mondeling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Leesvaardigheid in de klas

o doelgroep
o twee teksten en niveau
o drie leeractiviteiten
o doelgroep + activiteiten
o bronnen

Leesvaardigheid in de klas

Doelgroep

o 2e schakelklas NT2

o Mavo

o 2-3 jaar in Nederland

o 14-16 jaar

o B1 leesniveau

o sterke, zwakke lezers

-van 1F naar 2F

- iets ouder dan gemiddelde tweede N2: 
  pikken sommige onderdelen snel op 
- gemengd: thuis geen NE thuis, ADHD,
  meerdere nationaliteiten (Egypte, Oekr.)
- gemiddeld tot hoog leervaardigheid

Lesprogramma

Niveau 2F

- herkenbare onderwerpen en personages

- meeslepend, spannend verhaal

- wisseling chronologie

Rijke tekst

- amuseren

- zet aan tot denken

- opgaan in andere wereld / personages

- gelaagdheid

- gevarieerd taalgebruik

Tekst 1: Spannend verhaal

Belevingswereld van de leerling

Waarom leer je dit?

- helpt teksten beter te begrijpen 

(vergroot woordenschat en inlevingsverm)

- teksten te waarderen en met een ander van gedachten te wisselen.

Lesprogramma

Tekst 2: Herkenbaar, onderwerp staat dicht bij de leerling

Niveau 2F

- wat langere tekst

- niet teveel gegevens in een keer

- duidelijke lay-out: foto versterkt de tekst

Rijke tekst

- nuttige informatie echte leven/wereld

- inhoud is authentiek, zet aan tot denken

- ervaringen relateren aan anderen

- heldere structuur, met signaal- en
   verbindingswoorden

Waarom leer je dit?

- helpt teksten beter te begrijpen

- vergroot woordenschat

- geeft zelfvertrouwen, leesmotivatie

Lesprogramma

Hoe zet ik de leerling aan het denken?
* metacognitieve leesstrategieën

   - modelen GRRIM 1 (cover boek/achterkant)
   - samenvatten tijdens het lezen

* impliciete woordenschatinstructie (context, 
  herhaling/teruggrijpen, meerdere betekenis) 

Interactie docent en leerlingen 

* dialogic reading (n 1: 4w's en n2: voorspellen)

* opdracht geïntegreerd met schrijven

Leeractiviteit 1: leren in interactie / context / taalsteun

tekst 1

waarom GRRIM 1? 

- aanpak vóór lezen introduceren (cover, auteur, jaar, achterkant boek)

waarom dialogic reading?

- interactie leerlingen / docent

- praten over de tekst (dmv vragen)

- mondelinge vaardigheden stimulerend

waarom personage opdracht in duo?

- competentie, samenwerking, kennis literair begrip -> stimuleert inlevingsver.

    * schrijf hoofdstuk 2 (verdieping)

Lesprogramma

Hoe zet ik de leerling aan het denken?

* startvraag: wat weet je al ?

* video bekijken -> actief meedoen (context)

* metacognitieve leesstrategieën

   -  voorspellen (DRTA vragen stellen)

* expliciete woordenschatinstructie
  (selectie medische woorden)

Interactie docent en leerlingen 

* DRTA (docent én leerlingen stellen vragen)

* leerlingen lezen tekst gezamenlijk

* verknipt nieuwsartikel: activerende werkvorm

tekst 2

Leeractiviteit 2: leren in interactie / context / taalsteun

waarom Directed Reading Thinking Act? 

- leren hun tekstbegrip te monitoren (voor, tijdens, na lezen). Leesvaardigheid en kritisch denken worden versterkt

waarom verknipt nieuwsartikel?

Activerende werkvorm. Samenwerking. Diep lezen is nodig voor de uitvoering. 

Expliciet WS: aandacht voor de medische woorden in artikel (thema).

R: leerling leest eerste deel van de tekst

  vraag docent: wat is het ow v/d tekst?

T:  denk na over jouw voorspelling

vraag docent: klopte je voorspelling?

A: bedenk zelf nog vragen

leerling leest tweede deel: herhaling

Lesprogramma

Hoe zet ik de leerling aan het denken?
* metacognitieve leesstrategieën

   - modelen GRRIM fase 1, 2

* expliciete woordenschatinstructie (uitleg 
   woordbetekenis in context)

Interactie docent en leerlingen 

* GRRIM fase 2 (docent én leerlingen)

* leerlingen lezen tekst gezamenlijk

* creatieve opdracht (diep lezen / schrijven)

* duidelijke instructie: opdracht doornemen

tekst 2

Leeractiviteit 3: leren in interactie / context / taalsteun

waarom GRRIM 1/2 modelen? 

voordoen, stimuleert: 

- actief betrokken te zijn bij tekst

- hardop te denken, probleemoplossend  

waarom GRRIM 3/4? 

door samenwerken moeten ze aan elkaar uitleggen, vertellen hoe ze denken en waarom ze zo denken

waarom creatieve werkvorm? 
Activerend. Samenwerking. Diep lezen om de kern van de tekst eruit te halen

expliciete ws: uitleg woordbetekenissen 

Doelgroep en leeractiviteiten

zelfdeterminatietheorie A: leerlingen hebben keuze in lesstof verwerken (fatbike)

R: samenwerkend leren, interactie met docent en leerlingen

C: werken en leren in de Z.N.O.: hulp -> zelfredzaamheid. Samenwerkend leren

Taalsteun dig. leermiddel Google translate (zinvol:  voorkennis aanwezig!). 

meertaligheid: taalleerverhaal wat helpt bij leren van een taal? 

Differentiëren zwakke lezer/dyslecten: goede instructie en (extra) begeleiding 

sterke(re) lezer: verdiepingsopdracht: pre-reading activity H2 schrijven

Lessenreeks

• Informatieve teksten herkennen (reclame- en/of nieuwstekst meenemen)
• In kranten en tijdschriften teksten zoeken met verschillende tekstdoelen
• Fictie: theorie literaire begrippen met opdrachten. Boekbespreking (A. Ch.)
• CORI : teksten aanbieden over thema’s AK of M&M (transfer / functionaliteit)
• Focus leesstrategieën: 1e les close reading, 2e les DRTA bij dezelfde tekst

 

Woordenschat: 

Talent, Woordenboost thema's (VSCC)

Dyslecten: Vragen: wat heb je nodig?

Verbetering / vervolg

Close Reading

Thema's (meerdere teksten zelfde thema)

CSR (rollen), 

M&M tekst (hoofd-/bijzaken, enz.)

Bronnen

Bonset, H., De Boer, M., & Ekens, T. (2021). Nederlands in de onderbouw (7e herziene druk). Uitgeverij Coutinho

Borden, van der J., & Jansen, R., Lafleur, M. (2024). Syllabus Leesvaardigheid (4e herziene druk).

Dera, J., Gubbels, J. Van der Loo, J., Van Rijt, J. (2023). Vaardig met vakinhoud. Handboek Didactiek Nederlands. Uitgeverij Coutinho

Hajer, M. (2020). Handboek taalgericht vakonderwijs. Uitgeverij Coutinho.

Handboek taalgericht vakonderwijs!

taalsteun

formulier voor leesverslag

puzzel met teksten (expert werkvorm)

werken met schema's

Lesprogramma

tekstje bij foto

Nieuwsartikel

titel

tussenkop

inleiding

kern

slot

foto

krantnaam datum

Waarom leer je dit? 

- helpt teksten beter te begrijpen

(vergroot woordenschat en inlevingsvermogen)

- teksten te waarderen en met een ander van gedachten te wisselen.

Eerst even dit... voorkennis!

Lesprogramma

Waarom leer je dit? 

- helpt teksten beter te begrijpen

(vergroot woordenschat en inlevingsvermogen)

- teksten te waarderen en met een ander van gedachten te wisselen.

Eerst even dit... voorkennis!