Nectar 5.4 Planten leggen energie vast

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

FOTOSYNTHESE

5.4 PLANTEN LEGGEN ENERGIE VAST

Leerdoelen 5.4

-beschrijven dat organismen door fotosynthese autotroof zijn;

-het fotosyntheseproces in cellen met bladgroenkorrels beschrijven; 

-beperkende factoren voor fotosynthese noemen;

-rol van fotosynthese voor de verbranding en voortgezette dissimilatie geven;

-werking huidmondjes beschrijven;

-het verschil tussen bruto primaire productie en netto primaire productie uitleggen.

Eerst: Voorkennis Quiz!

Bladluis

Op groene bladeren vind je soms bladluizen.

De bladluizen zuigen water met suikers uit de vaatbundels.

Bij een plant met bladluizen is er sprake van

1. commensalisme
2. predatie
3. mutualisme
4. parasitisme

Nog een samenlevingsvorm

Bladluizen scheiden een suikerrijk sap uit als mieren op hun achterlijf trommelen. Mieren drinken dit sap. De mieren verplaatsen in ruil de luizen naar verse plantendelen met veel plantensap.

Samenlevingsvorm

Om luizen biologisch te bestrijden worden lieveheersbeestjes ingezet die bladluizen eten.

Bij bladluizen en lieveheersbeestjes is er sprake van

1. commensalisme
2. predatie
3. mutualisme
4. parasitisme

Noem een voedingvezel/ plantenonderdeel die een plant uit glucose kan maken (5.1)

Hoe wordt een overschot aan glucose vaak opgeslagen? (5.1)

1. als eiwitten in wortels
2. als zetmeel in wortels
3. als eiwitten en vetten in stengels
4. als zetmeel in zowel wortels als zaden

Een zaadje kan ontkiemen door energie van de verbranding (dissimilatie). Noteer de reactie van de verbranding.

Zuurstof, fosfaat, water, koolstofdioxide en nitraat zijn..

1. anorganische stoffen
2. organische stoffen

Welk(e) element(en) bevatten alle organische stoffen?

1. C
2. C en H
3. C, H en O
4. C en O

Welk proces is een assimilatieproces?

1. het maken van aminozuren uit eiwitten
2. het maken van koolstofdioxide uit koolhydraten
3. het maken van zetmeel uit glucose
4. het maken van glucose uit glycogeen

Fotosynthese

Fotosynthese

Hoe krijgt een blad water voor fotosynthese?

1. via de huidmondjes
2. via houtvaten
3. via de bastvaten

Hoe krijgt het blad koolstofdioxide voor de fotosynthese?

Huidmondjes

Gaswisseling

(CO₂ erin, O₂ eruit)

huidmondjes

• huidmondje = 2 sluitcellen rondom het huidmondje
• Als de turgor afneemt dan sluit het huidmondje zich 

Huidmondje

Fotosynthese

Herhalen 7.5: Autotroof/ Heterotroof

Organismen die zelf glucose kunnen maken uit CO2 en H2O noemen we autotroof (=zelf voedend)

Algemener: Autroof organisme kan uit anorganische stoffen organische stoffen maken.

Dieren kunnen dat niet. Die moeten hun glucose binnenkrijgen via voedsel. Zij zijn heterotroof.

Definities

Organische stoffen zijn grotere koolstofketens die door organismen gemaakt worden, zoals glucose en zetmeel (met C,H en O)

Anorganische stoffen zijn kleine moleculen zonder groot koolstofskelet

Organisch of anorganisch?

Anorganisch

Organisch

Eiwit

Zetmeel

NaCl

Glucose

DNA

Koolstof dioxide

Fotosynthese

Je ziet de chloroplasten in de plantencel.

Deze zijn nodig voor fotosynthese

Fotosynthese

Bestudeer blz 163 en 164
Noem 4 beperkende factoren voor fotosynthese

Beperkende factor

De abiotische factor waarvan de waarde

het verst ligt van de optimumwaarde is

de beperkende factor.

Verbeter je die factor dan gaat de

fotosynthese snelheid omhoog.

Vaak: CO2 in de lucht.

In plantenkassen: extra CO2 toegevoegd.

Als blijkt dat de hoeveelheid licht toeneemt, de fotosynthese van een plant sneller gaat, dan is licht de beperkende factor voor de fotosynthese.

Als bij meer licht, de snelheid van de fotosynthese gelijk blijft, is een andere factor beperkend. 

Bijvoorbeeld het CO₂-gehalte of de temperatuur.

Voorbeelden van wat beperkende factoren kunnen zijn:

nitraat-gehalte in de bodem (planten);

zonlicht en CO2-gehalte voor planten (fotosynthese);

temperatuur (enzymwerking).

Opdracht

Maak paragraaf 5.4 tot bruto- en nettoproductie

Kringloop van fotosynthese en verbranding.

Sleep de begrippen naar de goede plaats.

CO2 en H2O

C6H12O6 en O2

dissimilatie

fotosynthese

Bruto Primaire Productie

Alle organische stoffen die producenten produceren =  Energie uit zonlicht omgezet in organische stof =  Fotosynthese = Koolstofassimilatie -> de plant maakt glucose!

Opdracht

Bestudeer blz 165 en 166 + bron 16

Wat is de juiste formule om de netto primaire productie te berekenen?

1. NPP=BPP-dissimilatie
2. NPP=assimilatie-BPP
3. BPP=NPP-dissimilatie
4. BPP=assimilatie-NPP

Compensatiepunt

Dissimilatie

Fotosynthese

Licht is niet de beperkende factor

Opdracht

Maak de rest van paragraaf 5.4

Beheers je Leerdoelen 5.4?

-beschrijven dat organismen door fotosynthese autotroof zijn;

-het fotosyntheseproces in cellen met bladgroenkorrels beschrijven; 

-beperkende factoren voor fotosynthese noemen;

-rol van fotosynthese voor de verbranding en voortgezette dissimilatie geven;

-werking van huidmondjes beschrijven

-het verschil tussen bruto primaire productie en netto primaire productie uitleggen.

Over welke onderwerpen of begrippen heb je extra uitleg nodig?