4. Nederland is een rechtsstaat

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Criminaliteit 

OSG Piter Jelles !mpulse

Rechtsstaat

Nederland is een rechtsstaat, een land waar de rechten en

plichten van de burgers en van de overheid in de wet zijn

vastgelegd.

Het handhaven van de rechtsorde.

Bescherming tegen een te grote overheidsmacht en tegen willekeur van de overheid. 

Rechtshandhaving

Rechtsbescherming 

Kenmerken van de rechtsstaat

1. Er is een grondwet waarin de belangrijkste rechten en plichten van de burgers en van de overheid staan.

2. De burger heeft grondrechten, de belangrijkste rechten

die in onze samenleving gelden.

3. De overheid moet zich aan de wet houden (legaliteitsbeginsel) 

4. De politieke macht is in drieën verdeeld, zodat niet één persoon of instantie alle macht heeft. 

4.2 De scheiding van de machten

 

Begrippen:

• Trias politica
• Wetgevende macht
• Uitvoerende macht
• Rechterlijke macht 

4.3 Wat zijn de knelpunten in onze rechtsstaat?

 

Begrippen:

• Ongelijke behandeling
• Klassenjustitie
• Etnisch profileren

Vind jij dat de overheid jouw telefoongesprekken mag
afluisteren als je verdacht wordt van een misdrijf?

Vind jij dat de overheid jouw telefoongesprekken mag afluisteren als je verdacht wordt van een misdrijf?

Stelling: De politie mag alles van mij weten.
Ik heb niets te verbergen.

Marianne Vaatstra:

Marianne Imke Vaatstra (Zwaagwesteinde, 10 augustus 1982 – Veenklooster, 1 mei 1999) werd op zestienjarige leeftijd verkracht en vermoord. Zij was op de fiets onderweg van Kollum naar haar ouderlijk huis in Zwaagwesteinde (plaatselijk De Westereen genoemd) en werd nabij Veenklooster gevonden.

Stelling 3:

Iedereen zou vingerafdrukken af moeten staan voor een landelijke DNA-bank.

Art. 1

Art. 1 - Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.

Klassenjustitie

Mensen worden verschillend behandeld

Oftewel: 

Mensen met een hoog inkomen en status krijgen lagere straffen.

Mensen met een laag inkomen en status krijgen hogere straffen. 

Ongelijke behandeling:

1. Door verschillen in inkomen, op leiding, scholing en cultuur. Mensen uit een hoger sociaal milieu kennen hun rechten vaak beter en begrijpen de juridische taal beter. Ook kunnen ze betere advocaten betalen.

2. Politie, officieren van justitie en rechters hebben soms vooroordelen. Zij verwachten dat bepaald crimineel gedrag voorkomt bij mensen uit bepaalde sociale milieus of etnische groepen.

Ongelijke behandeling: 

3. Criminele jongeren met een migratie achtergrond worden naar verhouding harder gestraft voor hetzelfde delict dan criminele jongeren zonder migratie achtergrond. 

4. Mensen doen sneller aangifte als ze te maken hebben met mensen met een migratie achtergrond.

Kader: 

Aan de slag met de opdrachten

Basis

UITLEG UITGANGSPUNTEN VAN HET STRAFRECHT

Strafrecht

• Strafrecht: alle regels over opsporing, berechting en straffen 
• Samen lezen: uitgangspunten van het strafrecht (blz. 27)

Uitgangspunten strafrecht

1. alleen als het volgens de wet strafbaar is

2. recht op eerlijk proces - onafhankelijke/onpartijdige rechter

3. omstandigheden - noodweer: zelfverdediging

overmacht : als je in noodsituatie zit

4. de achtergrond van de verdachte 
ontoerekeningsvatbaar ; als je niet weet wat je hebt gedaan

5. maximumstraf : geen hogere straf dan in Wetboek Strafrecht

PIJ maatregel

PIJ betekent Plaatsing in een Inrichting voor Jeugdigen. Met een PIJ-maatregel wordt een jongere met een lage  ontwikkeling of ziekelijke stoornis opgenomen in een jeugdinrichting. Hier krijgt hij een intensieve behandeling en begeleiding om herhaling van het misdrijf te voorkomen.

De jongere krijgt de PIJ-maatregel voor 3 jaar. De maatregel kan 1 of 2 keer worden verlengd en mag in totaal maximaal 7 jaar duren. Na de maximale periode kan de PIJ-maatregel, als de veiligheid van de maatschappij dit vereist, omgezet worden in een maatregel van terbeschikkingstelling (tbs).

MORGEN

- ETNISCH PROFILEREN

Etnisch profileren: 

Etnisch profileren is volgens de definitie van de Nederlandse politie en Amnesty International het gebruik maken van criteria als huidskleur, nationaliteit, etniciteit, taal of geloof bij opsporing of handhaving, terwijl dat niet objectief te rechtvaardigen is.