G2A spelling les 4 (tussenletters in samenstellingen, samentrekkingen)

Wat ga je vandaag leren?

- De regels voor tussenletters in samenstellingen

- De regels voor samentrekkingen en weglatingsstreepjes

Hoe gaan we dat doen?

Met uitlegslides én quizvragen :)

Wat is de correcte spelling?

1. vissekom
2. vissenkom

Wat is de correcte spelling?

1. verdachteverhoor
2. verdachtenverhoor

Tussenletters in samenstellingen

Schrijf -(e)n als...

- het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat alleen een meervoud op -n of -en heeft

Voorbeelden

bananenschil, paardensport, bloemenvaas 

Wat is de correcte spelling?

1. aspergesbed
2. aspergenbed
3. aspergebed

Tussenletters in samenstellingen

Schrijf géén tussen-n (en dus wel -e) als het eerste deel van de samenstelling alleen een meervoud op -s heeft

Voorbeelden

etages -> etagewoning, asperges -> aspergebed

Wat is de correcte spelling?

1. groentensoep
2. groentesoep

Wat is de correcte spelling?

1. aktetas
2. aktentas

Tussenletters in samenstellingen

Schrijf géén tussen-n (en dus wel -e) als het eerste deel van de samenstelling een meervoud op -s EN -en heeft

Voorbeelden

lindes/linden -> lindebloesem

gemeentes/gemeenten -> gemeenteraad

groenten/groentes -> groentesoep

Wat is de correcte spelling?

1. rijstepap
2. rijstenpap

Tussenletters in samenstellingen

Schrijf géén tussen-n (en dus wel -e) als het eerste deel van de samenstelling geen meervoud heeft

Voorbeelden

roggebrood, ereplaats

Wat is de correcte spelling?

1. spinnenwiel
2. spinnewiel

Tussenletters in samenstellingen

Schrijf géén tussen-n (en dus wel -e) als het eerste deel van de samenstelling geen zelfstandig naamwoord is

Voorbeelden

hogeschool, knarsetanden, spinnewiel, rodekool, huilebalk

Wat is de correcte spelling?

1. zonnebank
2. zonnenbank

Tussenletters in samenstellingen

Schrijf géén tussen-n (en dus wel -e) als het eerste deel van de samenstelling een unieke persoon of zaak is

Voorbeelden

zonnecel, maneschijn, Koninginnedag

Wat is de correcte spelling?

1. apentrots
2. apetrots

Tussenletters in samenstellingen

Schrijf géén tussen-n (en dus wel -e) als het eerste deel van de samenstelling de betekenis van het tweede deel versterkt

Voorbeelden

reuzeleuk, retespannend, apetrots

Wat is de correcte spelling?

1. schattenbout
2. schattebout

Tussenletters in samenstellingen

Schrijf géén tussen-n (en dus wel -e) als het woord niet (meer) herkenbaar is als samenstelling

Voorbeelden

spillebeen, schattebout

Wat is de correcte spelling?

1. reddingschip
2. reddingsschip

Tussenletters in samenstellingen

Schrijf -s als:

- je die klank hoort

- als het tweede woorddeel met een sisklank begint, kun je de klank niet horen. Vervang het tweede woorddeel dan, zodat je hoort of je een tussen-n moet schrijven

Voorbeeld: stationsplein, dus ook stationsstraat

Samentrekkingen

Als een deel van een samenstelling twee keer achter elkaar voorkomt, kun je het één keer weglaten.

Je maakt dan een samentrekking.

Maar wat zijn hier de regels voor? Test je kennis...

Wat is de correcte samentrekking van
'invoer' en 'uitvoer'?

1. in- en uitvoer
2. in- en uit-voer
3. in en uitvoer

Wat is de correcte samentrekking van
'donkerblauw' en 'donkergroen'?

1. donkerblauw en groen
2. donkerblauw- en -groen
3. donkerblauw- en groen
4. donkerblauw en -groen

Samentrekkingen

Laat je een deel van een woord weg? Dan vervang je het door een weglatingsstreepje.

Voorbeelden:

invoer en uitvoer: in- en uitvoer

fietsverkoop en fietsverhuur: fietsverkoop en -verhuur

Wat is de correcte samentrekking van
'oude kleding' en 'nieuwe kleding'?

1. oude- en nieuwe kleding
2. oude en nieuwe kleding
3. oude- en nieuwe-kleding
4. oude en nieuwe-kleding

Samentrekkingen

Laat je een heel woord weg in een woordgroep? Dan heb je géén weglatingsstreepje nodig.

Voorbeelden:

rode (handschoenen) en groene handschoenen

oude (boeken) en nieuwe boeken

Wat is de correcte samentrekking van
'basisschool' en 'middelbare school'?

1. basis- en middelbareschool
2. basis- en middelbare school
3. basis en middelbare school
4. middelbare en basisschool

Samentrekkingen

Als je een samentrekking maakt van een samenstelling en een woordgroep, heb je alleen een weglatingsstreepje nodig als je een deel van de samenstelling weglaat.

Deze vormen zijn dus allebei goed:

basis- en middelbare school

middelbare en basisschool