Havo 5 PO Katalyse

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Biologie

5 Havo 

PO Katalase

PO Katalase

Planning:

• Do 12/12 1e uur: oefenen met stijgbuis
• Do 12/12 4e uur: experiment uitvoeren

• Wo 18/12 8e uur: PO toets !!

PO Katalase

• Stijgbuis

Wat is een enzym?

• Eiwit die een reactie mogelijk maakt of versnelt
  
• "Gereedschap" die kan worden hergebruikt

Enzymactiviteit

Enzymactiviteit:

• de snelheid waarmee een enzym een proces versneld
• wordt beïnvloed door o.a. pH en temperatuur

Katalase

Stofwisseling:

• in het lichaam vinden veel verschillende reacties plaats
• bij sommige reacties wordt H2O2 gevormd (waterstofperoxide)
• -> H2O2 is giftig dus wordt zo snel mogelijk omgezet in water en zuurstof
• het enzym dat deze reactie mogelijk maakt: katalase (of catalase)

Betrouwbaar onderzoek voldoet aan het volgende:

• valide: 1 variabele, overige omstandigheden gelijk 
• proefgroep en controlegroep
• voldoende proeforganismen
• Reproduceerbaar (bij herhaling dezelfde resultaten)

Betrouwbaar onderzoek

Resultaten en verwerking:

• tekst
• tabellen en diagrammen 

Conclusie:

• antwoord op onderzoeksvraag
  

Discussie:

• kritisch kijken naar onderzoek: valide?
• wordt de hypothese bevestigd?
• verklaring voor gevonden resultaten
• verbeterpunten
• eventueel vraag voor vervolgonderzoek

Natuurwetenschappelijk verslag

Voorwaarden voor goed onderzoek:

• 1 variabele factor
  


• controle-experiment
  
• voldoende proefobjecten

Wetenschappelijk onderzoek

Onafhankelijke variabele

-wat je weet (waarde door onderzoeker gekozen, wordt gevarieerd)

-op de X-as in diagram

-voorbeeld tijd: elke 10 minuten meten

Afhankelijke variabele

-wat je meet (resultaat van experiment)

-op de Y-as in diagram

-voorbeeld tijd: meten hoelang een reactie duurt

Variabelen

Lijndiagram

• aaneengesloten getallenreeks
• X-as: onafhankelijke variabele (wat je weet)
• Y-as: afhankelijke variabele (wat je meet)

Staafdiagram

• GEEN aaneengesloten getallenreeks
• X-as: onafhankelijke variabele 
• Y-as: afhankelijke variabele 

• Grootte van verschillende groepen met elkaar vergelijken
  
• totaal = 100%

Sectordiagram

Regels diagram

Wat is een enzym?

1. eiwit
2. koolhydraat
3. vet
4. mineraal

Welke kleur heeft het enzym?

1. Rood
2. Paars
3. Blauw
4. Groen

Wat betekent de zin:
'Enzymen werken specifiek'?

1. Elk enzym is slechts werkzaam bij één speciale temperatuur.
2. Elk enzym is slechts werkzaam bij één bepaalde zuurgraad.
3. Elk enzym kan slechts één soort reactie versnellen.
4. In elke cel kan slechts één enzym werkzaam zijn.

Als een enzym gedenatureerd is, betekent dit dat het enzym ...

1. opgebruikt is
2. uit elkaar is gevallen
3. dood is
4. van vorm is veranderd

Welk enzym heeft de laagste optimumtemperatuur?

1. X
2. Y
3. Z

Welk enzym werkt het beste bij pH van 6?

1. enzym 1
2. enzym 2
3. enzym 3

Welke bewering klopt?

1. P is de maximumtemperatuur voor dit enzym.
2. Q is de optimumtemperatuur voor dit enzym.
3. R is de minimumtemperatuur voor dit enzym.

Wat is de hypothese?

1. lijst met materialen
2. methode
3. conclusie
4. voorlopig antwoord onderzoeksvraag

Wat is een juiste onderzoeksvraag?

1. Of de plantjes met plantenvoeding harder groeien
2. Groeien plantjes die water met plantenvoeding krijgen harder dan plantjes die alleen water krijgen?
3. Wat is de invloed van plantenvoeding op de groei van plantjes?
4. Groeien plantjes met plantenvoeding harder dan zonder?

Wat is GEEN juiste onderzoeksvraag?

1. Groeit een plant beter in het licht of in het donker?
2. In welke mate gebruikt een aardhommel herkenningspunten om het nest terug te vinden?
3. Welk verschil is er in gedrag tussen scharrelkippen en vrije uitloop kippen?
4. Wat is het effect van temperatuur op de groei van blauwalg?

Wat is een voorbeeld van een onderzoeksvraag?

1. Heeft licht invloed op de groei van tuinkers?
2. Wat is de invloed van licht op de groei van planten?
3. In welke mate heeft licht invloed op de groei van tuinkers?
4. Wat is de invloed van licht en water op de groei van tuinkers?

Stel ik wil weten wat de groeisnelheid is van baby's in Nederland. Ik ga 1 dag naar het consultatiebureau en meet alle baby's. Is dit onderzoek betrouwbaar?

1. ja
2. nee

Stel ik wil weten wat de groeisnelheid is van baby's in Nederland. Ik ga 1 dag naar het consultatiebureau en meet alle baby's.

Leg uit waarom dit onderzoek NIET betrouwbaar is!

Wanneer is een onderzoek NIET valide?

1. Minimaal 2 variabele factoren
2. Proefgroep en controle groep
3. Slechts 1 variabele factor
4. Grote groep proefpersonen

Ik ga een half uur naar de supermarkt om te onderzoeken of wasmiddel aanbiedingen werken. Ik observeer 2 personen die het wasmiddel in de aanbieding kopen, en 2 die een ander wasmiddel kopen. Hieruit trek ik de conclusie dat het niet uitmaakt. Dit onderzoek is:

1. betrouwbaar en valide
2. betrouwbaar maar niet valide
3. niet valide en niet betrouwbaar
4. wel valide maar niet betrouwbaar

Wat komt in een lijndiagram op de X-as?

1. meetresultaat
2. afhankelijke variabele
3. onafhankelijke variabele
4. conclusie

Hiernaast zie je een diagram van de groei van baby’s.
Wat staat er op de x-as?

1. Gewicht in kg
2. Leeftijd in maanden
3. De groei van de baby's
4. Gewicht

Wat voor soort diagram is dit?

1. staafdiagram
2. sectordiagram
3. lijndiagram
4. grafiek

Verband tussen een afhankelijke en onafhankelijke variabele; beide zijn een coninue reeks getallen.

Geen continue reeks van de onafhankelijke variabele

Grootte van verschillende groepen met elkaar vergelijken

staafdiagram

sectordiagram

lijndiagram

Welke tabel hoort bij welke grafiek? 

Voorbereiden op PO:

• Paragraaf 6.3: Enzymen
• Paragraaf 3.2: Onderzoek doen
• Paragraaf 3.4: Diagrammen

Aan het werk