma & Lesdoelen  

• Vragen van jullie
• Voorbereiden op de toets 
• Uitleg menstruatiepijn
• Lesevaluatie

Lesdoelen:

- Ik weet ik dien te leren voor de toets van komende vrijdag

- Ik ken de begrippen primaire en secundaire dysmenorroe

- Ik weet welke adviezen ik dien te geven bij menstruatiepijn

 

Welke vragen ben jij tegen gekomen met het bestuderen van de leerstof?

Wat is het verschil tussen een spécialité en een generiek geneesmiddel?

Aandacht besteden aan de begrippen patent/octrooi.

Een octrooi is een exclusief recht: u kunt een ander verbieden uw uitvinding commercieel toe te passen voor maximaal 20 jaar.

Wanneer de groothandel in de nacht de bestelling bezorgd in de apotheek heet dat een...

1. Cito of spoedlevering
2. In nightlevering
3. Over nightlevering
4. Inbreken

Sterilisatie= bij de man worden er op die manier geen zaadcellen toegevoegd aan het sperma en is de man daardoor steriel. Bij de vrouw komt er geen eicel meer in de baarmoeder en daardoor is zij steriel.

Morning-afterpil= bij een onbeschermde geslachtsgemeenschap

Spiraaltje = IUD is een lokale anticonceptiva

Bij gebruik van deze middelen spelen medische factoren een rol maar zeker ook maatschappelijke en religieuze opvattingen.

IUD kan 5 jaar blijven zitten.

Implantaattablet bij overgewicht na 2 jaar vervangen/verwijderen.

Prilpil= medroxyprogesteron.

Minipil= desogestrel

Implantaat= etonogestrel

Het feedbacksysteem 

De  hypofyse krijgt een  signaal of er wel of niet hormonen afgegeven moet te worden voor het rijpen van het follikel

Wanneer de anticonceptiepil geslikt wordt ‘denkt’ de hypofyse dat er genoeg hormonen oestrogeen en progesteron in het lichaam aanwezig zijn. De hypofyse zal dan dus geen FSH en LH produceren. 

Werking van OAC

  1. Onderdrukken de ovulatie       er dus geen eisprong

  2. Maakt het baarmoederslijmvlies minder geschikt voor innesteling 

  3. Maakt het slijmvlies in de baarmoederhals dikker, waardoor zaadcellen minder goed in de baarmoeder kunnen doordringen.

Starten met de pil

• Starten op de eerste dag van de menstruatie, pil is meteen betrouwbaar
• Starten op een willekeurige dag        pil is betrouwbaar na 7 dagen. 

      Als je start op zaterdag        menstruatie start op maandag.

• Na abortus of miskraam kan de vrouw gelijk starten .
• Na bevalling als zij bortvoeding geeft, tussen 21-28e dag starten. 

       Nadeel borstvoeding kan teruglopen

"Zevendagen-regel" na 7 dagen gebruik zijn de eierstokken als het ware in een diepe slaag gesust > geen verdere rijping en dus geen eisprong. 

Pil minst betrouwbaar aan het eind van de stopweek, daardoor sommige oac minder lange stopweek (4 dagen placebo). 

Doorslikken kan ook, maar geeft kans op doorbraakbloedingen (maandverband nodig). 

Spotting = laag hormoonspiegel, hoeft niet te beteken dat de pil minder betrouwbaar is, signaal dat spiegel te laag dreigt te worden. Verschil tussen spotting en doorbraakbloeding is de hoeveelheid bloedverlies.  Spiegel op pijl brengen door twee pillen te slikken enkele dagen, eerdere stopweek.

(soms toegepast)

De pillen worden van elkaar onderscheiden door de hoeveelheid progestagene stof per tablet en het soort progestageen.

combinatiepillen onderverdeel in:

'zware'  = 50mcg ethinylestradiol /pil

'normale' = 30-35mcg ethinylestradiol /pil

'lichte' = 20mcg ethinylestradiol /pil

En dan hiernaast de meerfasepil

Combinatiepillen

Driefasepillen

Welke pil wordt er veel voorgeschreven

Advies volgens NHG Standaard

https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/anticonceptie

Misselijkheid, gewichtstoename, pijnlijke borsten en bloeddrukstijging. Daarnaast verandering in bloedstolling

Bijwerkingen relatief weinig in vergelijking met de risico's van een zwangerschap. 

Met name de nieuwere middelen en voor de middelen met cyproteron kunnen tot  tot trombose leiden

Als je na 21 dagen stopt met het slikken van de pil, dan ....

1. ontstaat er alsnog een menstruatie
2. treedt er een onttrekkingsbloeding op
3. vindt er geen bloeding plaats
4. Zowel antwoord A als B zijn juist

Verklaar waarom antwoord A niet klopt. Belangrijk om dit te weten, veel mensen denken namelijk dat dit wel zo is. 

Hormoonspiegel in het lichaam

Ik heb voldoende kennis opgedaan voor de toets

Ja kom maar op met die toets

Nee ik denk het (nog) niet

2023-05-31 Menstruatiepijn in de zelfzorg

• Menstruatiepijn in de zelfzorg

Dit plaatje geeft al duidelijk weer waar we het vandaag over gaan hebben. 

Feiten over menstruatie

- Menstruatie begint tussen 11e em 15e levensjaar.

- Gemiddelde menstruatiecyclus duurt 28 dagen (21-35 dagen).

- Het eerste jaar meestal geen eisprong, cyclus veelal nog onregelmatig en ook geen  

  menstruatiepijn.

- In de overgang wordt de menstruatiecyclus onregelmatig, bloedingen duren soms langer.

- Spotting = gering bloedverlies enkele dagen voorafgaand of nagevolgd van de cyclus.

- Doorbraakbloeding = tussentijdsebloeding, bloeding tussen twee menstruatiecyclussen in.

- Menopauze = laatste menstruatie, dit is pas vast te stellen na 12 mnd  

Als de vrouw een anticonceptiepil gebruikt, is er geen sprake van een menstruatiecyclus.

Niet waar

Waar

Waar

Menstruatiepijn

• Primaire dysmenorroe → klachten tijdens de menstruatie zonder aantoonbare oorzaak.

Vlak voor of tijdens de menstruatie (veelal eerste 2 dgn), hevigst bij meisjes van 14-18 jaar.

Dit ontstaat meestal binnen 2 jaar na de eerste menstruatie 

•  Secundaire dysmenorroe → kan ook voorkomen in andere periode van de menstruatie en  verergeren tijdens de menstruele cyclus. Vaak een onderliggende oorzaak, na het 25ste levensjaar.

   Onderliggende oorzaken kunnen zijn: 

   - IUD = koperspiraal

   - ontsteking van de eileiders

   - vleesboom 

   - endometriose

 

Wat betekent zonder aantoonbaar?

Bij secundaire dysmenorroe kan de pijn ook optreden tijdens geslachtsgemeenschap.

Vleesboom =  een soort bal van spiercellen en bindweefsel. · Het zit in de spierlaag van de baarmoeder

Endometriose = zit er weefsel dat lijkt op baarmoeder-slijmvlies buiten uw baarmoeder. Bijvoorbeeld op uw eierstokken of eileiders.

Primaire dysmenorroe → zelfzorgadvies

Symptomen van menstruatiepijn

• Pijn in de onderbuik, veelal een combinatie van steken en krampen die doortrekt naar de rug of de benen, vlak voor of tijdens de menstruatie
  
• Misselijkheid, braken, opgeblazen gevoel en diarree (soms)
  
• Hoofdpijn, moeheid en prikkelbaarheid, en emotioneel zijn (soms)
  
• Pijnlijke borsten (soms)
  
• Duizeligheid (soms)
  

De pijn ontstaat door het samentrekken van de baarmoeder

Door het samentrekken van de baarmoeder kan het slijmvlies het lichaam verlaten.

Niet medicamenteuze adviezen

• Zorg voor rust en ontspanning.
  
• Als de pijn ook uitstraalt naar de rug kunnen oefeningen de onderrug ontspannen. Bijvoorbeeld door op handen en knieën gezeten de rug beurtelings langzaam hol en bol te maken.
  
• Een warme kruik op onderrug of buik.
  
• Een warm bad.
  
• Massage van de onderrug.

Door het samentrekken van de baarmoeder kan het slijmvlies het lichaam verlaten.

Medicamenteuze adviezen

EERSTEKEUZEMIDDELEN: NSAID'S (analgetisch, antipyretisch en anti-inflammatoir)

• DICLOFENAC 
• IBUPROFEN
• KETOPROFEN
• NAPROXEN 

 

Natuurlijk eigen merk apotheek verkopen!

Als de pijn na 1-2 dagen gebruik van een NSAID, in voldoende hoge dosering, niet minder wordt, klant naar de huisarts verwijzen. 

Mogelijkheden dan: anticonceptiepil of levonorgestrelspiraal

Let op: niet iedere NSAID mag bij ieder leeftijd gegeven worden 

Door het samentrekken van de baarmoeder kan het slijmvlies het lichaam verlaten.

Waarom is een NSAID eerste keuze bij menstruatiepijn ?

Hoe zat dat ook alweer met de werking van NSAID's ?

Wat is de werking van prostaglandines? 

Onder invloed van prostaglandines worden de volgende lichaamsprocessen o.a. geactiveerd:

- pijngevoeligheid van de pijnsensoren ↑

- ontstekingsproces ↑

- lichaamstemperatuur  ↑

- maagbescherming

- samentrekken baarmoederspierweefsel ↑

- trombocytenaggregratie ↑ 

- uitscheiding H2O en Na+ ↑

Prostaglandines zijn hormoonachtige stoffen, die bij veel processen in het lichaam zijn betrokken. 

 

Wanneer naar de huisarts verwijzen

• Als er een vermoeden is van secundaire dysmenorroe.
  
• Bij menstruatiepijn die ontstaat op oudere leeftijd.
  
• Als de pijn elke maand erger wordt.
  
• Als de pijn anders aanvoelt dan gewoonlijk.
  
• Als er naast menstruatiepijn ook andere klachten zijn, zoals hevig en/of onregelmatig     bloedverlies.
  
• Als de klant ongerust is.

 

Door het samentrekken van de baarmoeder kan het slijmvlies het lichaam verlaten.

Afgeraden middelen

Voor premenstrueel syndroom = klachten in de twee weken voorafgaand aan de menstruatie, wordt soms pyridoxine en teunisbloem gebruikt. Werking is niet bewezen.

Pyridoxine = vitamine B6

 

Door het samentrekken van de baarmoeder kan het slijmvlies het lichaam verlaten.

Zelfzorg aan de balie

Bij kinderen tussen 12-16 jaar beleid apotheek volgen, dit navragen op stage

Wat doe jij wanneer je een jonge vrouw van tussen de 12-16 jaar aan de balie hebt staan?