BS 12.3 - De lever

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

De lever

Korte herhaling

De lever

Check

Huiswerk

Ademhaling

Als je maximaal uitademt, dus zo ver je kan de lucht uit je longen weg te blazen, blijft er altijd een hoeveelheid lucht achter in de luchtwegen.
Hoe wordt deze hoeveelheid lucht genoemd?
Maak eventueel gebruik van BINAS 83-B

1. ademvolume
2. vitale capaciteit
3. restvolume
4. uitademingsreserve- volume

Verbranding

Verbranding

C₆H₁₂O₆ + 6O₂           6H₂O + 6CO₂

         Energie 

Verbranding

glucose

C6 H12 O6

C=koolstof

H=waterstof

O=zuurstof

Wordt H2O en CO2

Koolstofdioxide 

aantonen

Helder kalkwater

               +

koolstofdioxide
                 =

troebel kalkwater

rietje in kalkwater

De pO₂-verzadigingscurve van hemoglobine

Binas 83D

Inademen

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Lucht stroomt naar binnen

Longvolume wordt groter

Borstholte wordt groter

Middenrif beweegt omlaag

Uitademen

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Lucht stroomt naar buiten

Longvolume wordt kleiner

Borstholte wordt kleiner

Middenrif ontspant

5.3    De lever

Voorkennisvragen:

1. Welke taken van de lever kun je al benoemen?

2. Hoe heet de ader die van de darmen naar de lever toe loopt?

3. Noem 1 reden waarom de ader van de darmen naar de lever gaat?

Waar komt gal uit de galblaas terecht?

1. 12-vingerige darm
2. Dunne darm
3. Blinde darm
4. Dikke darm

nier

long

maag

lever

hart

darm

Juist of onjuist:

Bij een te hoge concentratie glucose in het bloed maakt de lever insuline aan

1. juist
2. onjuist

Leerdoelen

Je kunt de bouw, werking en functies van de lever beschrijven.

Je kunt uitleggen hoe het interne milieu min of meer constant wordt gehouden door de lever.

Functies van de lever

Vorming van gal

Homeostase

ammoniak.

o.a. niet essentiele vetzuren.

Overtollige aminozuren afbreken tot ammoniak

De homeostase

De lever voert controle uit op de samenstelling van het bloedplasma.

De lever zet stoffen om en door opslag en uitscheiding van stoffen zorgt het voor het interne mileu.

Emulgeren van vetten

De lever produceert gal

Het bevat onder andere water en galzuren
Opgeslagen in de galblaas
Het emulgeert vetten en oliën

Afbraak van bloedcellen

De lever breekt oude en beschadigde rode bloedcellen af 

Hemoglobine wordt afgebroken, ijzer wordt opgeslagen de rest wordt bilirubine.

Bilirubine wordt via de galwegen uitgescheiden

(geeft de bruine kleur aan de ontlasting)

Koolhydraat stofwisseling

• De lever kan het glucosegehalte in het bloed beïnvloeden
• Door glucose om te zetten naar glycogeen en op te slaan (m.b.v. insuline)
• Of door glycogeen om te zetten naar glucose (m.b.v. glucagon)

Eiwitstofwisseling

De lever produceert eiwitten uit aminozuren die zijn opgenomen in de dunne darm

Het afbreken van overtollige aminozuren:

1. de stikstofgroep wordt afgesplitst en omgezet in ammoniak
2. Ammoniak wordt omgezet in ureum
3. Ureum wordt afgegeven aan het bloed en door de nieren uitgescheden

Vetstofwisseling

Niet essentiële verzuren worden gevormd uit andere vetzuren, aminozuren, of monosachariden zoals glucose.

Een klein deel vet wordt in de lever opgeslagen

Gifstoffen

De lever heeft een ontgiftende werking.

Gifstoffen worden door de lever uit het bloed gehaald

en onwerkzaam gemaakt.

Een deel van de onwerkzaam gemaakte stoffen wordt

door de nieren uitgescheiden.

De bouw van de lever

Een leverlobje is zeshoekig en 1 mm in doorsnee. (naast elkaar zoals bij Kolonisten)

Op de hoekpunten van het leverlobje zitten aftakkingen van de leverslagader, de poortader en de galgang.

In het midden zit de aftakking van de leverader

glucagon/insuline

• Te weinig glucose in je bloed
• ->alvleesklier maakt glucagon.

• Glucosegehalte gaat omhoog

• Te veel glucose:
• -> alvleesklier maakt insuline
• glucosegehalte daalt

Insuline

Glucagon

Het glucosegehalte in bloedvat 1 is gemiddeld hoger dan dat in 2 en 3.
Het ureumgehalte in bloedvat 2 is gemiddeld hoger dan dat in 1 en 3.

1. 1 = leverader, 2 = leverslagader, 3 = poortader
2. 1 = leverader, 2 = poortader, 3 = leverslagader
3. 1 = poortader, 2 = leverader, 3 = leverslagader
4. 1 = poortader, 2 = leverader, 3 = leverslagader

In de lever wordt glucose omgezet in glycogeen. Het glycogeen wordt opgeslagen en kan na omzetting in glucose aan het bloed worden afgegeven. In de afbeelding zie je een gedeelte van een leverlobje. De sterkste schommelingen van de glucoseconcentratie kunnen plaatsvinden in

1. De leverader
2. De leverslagader
3. De poortader

De lever zet ammoniak om in ureum. In de afbeelding zie je een gedeelte van een leverlobje.

In welk bloedvat tref je de hoogste concentratie ureum aan?

1. De leverader
2. De leverslagader
3. De poortader

Welke opmerking over leverlobjes is juist?

1. Bloed stroomt van de hoeken naar het midden
2. Bloed stroomt van het midden naar de hoekpunten
3. geproduceerd gal wordt afgegeven aan de leverader
4. Galgangen voeren gal AAN

Aan de slag

Maak opdracht 26, 27, 28 en 30